Тарих • 31 Мамыр, 2022
Өткен жылдары жолымыз түсіп Қарағанды облысы, Бұқар жырау ауданының орталығы Ботақара кентіне ат басын тіредік. Бұл реткі сапарымызда уақыт тауып, аудандық әдеби-өлкетану музейіне бас сұқтық. Мекемеде өлке тарихына қатысы бар тұлғалар Қ.Сәтбаев, М.Көпеев, Ғ.Мұстафиндерге байланысты тың фотодеректер баршылық екенін байқадық. Көрме экспозициясын жағалай сүзіп келе жатып, қуғын-сүргін жылдарына арналған бөлімнен 1931-1932 жылғы алапат аштық жайлы жазылған 80 жол «Қара табан, қанды жол» атты толғауды ұшыраттық. Музей қызметкерлерінің айтуына қарағанда, бұл жыр бұрын ешқайда жарияланбаған.
Қазақстан • 30 Мамыр, 2022
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев өткен жылы қаңтар айында жариялаған «Тәуелсіздік бәрінен қымбат» атты мақаласында тарихымыздың ақтаңдақ беттері туралы, соның ішінде ХХ ғасырда орын алған екі дүркін алапат ашаршылық туралы атап өтіп: «Тарихымыздың осы ақтандақ беттері әлі күнге дейін жақ-жақты зерттелмей келеді. Тіпті ғалымдардың арасында ашаршылық құрбандарының нақты саны туралы ортақ пайым жоқ. Ала-құла деректер және оның себеп-салдары жайлы әртүрлі көзқарастар қоғамды адастырады. Тиісті тарихи құжаттарды жинап, жиналған мәліметтерді аса мұқият зерделеу керек», деген еді.
Руханият • 24 Мамыр, 2022
Атам қазақ: «Алтау ала болса – ауыздағы кетеді, Төртеу түгел болса – төбедегі келеді» деген емес пе? Ал алтауды ала болдыратын не? Әрине, алауыздық. Осы қасіреттің зардабын көп тартқан халықтың бірі – қазақ. Оның бұл осалдығын жаулары жақсы пайдалана білді. Абай атамыз Үшінші қарасөзінде: «Қазақтың бірінің біріне қаскүнем болмағының, бірінің тілеуін бірі тілеспейтұғынының, рас сөзі аз болатұғынының, қызметке таласқыш болатұғынының себебі не?» деп налитыны бар да, әрі қарай өзіне-өзі «мұндай күйге қалай түстік?» деп көлденең сауал тастайды да, оған «Етінен өткен, сүйегіне жеткен, атадан мирас алған, ананың сүтіменен біткен надандық әлдеқашан адамшылықтан кетірді» деп (41-қарасөз) жауап береді.
Қазақстан • 17 Мамыр, 2022
Ұлт тарихына қатысты іргелі мәдени ошақтың бірі – елорда төрінде орналасқан Әскери-тарихи музейі. Бұл мекеме Қорғаныс министрлігінің бастамасымен 2015 жылдың 1 желтоқсанында құрылған болатын. Қазіргі таңда аталған музей тақырыптық тұрғыдан бірнеше залға жіктеліп, ондағы коллекциялар саны 20 мыңнан астам жәдігерді құрап отыр.
Руханият • 17 Мамыр, 2022
Дана халқымыз «Бірінші байлық – денсаулық» немесе «Денсаулық – терең байлық» деген екен. Бұл даналық сөздер өмірдің өзінен алынғаны анық. Бір қызығы, «Денсаулық дегеніміз не?» деген сұраққа маман дәрігерлер, аталған саланың небір ғұламалары әлі күнге дейін толымды, тұшымды, дәл анықтама бере алмай келеді. Десек те ДДҰ негіздеген анықтамалықта: «Денсаулық – жан, тән және адамның әлеуметтік жағдайының қоңдылығы» деген пәтуа айтылыпты.
Әдебиет • 15 Мамыр, 2022
Жуықта «Социалистік Қазақстан» газетінің соғыс жылдары жарық көрген сандарын шолып отырып, басылымның 1944 жылғы 28 қараша күнгі санынан майдангер – жазушы Әзілхан Нұршайықовтың Кеңес Одағының Батыры Мәншүк Мәметованың қазасына қатысты жазған «Жан құрбы» атты жырын жолықтырдық. Биыл қос майдангердің де туғанына 100 жыл толған мерейлі датасы. Бірі – майдан даласында ерлікпен көз жұмса, екіншісі аман-есен елге оралып, ұзақ жыл қазақ руханияты үшін тер төкті.
Тарих • 11 Мамыр, 2022
Қазақ ғалымы Шоқан Уәлиханов: «Абылай заманы – қазақ батырларының дәуірі» деген екен. Өйткені бұл уақыт ойраттар мен қазақтардың сұрапыл шайқастарына толы кезең болды. Осы бір алмағайып тұста, небір ел қорғаны батырлар туды. Соның бірі – Машан батыр Арықбайұлы. Бұл батырдың ататегі – Орта жүз – керей, соның ішінде Абақ тайпасынан. Қолдағы шежіре – дерекке жүгінсек, Машан батыр Абақ одағына біріккен он екі атаның бірі – молқы руының ұранына айналған тұлға.
Әдебиет • 11 Мамыр, 2022
Майданда жазылған жорық жырлары
Қазақ руханиятында «Жыраулық поэзия» деген арнайы тақырып бар. Бұны ауызекі тілде «жорық жырлары» деп те айтады.
Тарих • 08 Мамыр, 2022
Жуықта елорда төрінде орналасқан Қазақстан Қарулы Күштерінің Әскери-тарихи музейіне журналистік тапсырмамен барған сапарымызда көрме залынан қазақтан шыққан танкіші қыздар туралы жәдігерді көріп қалдық.
Тарих • 06 Мамыр, 2022
Қазақ мергендері 78 жылдан соң «Халық қаһарманы» атанды
Ұлы Отан соғысы басталғанына үш жыл толу межесіне орай «Социалистік Қазақстан» газетінің 1944 жылғы 18 маусым күнгі санына Қазақстан К(б)П Орталық Комитетінің секретары Жұмабай Шаяхметовтің «Қазақ халқының жауынгерлік дәстүрі» атты мақаласы жарияланыпты. Бұл жазбада республика басшысы қан майданда ерлік көрсеткен қазақ ұландары Т.Тоқтаров, М.Ғабдуллин, С.Баймағанбетов, М.Байсов қатарлы Кеңес Одағы Батырларының ерліктеріне тоқталып, сонымен қатар майданда мергендігімен танылған қазақ жауынгерлері Төлеуғали Әбдібеков пен Ыбырайым Сүлейменов туралы да атап өтіпті.
