«Қазақстан-2050» Стратегиясының басты мақсаттарының бірі Қазақстанды 30 ең дамыған мемлекеттер қатарына кіргізу екені белгілі. Бұл мақсатқа қол жеткізу үшін еңбек өнімділігі мен экономикаға салынатын инвестиция көлемін арттыру көзделген. Оны жүзеге асыру үшін «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ 2014 жылы Бизнесті трансфорамациялау бағдарламасын қабылдаған болатын.
Бизнесті трансформациялау бағдарламасына «Самұрық-Қазына» әл-ауқат қорына қарасты Қазпошта, ҚТЖ, Қазатомпром, KEGOC, ҚазМұнайГаз, Самұрық-Энерго компаниялары қатысуда. Бағдарлама компаниялардың құнын арттыру, құрылымын өзгерту, инвестициялық қызметін жетілдіру сынды бағыттарды қамтиды.
Үш жыл бұрын осы бастамаға қатысты форумға Президент Нұрсұлтан Назарбаев та қатысқан еді. Елбасы сол жиында сөйлеген сөзінде: «Самұрық-Қазына» қорының алдында ұлттық масштабтағы міндеттер тұр. Трансформация аясында ең алдымен қор компаниялары акцияларының бағасын өсіруге бағытталған жұмыстарды атқаруы керек. Ол үшін өнімділікті арттырып, табысы көп және тиімділігі жоғары жобаларға инвестиция құйған маңызды», деген болатын. Мамандардың айтуынша, бағдарлама аясында атқарылатын жұмыстар нәтижесінде Президент айтқан міндеттер орындалып, «Самұрық-Қазына» әл-ауқат қорының өнімділігі 5 жылда 30-40 пайызға артуға тиіс.
Бизнесті трансформациялау бағдарламасы қызмет тиімділігін арттыру үшін қажетті жобалар жиынтығын қарастырады. Бизнестің трансформациясы бағдарламасының негізгі бағыттарына процестердің ашықтығын қамтамасыз ету, қызметкерлердің біліктілігін арттыру, қызмет процестерін автоматтандыру кіреді. Яғни, «Адамдар – Технологиялар – Процестер» бағыттары бойынша өзгерістер жоспарланған. Сонымен қатар бағдарлама аясында қызметкерлердің біліктілігін арттыру көзделген. Біз бағдарламаның қалай жүзеге асырылып жатқанын білу үшін «Самұрық-Қазына» әл-ауқат қорына қарасты KEGOC компаниясына хабарласқан едік.
KEGOC – мемлекет үшін стратегиялық маңызы бар ауқымды инвестициялық жобаларды жүзеге асыруда мол тәжірибесі бар инфрақұрылымдық компания. Ол электр желілерін үнемі жаңғыртып отырады. Сонымен қатар бүгінге дейін компания Еуропа қайта құру және даму банкі, Дүниежүзілік банк секілді әлемдік жетекші қаржы институттарының қатысуымен жалпы құны 1 млрд АҚШ долларынан жоғары ірі жобаларды жүзеге асырған.
KEGOC Бизнесті трансформациялау бағдарламасына 2015 жылы кіргені белгілі. KEGOC-та бизнесті трансформациялау бағдарламасын жүзеге асыру 4 кезеңге бөлінген. «Дайындық кезеңінде» қажетті ресурстар бөлініп, арнайы жұмыс тобы құрылған. Негізгі құжаттар бекітіліп, кеңесшілер жұмылдырылған, компания мамандары оқу курстарынан өткен. Ал «Диагностика және дизайн» кезеңінде компания қызметінің тиімділігін арттыруға бағытталған бастамалар қолға алынып, «Жоспарлау» сатысында жобалар портфелінде көрсетілген барлық бастамалар топтастырылған. Ал соңғы «Жүзеге асыру» кезеңінде жобалар іске қосылады деп жоспарланған. Бүгінгі күні компания төрт кезеңнің үшеуін жүзеге асырған. «Бизнесті трансформациялау бағдарламысның алғашқы сатыларында біз барлық бизнес процестерге қайтадан инжиниринг жүргізіп, жаңа ұйымдастыру құрылымын жасадық. Соның нәтижесінде басқарудың бірнеше сатысы қысқарды. Мысалы, басқарма төрағасының орынбасары, департамент басшысының орынбасары секілді қызметтер алынып тасталды. Филиалдарда экономикалық мәселелер бойынша директордың орынбасары, бас есепшінің орынбасары лауазымы да қазір жоқ», дейді компанияның Басқарма төрағасы Б.Қажиев. Оның айтуынша, компания қазіргі уақытта жеті ірі жобаны іске асырып жатыр. Солардың ішінде ең негізгісі «Кәсіпорын процестерін енгізу» жобасы. Бұл жоба бизнесті басқаруға арналған бағдарламамен қамтамасыз ететін алдыңғы қатарлы әлемдік мердігер саналатын SAP компаниясы шешімдерінің негізінде іске асырылды. Аталмыш компания мен «Самұрық-Қазына» АҚ арасында жасалған келісімшарт бойынша 5 жылда экономикалық нәтиже 200 млрд. теңгені құрайды деп болжанып отыр. «Бұл жоба бойынша материалдық құндылықтарды, техникалық қызмет көрсету мен басқаруды жетілдіруге болады. Жоба нәтижесінде операциялық және басқару шығындары мен коммерциялық шығындарды азайтып, айналым құралдарын үнемдеуге жол ашылады», дейді компания мамандары. Олардың айтуынша, осы жоба шеңберінде KEGOC-тың барлық бизнес-процестері бірыңғай ақпараттық платформаға негізделеді.
Бір айта кетерлігі, жоба компания саясаты мен әдістемесі, бизнес процестері мен ақпараттық жүйе салаларына негізделген. Бұл жоба негізінде бірнеше жүйелер қолға алынған. Мысалы, SAP ERP жүйесі негізгі бизнес процестерді автоматтандыруға мүмкіндік береді. Сол арқылы компания активтерін қолдану тиімділігін арттыруға болады. Ал SAP Human Capital Management - адам капиталын басқару қызметі - мамандарды оқыту, біліктілігін арттыру, менеджер мен қызметкерлерге портал арқылы өз-өзіне қызмет көрсетуге мүмкіндік беруді көздейді. Сонымен қатар қызметкерлерге мотивация беріп, бірсарынды жұмысты азайтуды мақсат етеді. Жоба аясында жүзеге асырылатын тағы бір жүйе – еңбек қауіпсіздігін басқару (SAP EHS). Бұл жүйе жұмысшылардың жарақат алуын азайтып, қызметкерлердің бақылау жұмысын автоматтандыруға мүмкіндік береді деп күтілуде. Мамандардың айтуынша, автоматты жоба арқылы кімнің қандай жерде жұмыс істеп жатқанын біліп, қауіпті жерде жүргендерді арнайы белгілеп, оларға қосымша жағдай жасауға мүмкіндік туады. Сонымен қатар әдістеме, бизнес-процесс және ақпараттық жүйелерге негізделген активтерді басқару жүйесі жетілдіріледі.
Жалпы алғанда бағдарламаны іске асыру компанияның тұрақтылығын қамтамасыз етіп, сыртқы және ішкі өзгерістерге тез бейімделуге, ресурстарды бизнестің бағыттарына шоғырландыруға, еңбек өнімділігін арттыруға мүмкіндік бермек.
Гүлнұр ҚУАНЫШБЕКҚЫЗЫ,
«Егемен Қазақстан»