Руханият • 13 Қыркүйек, 2022
«Сарыарқада Ақсораң ең биік тау, Жаңаарқада Ақселеу таудан биік» (Бағдат Мүбәрак) дейтін жұрт белгілі этнограф, ғалым, жазушы Ақселеу Сейдімбектің тойы Жаңаарқада өтетінін естіп, елдің түкпір-түкпірінен жиылған екен. Өле-өлгенше ұлт мұрасын түгендеп, халқының қасиетін ардақтап өткен тұлғаның 80 жылдық мерейтойына орай республикалық ғылыми конференция ұйымдастырылып, жыр додасы өтіп, ас беріліп, балуандар белдесіп, ат шаптырылды. Аудан орталығында ашылған ескерткіші туралы әңгіме басқа. Кешелі бері аудан әкімі Юржан Бекқожин бастап бұл ескерткіш алынып, жаңадан қалыпталатынын мәлімдеді. Ақаңның тойына барған елдің көңілі сонда барып орнына түскендей.
Әдебиет • 12 Қыркүйек, 2022
Нысанбай жырауды неге ұмыттық?
Әуелі тарихты әдебиеттен оқып, кинодан тоқыған әлдеқайда сіңімдірек, көкейге қонымдырақ деген ойдамыз. Өйткені жасынан құмартқан оқушы болмаса, тарихи құжат пен тақ-тұқ еткен деректі екі жастың бірі қабылдай бермейді. Есейіп толысқан сана болмаса. Бұл орайда әдебиеттің жөні бөлек дер едік. Рас, кино – сол әдебиеттің баласы, бел баласы да емес, немере, шөбересі. Поэзия мен прозадан шыққан драматургия театрдан кейін киноға ойысқанын ескерсек, солай.
Өнер • 05 Тамыз, 2022
«Индонезияда Димаш Құдайберген мен Қазақстан мәдениетіне арналған көрме өтті» деген хабар жетті елге.
Руханият • 03 Тамыз, 2022
Сарайшық кесесінің құпиясы неде?
Алтын Орданың ғана емес, бір кездері Қазақ хандығының астанасы болған Сарайшықта не болмаған? Тарихы мен мәдениетін естіген сайын айналып соғып, қызықтағың келеді де тұрады. Қала орнынан табылған мәдениет қалдықтарының өзі қазақ даласында қандай өркениет қалыптасқанын айғақтамай ма? Иә, өнер тудырған ескерткіштер еліктірмей тұрмайды. Соның бірі – жұрттың бәрі білетін, естіген сайын аузын ашып, көзін жұматын Сарайшықтың көзесі, Сарайшықтан табылған кесе. Жай кесе емес, әсірелеп айтқанда, жаны бар кесе.
Руханият • 02 Тамыз, 2022
Белгілі һәм белгісіз «Ақсақ құлан»
Жердегінің көбі армандайтын қанат деген жеке-дара ұғым бар. Құстан көреміз аспандап ұшқан. Жылқының жүйрігіне тән деп естиміз. Ертеректе ауылда соғым сойып жатқанда арагідік айтылып қалатын. «Жүйрік екен, қанат шықты» деп. Кейбір атқұмарлар ондай жабағылар сойылып кеткенде, өкінгендей кейістік танытатын.
Әдебиет • 01 Тамыз, 2022
«Кемедей теңселеді кемел ақыл...»
Мағжан Түркістанды жырласа, Жәркен Шығыс Түркістанды көп жырлайды. Мағжанның бір қиыры іспетті. Түркістан, Тұран деген түркінің қара шаңырағы, өлмес мұрат, сөнбес шырақ біз үшін. Біз ғана емес, түбі бір түркі жұртының көкейінен өшпейтін атажұрт жан-жақтағы бауырлас елдердің сана түкпірінде жеке-дара ұғымға айналып кеткен. Сонау Қазтуған, Доспамбет жыраулардың шығармаларынан, тіпті олардан да әріден тамыр тартады.
Өнер • 31 Шілде, 2022
Өсек қусаңыз бұрын базарға не көшеге бар деуші еді, қазір әлеуметтік желіге... Есеп қусаңыз тағы сонда. Ал Мағжан айтпақшы жан ісіне өлшеніп кесек тусаңыз бізге құлақ түруге тура келеді. Бізге емес, дұрысы – әнге айналған жан сөзіне.
Өнер • 27 Шілде, 2022
«Астына қанатының маржан тағып...»
Әуелі аңыз жетелейтін сияқты, өнер атаулы құбылысқа. Кейде әннің не күйдің өзін тыңдап рахаттанасың немесе мұңға батасың, жаның жай табуы мүмкін. Кейбір туындының өзінен бұрын аңызы жүреді. Мысалы, Леонардо да Винчидің әйгілі «Джакондасынан» бұрын біздің құлаққа ол туралы неше түрлі әңгімелері жетті. Сонсоң барып қызығушылық туып, тамашалай бастадық. Ақан серінің «Қараторғай» әніне де солайынан душар болғанымызды неге жасырайық? «Астына қанатының маржан тағып» деген жалғыз-ақ жолына бүккен сыры үшін іздеп жүріп қайта-қайта тыңдадық.
Әдебиет • 24 Шілде, 2022
Адасып, жылап жүрген бағалар...
Өтежан туралы сұрай бастасаң, жастарды қайдам, үлкендер қамшы салдырмайды. «Концерт» деген өлеңі бар деп бастайды әңгімені. Мінезін, қылықтарын тізбектеп ала жөнеледі.
Өнер • 20 Шілде, 2022
Қазақта «Жиырма беске» арналған ән көп. Көкейді кесіп те, тесіп те түсіретін түр-түрі бар. Көкейді кесіп түсіретін, біз білетін «Жиырма бестің» бірі Үкілі Ыбырайдікі болса керек. «Күрек тісін ақситып, сұлуды құшқан жиырма бес» деп екпіндете шырқалады. Тағы бір «Жиырма бес» қорғасындай балқытады. Бар тамырды қуалап, аса қамырықты орындалады. Әсіресе Шәкен Аймановтың орындауында белгісіз күйге душар етеді.
