Коллажды жасаған – Қонысбай ШЕЖІМБАЙ, «EQ»
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі Қ.Сатыбалдыұлына қатысты «Қазақтелеком» АҚ, «Көлік сервис орталығы» АҚ қаражатын аса ірі мөлшерде жымқыру, қылмыстық жолмен алынған ақшаны және өзге де мүлікті заңдастыру (жылыстату), сондай-ақ өз бақылауындағы компанияның кедендік бажын төлеуден жалтаруы секілді фактілер бойынша қылмыстық істерді тергеді.
Агенттіктің мәліметінше, 2022 жылдан бастап қазіргі уақытқа дейін Қ.Сатыбалдыұлы және онымен байланысты адамдардан мемлекетке заңсыз иемденілген 732,8 млрд теңге немесе 1,6 млрд доллардан астам сомаға мүліктік активтер мен ақшалай қаражат қайтарылған. Оның ішінде 661,5 млн доллар шетелден қысқа мерзімде елге жеткізілді. Атап айтқанда, оның заңсыз активтерді Аустрия, Лихтенштейн, БАӘ, Түркия т.б. елдерге жымқырғаны анықталған.
Мемлекет меншігіне өткен активтер ішінде әкімшілік ғимараттар, эксклюзивті зергерлік бұйымдар, люкс үйлер, пәтерлер мен автокөліктер, акциялар мен компаниялардың үлестері, теміржол мен ақша қаражаттары бар. Нақтырақ айтсақ, олар – «Қазақтелеком» АҚ акцияларының 28,8% (93,8 млрд тг), «КСО» АҚ (30,2 млрд тг), 4 компаниядағы қатысу үлесі (10,3 млрд тг), еліміздегі мүліктік активтер (158,5 млрд тг), эксклюзивті зергерлік бұйымдар (105,39 млрд тг), қазақстандық шоттардағы ақша (36,8 млрд тг), Аустриядан келген ақша (36,8 млрд тг), Лихтенштейннен түскен ақша (116,7 млрд тг), БАӘ-ден келген ақша (6,3 млрд тг), Түркиядан келген ақша (2,2 млрд тг), бағалы қағаздарды сатудан түскен қаржы (135,8 млрд тг).
Мәселен, құны 158 млрд теңгеден асатын елдегі 115 мүліктік активтердің ішінде 73 жылжымайтын мүлік (13 үй, 10 ғимарат, 13 жер учаскесі, 4 пәтер, 3 ғимарат, қосымша салынған 2 медресе ғимараты, 2 тұрақ орны, 25 үй-жай, 1 аяқталмаған құрылыс нысаны), 37 жылжымалы мүлік (29 автокөлік, 5 арнайы техника, 3 квадроцикл) және өзге де активтер бар. Олардың бір бөлігі жақын туыстарына, үлестес адамдарға және бақылаудағы компанияларға ресімделген.
Астана мен Алматы қалаларында мемлекетке берілген әкімшілік ғимараттардың жалпы ауданы 180 мың шаршы метрден асады. Бұрын бұл активтер жалға беріліп, жыл сайын меншік иесіне миллиардтаған табыс әкелген. Люкс нысандарының бірі – Ақмола облысының Барап аулындағы 135 гектар жер учаскесінде орналасқан, жалпы ауданы 1,5 мың шаршы метрді құрайтын Қ.Сатыбалдыұлының бұрынғы резиденциясы Астана қаласының Білім басқармасына берілді.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің соңғы мәліметіне қарағанда, 2022 жылдан бері мемлекетке 1 трлн теңгеден астам заңсыз иемденілген актив қайтарылған. Көріп отырғанымыздай, бұл соманың басым бөлігін Қ.Сатыбалдының активтері құрайды.
Айта кетейік, қайтарылған активтердің бәрі мемлекет меншігіне өтіп, алдағы уақытта әлеуметтік мақсаттарда пайдаланылмақ.
