Облыс әкімінің орынбасары Асайын Байхановтың айтуынша, биыл өңірде ағаш көшеттері 25 есе көп егіліп, қоршаған ортаны қорғау және көгалдандыру бағытында қыруар іс атқарылмақ.
– Өңірде қоршаған ортаны қорғау бойынша жұмыстар өнеркәсіптік тастандылар көлемін азайту, көгалдандыру, қалдықтарды басқару, су ресурстарын реттеу және халық арасында экологиялық мәдениетті арттыру бағытында жүргізіледі. Былтыр шамамен 800 ағаш отырғызылса, биыл облыс орталығындағы жаңа көшеттердің саны 20 мың данаға жетеді. Алдағы 5 жылда өңір аумағында шамамен 95 млн ағаш отырғызылады деп жоспарланған. Оның ішінде 32 млн ағаш отырғызу жергілікті атқарушы органдардың есебінен жүргізілмек, – дейді А.Байханов.
Әрине, экологтер «экологиялық ахуалға орай миллиондап ағаш отырғызудың өзіндік тәртібі бар, жүйесіз жүргізілмеуі керек» деген пікірде. Біздің әкімдік 65 мың көшеттің қурап қалғанын біле тұра, 95 млн ағашты қалай екпекші? Тағы да сол мәселе, әкімдіктердің, басқармалардың мәліметтері әр жерде әртүрлі беріледі. Сан көп, сапа жоқ. Ал «Еккен соң жасыл желекті қалай күтіп-баптаймыз, қалай суарамыз, обалына қалмаймыз ба?» деген ойландыратын сұрақ бар.
Облыстық жер қойнауын пайдалану, қоршаған орта және су ресурстары басқармасының мәліметінше, сәуір айында облыста бір күнде 20 мың түп тал егіліпті. Қалалық саябақта ардагерлер, Jas Otan жастар қанаты, «Рухани жаңғыру» кеңсесінің өкілдері де 60 көшет отырғызды. Ал ағаштардың жай-күйін, күтіп-баптауын, суаруын саябақ қызметкерлері атқарады-мыс.
Ертіс өзені жағалауындағы «Қаз қонақ» ескерткішінің аумағында 50-ден астам қарағай мен шырша көшеттері отырғызылды. Облыстық индустриялық-инновациялық даму басқармасы бастамашы болған бұл жоба Business Ertis бағдарламасының «ЭКО» бағыты бойынша жүргізілді. Осы жердегі аллеяның ашылу күнінде 25 отбасы, облыстық мәслихаттың 32 депутаты, қала әкімі Ержан Иманслям өздерінің атаулы көшеттерін екті. Енді көшеттер суарылмай, күтіп бапталмай қалса, жауапкершілік жасыл желекке аттары жазылған әкімдер мен депутаттардан сұралады. Өйткені 2019 жылы облыс орталығында қыруар қаржыға егілген 14 мың түп ағаш көшеттері егіліп, қазір қурап қалған. Бұл көлемнен ауқымды бір бақ жасауға болар еді. Яғни еккен де кеткен, суарылмаған күйі қатып қалған. Мердігер компания көшеттерді Алматыдан әкелген. Бірақ көшеттер қазан айында отырғызылған, солтүстіктің суығына шыдамай үсіп қалса керек. Енді қайта отырғызу керек екен деп жүргенде көшеттерге кеткен қыруар қаржының ізін іздеп Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жөніндегі жергілікті департамент тексеру де бастаған еді.
Жалпы, облыс орталығында, өңірде қанша ағаш қалды, жылда қаншасы егіледі, қаншасы кесіледі деген есеп қажет-ақ. Жергілікті экологтер болса, облыс орталығында құрылыс қарқын алғаннан бері ағаштар саны азайып жатқанын айтады. Өсіп тұрған ағаштарды кесіп тастайды. Оның орнына еккен ағаштар қурап қалады. Саябақтардан да сән кетті.
– Өйткені қазір саябақтарда ескі ағаштар көп. Оны жаңартатын уақыт келді. Бұл іске барлық тұрғын қатысуы керек, – дейді қоғам белсендісі, ардагер Нұрлан Нәбиев.
Ал биыл облыс орталығындағы қураған бұтақтарды кесуге облыстық бюджеттен 60 млн теңге бөлінеді. Қураған бұтақтарды кесу бойынша тұрғындардан жиі шағым түседі. Жоспар бойынша
7 мың ағаш өңделеді. «Таза Қазақстан» ұлттық жобасы шеңберінде бір ай бойы «Мекенім – жасыл орман», «Су көздерін ашу, бұлақтарды тазарту», «Бірге таза Қазақстан», «Таза су айдындары» жобалары басталады.
Соның бірі Taza Qazaqstan республикалық экологиялық шарасы аясында Павлодар педагогикалық университеті Тәуелсіздіктің 30 жылдығына орай 30 түп ағаш екті. Бұл шараға студенттер мен профессор-оқытушылар құрамы қатысты. Студенттер егілген ағаштарды күтіп-баптайды, суарады.
Облыс орталығынан 40 шақырым жерде жеке «Тәлімбақ» жасаған экокешен иесі Юрий Гашек көшеттерді тегін беруге дайын екен.
– Бірақ бір шартымыз бар – ағаштардың суарылуы қамтамасыз етілуі тиіс. Бізде 2,7 мыңға жуық ағаш бар. Біз әртүрлі ұйымдармен жұмыс істейміз. Өткен жылы, мысалы, 150-ге жуық ағаш көшеттерін отырғыздық, – деді Ю.Гашек.
Өңірде жыл сайын көше бойына, мекемелер мен ұйымдардың, балабақшалар мен мектептердің, жоғары оқу орындарының аулаларына көшеттер егілгенімен, желкілдеп өсіп келе жатқан жасыл желек көрмейсің. Өткен жылы облыс орталығында «Қалаға ағаш сыйла» деген шақыру басталып, 4 мыңға жуық ағаш пен 1 мыңға жуық бұталы қоршау отырғызу жоспарланған-ды. Биыл егілген ағаштардың тағдыры не боларын алдағы уақытта жазамыз.
Павлодар облысы
