Жәнібек ӘЛИМАН
Жәнібек ӘЛИМАН«Egemen Qazaqstan»
254 материал табылды

Әдебиет • 26 Қаңтар, 2022

...Сөйтіп жүрген «Сұрша қыз»

Сөз өнері болған соң қатыс­пайтын жері бар ма әдебиет­тің? «Әлем кітапқа кіруге ұм­тылады» деген бір даныш­пан­ның ойына бақсақ, керісін­ше болып шыға келеді. Кім де болсын көркем өмірге талпынатындай, әлем әдебиетке кіруге құмартып тұрады. Ескі өмірдің жаны мен рухы, демі мен тынысы, замандардың сы­ры мен сымбаты, әні мен мәні әдебиетте жүреді. Ішінде толқып өмір, жортып тарих ба­ра жатады. Халық арасында кең тараған әндер екібастан солай.

Әдебиет • 24 Қаңтар, 2022

Қорғансыз қазақ рухы

«Бір дәуірдің мөлдіреген аспаны едік» деп басталатын «Арман­дастар» атты ән бар. Мақпал Жү­ні­сованың орындауында шыр­қалып келеді. Бір дәуірдің аспанын ұстап тұру деген, әрине, құдіреттің ісі. Десе де, осылай да шабыттың шырқауына шығып айтуға да бойыңа бір ақындық алапат күш бітуі керек шығар. Әнде айтылғандай, замандас­тар бір дәуірдің мөлдіреген аспаны болар я болмас, олар туралы жырлағанда қиял биігіне көтерілген ақын бойынан сезім алапаты туғаны анық.  

Руханият • 26 Желтоқсан, 2021

Аманжолдың мақамы

«Екейде елу бақсы, сексен ақын, гулейді жын соққандай кешке жақын» деді Жамбыл жырау. Аузымен құс тістеген Алатаудың Жамбылы болған соң арқасы қозып осылай демегенде ше?! Сол сексен ақыннан қара үзіп шығып, жыр алыбына айналарын сезген соң да айтты, бәлкім.

Тәуелсіздік • 14 Желтоқсан, 2021

Алтын тамырлы азаттық

Халқымыздың басты байлығы Тәуелсіздік екенін жиі айтады Елбасы. «Тәуел­сіздікке қол жеткізу бар да, оны уыстан шығармай ұстап тұру – одан да маңыз­ды» деуден жалықпай келеді. Әрине, бұл қанша қайталап айтса да, дәмі кет­пейтін сөз. Азаттық алғанға дейін қазақ даласында ел мен жер үшін болған кез кел­ген күрес Тәуелсіздіктің қадірін білуге жетелейді. Ұлттық намысқа жан бітіреді.

Егемен Қазақстан • 06 Желтоқсан, 2021

«Egemen Qazaqstan» газеті мен «Российская газета» өзара келісім жасасты

Республикалық «Egemen Qazaqstan» газеті мен «Российская газета» баспасы өзара іс-қимыл туралы әріптестік келісімге қол қойды, деп хабарлайды Egemen.kz.

Руханият • 01 Қараша, 2021

Жер мен жыр

«Қайырлы болсын сіздерге, менен қалған мынау Еділ жұрт...» Қазтуған жыраудың «Алаң да алаң, алаң жұрт» деп басталатын осы толғауының тақырыбын «Қайран Еділ» екен деп ойлап келдік. Елдің жадында сақталып, осы заманға жеткен сөз – ХV ғасырда туған ең көне толғаулардың бірі. Әшейін толғау деуге келмейтін ұлы туынды десе жарасады. Ел айырылған алмағайып кезеңнің бейнесін кейіптеген шығарма жерін тастай көшкен жұрттың зарын да, заңғарлығын да аңғартады.

Әдебиет • 12 Қазан, 2021

Ақындық серт

Ақындар сертпен туатын сияқты. Ақын­ның миссиясы, азаматтық кредосы деп жатады кейде. Маралтай Райымбекұлы «Ар» өлеңінде «тұлпардың ары – озу тек» дейді. Ақындық (адамдық) серт пен ардың бітісі бір. Серт жолынан тайған күні арың азап шегеді. Ал сол арға дақ түсіру – өліммен пара-пар. Біреулері тірідей өледі, біреулері серт жолында шаһит кетеді.

Әдебиет • 27 Қыркүйек, 2021

Оралханның образы

Ақын-жазушылардың жүріс-тұрысы, өзін ұстауы, кей-кейде қайталанып тұратын тосын қылықтары деген өз алдына бөлек бір әлем. Тіпті әртүрлі қызыққа қалдырып, күлкі шақыратын әрекеттерін естігенде, «солай екен-ау» деп таңғалдыратыны тағы бар. Олар да пенде, ет пен сүйектен жаралған жан баласы, бірақ қалам ұстаған соң, бір қасиеті артық тұрғанын қалайсың. Алтайдың Кербұғысы Оралхан Бөкей айтпақшы, «Аспан болған соң, ашығы жақсы». Шығармасын оқып, әртүрлі ой мен сезімге қаныққан соң, әлгіндей артық қасиеттерді де сол автордың бойынан көргісі келмей ме адамның? Оралханның жоғарыдағы сөзіне салсақ, «жазушы болған соң, жақсы киінгені жақсы» дегендей, әңгіме әр қиырға жетелейтінін кәнігі оқырман әлден байқап та отырған шығар.

Руханият • 20 Қыркүйек, 2021

Паспорт

Әліппеден білдік пе, әлде әке-шеше не мұғалім жаттатқан ал­ғашқы өлең сол ма, біздің тұңғыш танығанымыз Абайдың «Әсемпаз болма әрнеге-сі» еді. Айтылуы да, жатталуы да тез, біреу өлең сұра­са тақылдатып оқып беретінбіз. Ке­йіннен бұған Абайдың қаншама өлеңі қосылды. Ең мықты өлеңдері осы екен деп, шіреніп оқушы едік. Анығында Абайдың әр өлеңі өзінің төлқұжатындай құмбыл дүние екен­дігіне әлі күнге ой талдырып ке­леміз. Жақсы араласатын бір ағам­ның айтқаны бар.

Руханият • 20 Қыркүйек, 2021

Жеке пьеса жазуға лайық

Жұматай Жақыпбаевтың тақырыпсыз өлеңі бар. Джоконданың жамалы, қасиеті туралы айтып келе жатады да, Ләйләні жырлап кетеді. «Джоконда миығында – жымиыс, қарайды енді ол басқа арулар заманын» дейді. Тура сол сияқты, өнер, сұлулық сияқты Тәңірінің берген артық қасиеттері қай заманның болсын құрдасы болып жүре беретіні белгілі. Келер заманға Джокондаға ұқсап картинадан сығалауы мүмкін, өлең, ән болып сырласып, тіпті тіл бітіп сахнадан сөйлеп шыққанын да көрдік. Мұндай құбылысқа әсіресе, театрда көп ұшырасамыз.