Руханият • 04 Маусым, 2020
Қаншама ұрпақ аңсап, армандап, зарығып жеткен тәуелсіздікке қол жеткізгенімізге де үш он жылдықтың жүзі болып қалды. Бодандықтың қамыты алқымнан алып, тынысты талай тарылтты. Қасірет таңбасын да кигізбей қоймады. Бірақ қайсар қазақты ниеті қараулар жоя да, жоғалта да алмады. «Елім-айлап!» жүріп қазақ елдігіне жетті. Бұрынғы бабалар бөрілі байрақ, ақ ту ұстаса, бүгінгі жұртымыз үш бірдей елдік белгісін орнықтырып отыр.
Руханият • 02 Маусым, 2020
Әр ауылдың өз «Грозныйы» болған
Біз үлкенге ұйыған ұлттың ұрпағымыз. Сол үлкеннің тобылғы сапты қамшының мінсіз өріміндей сөзі сот үкіміндей, мірдің оғындай, сексеуілдің шоғындай болған бір замандары. Ондай сөз айладан емес, даладай дархан ақылдан шығатыны да белгілі. Ақылдан шыққан сөзде ақау да, кемдік те болмайды, тек кеңдік, таза табиғаттай тамылжыған кемелдік қана салтанат құрып тұрады.
Білім • 29 Мамыр, 2020
Білім ісі – жұрт ісі. Оны ұлт ісіне айналдыру керектігі әлімсақтан айтылып келеді. Ежелгі дәуір алыптарынан бастап, бүгінгі ғұламалар да оны жаңғыртуда. 1017 жылы өмірге келген Ж.Баласағұни: «Білсе білім – күнде бақыт кісіге, үлкен атақ содан келер кішіге», депті.
Таным • 20 Мамыр, 2020
Алапат аштық, сұм соғыс өмірін қиды қаншаның...
«Мен ішпеген у бар ма?» деп Абай хакім айтқандай, қазақ ішпеген у бар ма? Өзінің топырағын басып жүрсе де өзгеге тоналды, қынадай қырылып, азшылыққа ұрынды. Осы сөздерімізге тұздық болатын қолымыздағы Талас Омарбековтің «Ашаршылық», Көшім Есмағамбетовтің «Түркістандық әскери тұтқындар» («Арыс» баспасы шығарған) кітаптары еді. «Ашаршылық» – жүз бетке жете қоймайтын шағын дүние. Бірақ онда қамтылған қасіреттің салмағы қорғасындай зілмауыр. «Сайрай жөнелетін» сандар мен жер бетіндегі тозақ отына шарпылғандардың сөзі үрейіңді ұшырады. Халықты жұттан бұрын жұтату үшін кәсібін жойып, нәсібінен айырған екен. Мұндай арамза тәсілді бір замандары мұхиттың арғы жағындағы америкалық байырғы үндістерге ашкөзденіп барған басқыншылардың қолданғаны тарихтан мәлім.
Руханият • 06 Мамыр, 2020
Жақсыны көру, жүзі жылы, сөзі түзу адаммен тілдесудің өзі бір ғанибет. Шипажайға барғанда, емнен кейін топ-топ болып жүргендердің арасынан иман жүзді біреу жылы ұшыраса, тілдесуге ұмтылатын ежелгі әдетім бар. Бұл журналистер қауымының табиғатына біткен өзіндік бір ерекшелігі болса керек. Өткен жылы Сарыағашқа тынығуға барғанда еңсесі биік, жетпістен асқан кісі кейде жаяулатып жүреді, кейде есікпен төрдей ақ «джиптің» тізгінін қолында ұстайды. «Е, мықтының бірі болды ғой!» – дедім іштей. Бірақ жаяу жүрсе де, көлікпен келе жатса да сәлемдесу ишарасынан жаңылмай, басын изеп, кісілігін көрсетіп жүреді. Сұрастыра келсем «Ақ-Тілек» деген шипажайдың қожайыны екен. Ірі мекеменің ірі бастығы жан тыныштығын әдемі ойластырған болды ғой дедік іштей, пенделікке салып.
Руханият • 29 Сәуір, 2020
Ұлтты құртатын жадағайлық, жалт беріп кететін, өзімшілдіктің құрдым құлына айналған рухсыздық. Керісінше болса, кемелдіктің көкжиегінде табаныңды нық тіреп, қадамың аршынды болады. Мерейің үстем тұрады.
Руханият • 17 Сәуір, 2020
Ұлтты сақтайтын – рухани құндылық, қадірлі қасиет, салт-сана, тіл, діл, жұртты сақтайтын – иесі саналатын қазақтың киелі жері, несін айтасың, бағын ашар, тағын бекітер байлығы. Осыны түгендеген, түсінген, сөйтіп түлете алған, ұрпағына мирас еткен елдердің іргесі берік, еңсесі биік. Оны қожыратқандардың тірексіз қалған тірлігіне арғы-бергі тарихқа, қазір де шеңбер ішінде шерлі күй көріп жатқандардың үніне ой жіберсең аңғарасың да алаң боласың. Елдігімнен айырма, азаттығымды баянды ет, тіл көзден, сұрқай сөзден сақта дейсің. Кейде жылбырай сөйлеп,сығырая қарап, асыңды ішіп отырып-ақ дастарқаныңды тіліп кететін арам пиғылдар аз еместігін көргенде, көкейіңе бір тас байланып қалғандай боласың. Мұндай оғаштау ойға Қарашаш Тоқсанбайдың «Сыр-сымбат» деген кітабын оқып отырғанда тап болдық. Қай мақаланы, сұхбатты қарасаң да ұлт өкілі: ұлт өнері, ұлт өнерпазы, олармен қанаттас ұлт ардақтылары, ұлттың салт-санасы, оның арғы бастауы, бергі жаңғыруы, қалыбын бұзбай сақтап қалу – бір сөзбен айтқанда, қазақ болмысы алдыңнан шығады.
Руханият • 14 Сәуір, 2020
Ұлтымыздың ұлы ұғымдары, қастерлі қасиеттері аз емес. Соның бірегейі – қазағымның тыйымдары. Жақсыға жақын жүр, пенделік қылықтан бойыңды да, ойыңды да аулақ ұста, адамдықтан кетпе, адалдықты сақта, соны серік ет, одан кетсең надандықты қойып, айуандықтың күйін кешесің дейтін үлкендер. Осындай кісілік пен кішілікті ұқтырар ұғымның арғы жағында кемел бол, кең бол, кем болмайсың, үлкенді танып, кішіге қарайлассаң, теріс мінезден аулақ жүрсең қарғаға тән күйкілік қалып, ертең-ақ қыран тірлікпен самғайсың деген ғаламат ғақлия жатқанын кейін білдік.
Қоғам • 13 Наурыз, 2020
Әліпбиді жетілдіру жұмыстары жалғасады
Бүгін Мәдениет және спорт министрлігі Тіл саясаты комитетінің ұйымдастыруымен Ұлттық комиссия жанындағы Орфографиялық жұмыс тобының кеңейтілген отырысы өтті.
Қоғам • 12 Наурыз, 2020
Бүгін Қазақстан Республикасы Президент Әкімшілігінің әліпбиді жетілдіру жұмыстарын қорытындылау жөніндегі ұсыныстарына байланысты Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігі Тіл саясаты комитетінің ұйымдастыруымен Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінде әліпби жобасындағы жекелеген таңбаларды ғылыми тұрғыдан саралау мақсатында ашық талқылау өткізді.
