Экономика • 30 Қараша, 2023
Экономика және креативті ойлау
Бүгінде экономиканың басым бағыттарына айналып келе жатқан креативті индустрия – қаржының ерекше саласы. Бұл өндіріс әлемдік экономиканың қарқынды дамып келе жатқан бөлігі ретінде танылып, ғылым мен мәдениетке, заманауи шығармашылық бағытқа негізделіп отыр. Креативті экономика көптеген елде мемлекеттік қолдауға ие болып, оның нарықтағы ІЖӨ-ге қосқан үлесі 3%, ал кейбір дамыған елдерде 10-12%-ды құрайды.
Өндіріс • 30 Қараша, 2023
Жеңіл өнеркәсіпке мемлекеттік көзқарас керек
Бүгінде еліміздегі нарықтық бәсекелестікте өз қабілетін таныта алмай отырған жеңіл өнеркәсіп тауарларының ішіндегі отандық киім мен аяқкиім өндірушілерінің үлесі 6,5%-ға төмендеген.
Бизнес • 23 Қараша, 2023
Іш пыстырған іскерлік белсенділік
Таяуда өткен Үкімет отырысында еліміздің Бас қаржы реттеушісі – Ұлттық банк төрағасының орынбасары Берік Шолпанқұлов елімізде іскерлік белсенділік индексі 49,0 тармаққа төмендеп, соның ішінде құрылыс саласындағы көрсеткіш 48,5-ті құрағандығын атап өтті.
Өндіріс • 23 Қараша, 2023
Бүгіндері жеңіл өнеркәсіп құрылымында тоқыма бұйымдарының өндірісі – 62%, киім өндірісі – 30%, былғары мен оған жататын бұйымдар өндірісі 8%-ды құрайды.
Теңге • 15 Қараша, 2023
1993 жылдың 15 қарашасында теңгенің айналымға енуі біздің елдің экономикалық және қаржылық тәуелсіздікке жасаған алғашқы қадамы болатын. Иә, кеңес өкіметі ыдырағаннан кейін елдегі нарықтық экономиканы қайта құруға негізделген жұмыстар жүргізіліп, өзіміздің төл ақшамызды енгізу жолындағы барлық іс-қимыл қатаң әрі құпия жағдайда өтті. Қысқа мерзім ішінде ақша купюраларының нобайын әзірлейтін суретшілер тобы құрылды. Мемлекет басшысының тапсырмасымен ұлттық валютаны шетелде басып шығаруға шешім қабылданып, ақпараттың тиімсіз бағытта таралмауы қадағаланды. Сөйтіп, білікті мамандардың тынымсыз еңбегінің арқасында банкнот сапасы лайықты бағаланды. Тіпті кейбір купюралар елімізде сегіз айдың орнына бірнеше жылға дейін айналымда жүрді.
Теңге • 15 Қараша, 2023
Осыдан 30 жыл бұрын Қазақстанның жаңа тарихи шежіресінде ұлттық валютаның енгізілгені үлкен бетбұрысқа бастады. Еліміз нағыз экономикалық және қаржылық тәуелсіздікке қол жеткізді. Кеңес одағы тарағаннан кейін біздегі өндіріс ошақтары тұралап, жұмыс орындары қысқарып, агроөнеркәсіп кешенінің аяғы тұсалғаны бар. Тоқырауға ұшыраған сол тоқсаныншы жылдары ауыл шаруашылығы өнімдерінің бағасы екі мың есеге, ауыл шаруашылығына арналған өнеркәсіп тауарларының бағасы 12 мың есеге өскен ақша қаражаты Ресейге тәуелді одақтас елдерге де оңайға соқпады. Сонымен, еліміз тәуелсіздігін алғаннан кейін бірінші кезекте банк жүйесінің құрылуы, екіншіден, өз ұлттық валютамыздың енгізілуі, үшіншіден, ақша-қаражаты мәселесіне байланысты жаңа инфрақұрылым түзу қажет болды. Мемлекет басшысы маңызды міндеттердің бірі ретінде ұлттық валютаның енгізілуіне аса ыждағаттылық танытты. Болашақ валютаның инфрақұрылымын дайындаудың өз кезегінде валюта биржасын ұйымдастыру, монета сарайы, банкнот фабрикасы мен алтын-валюталық резервтерге арналған қойма салуға тапсырма берілді. Ел экономикасын дамытуда ұлттық валюта жүйесі мен республикалық бюджетті құру міндеті алға қойылды. Осындай қиын кезеңде төл теңгеміздің дүниеге келуі мен ұлттық валютаны айналымға шығару ісінде басы-қасында болған, Ұлттық банктің алғашқы төрағасы, қаржыгер Ғалым Байназаровтың ерең еңбегін айрықша атауға тұрарлық.
Инфрақұрылым • 10 Қараша, 2023
Тозығы жеткен инфрақұрылым жүйелі жаңғыртуды қажет етеді
Бұрынғылардың «жадау атқа қамшы үйір, жыртық үйге тамшы үйір» деп айтатынындай, бүгінде апаттық жағдайдағы ескі үйлер Үкіметтің күн тәртібіндегі өзекті мәселенің біріне айналып отырғаны анық. Ал тұрғын үйді жаңарту – халықтың өмір сүру сапасын арттырудағы басты міндет екені бәрімізге белгілі. Осы ретте тозығы жеткен көпқабатты тұрғын үй мен коммуналдық инфрақұрылым жүйесін қайтадан қалпына келтіру үшін Тұрғын үй-коммуналдық дамудың 2020-2025 жылдарға арналған «Нұрлы жер» мемлекеттік бағдарламасы барлық өңірде жүзеге асырылып жатыр.
Экономика • 09 Қараша, 2023
Міндетті таңбалаудың мүмкіндігі
Елімізде соңғы жылдары тұрақты түрде тауарларға таңбалау жүргізу қолға алынғаны белгілі. Соның арқасында көлеңкелі айналымның үлесі төмендеп, халықты жалған өнімнен қорғауға мүмкіндік туды. Міндетті таңбалау енгізілгеннен бері, соңғы екі жылда жеңіл өнеркәсіп нарығында – 65%, оның ішінде аяқкиім – 48,5%, алкогольді ішімдіктер 25% болса, дәрі-дәрмектер 12%-ға төмендеген. Биылғы жылдың бірінші сәуірінен бастап, елімізде аяқкиім тауарларын таңбалау және қадағалау ережелері толық күшіне енген болатын.
Мәселе • 02 Қараша, 2023
Бүгінде заман ағымын зулаған көлік құралынсыз елестету әсте мүмкін емес. Адам өмірі мен денсаулығына аса үлкен қауіп төндіретін жол апаттары кейінгі кезде жиілеп барады. Жол-көлік оқиғаларының (ЖКО) әлем елдері бойынша қарқынды өсуі алдағы жиырма жылда өлім көреткішін 66%-ға жеткізуі мүмкін деп санайды мамандар. Сөйтіп, табиғи апаттардан болатын өлім көрсеткіштерінің қатарымен теңеспек. Жыл сайын осы тақырыпқа қайта-қайта оралуға мәжбүрміз. Жол қозғалысы ережелеріне қатысты тиісті заңдарды қатаңдатқанымызбен, әзірге оның алдын алуға адамның шамасы жетер емес.
Экономика • 02 Қараша, 2023
Ел экономикасын жарылқайтын банк
Осыдан екі ай бұрын Ұлттық банк мөлшерлемені 25 базалық тармаққа төмендету туралы шешім қабылдап, +/–1% дәлізімен 16,5% деңгейінде қалыптастырған-ды. Мамандар бұған инфляцияны тежеу үшін жоғары базалық мөлшерлеме теориялық тұрғыдан қажет, өйткені несиелер қымбаттап, ал депозиттер тиімдірек болуға тиіс деген еді. Нәтижесінде, базалық мөлшерлеменің біртіндеп баяулауы тауарлар мен қызметтерге деген сұранысты шектетіп, баға деңгейінің төмендеуіне әкелді. Сол айда Ұлттық банктің кредиттік портфелі 25,4 триллион теңгеге қалыптасып, алдыңғы айлармен салыстырғанда 2,3%-ға артық көрсеткіш көрсетті.
