Руханият • 20 Қазан, 2020

Рухани келісім – бейбітшілік негізі

2540 рет
көрсетілді
7 мин
оқу үшін

Елордада 18 қазан – Рухани келісім күніне орай дәстүрлі жиын өтті. Ерекше жағдайда өткен халықаралық конференция жұмысына отандық және шетелдік сарапшылар қатысты. Қоғамды ұлты мен дініне қарамастан біріктіруге, тұрақтылық пен келісімді сақтауға және одан әрі дамытуға бағытталған шара қатысушылары ұтымды пікірлері мен орамды ойларын ортаға салды.

Рухани келісім – бейбітшілік негізі

 

Осыдан 28 жыл бұрын дәл осы күні Қазақстан Республикасының Тұң­ғыш Президенті – Елбасы Нұрсұл­тан Назарбаевтың бастамасымен Алматыда өткен Бірінші Бүкіләлемдік Рухани келісім конгресінде қатысу­шылар 18 қазанды Рухани келісім күні деп жариялауға шақырған манифест қабылдаған еді. Атаулы күн қарсаңында өтетін бұл жиын дәс­түрге айналып үлгерген. Бұл жолғы  «Рухани келісім – бейбітшілік негізі» тақырыбымен өткен конференция Дү­ниежүзілік рухани мәдениет фору­мы­ның 10 жылдығын атап өтті.

Шараны Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі, Нұр-Сұлтан қаласы­ның әкімдігі, Конфессияаралық және өркениетаралық диалогті дамыту жө­ніндегі Н.Назарбаев орталығы мен «Бей­­бітшілікке мәдениет арқылы» ха­лық­­аралық қауымдастығы ұйымдас­тыр­ды. Қатысушылар қатарында Ресей, АҚШ, Үндістан, Аустрия, Швей­цария, Германия, Ливан, сондай-ақ өзге де елдерден белгілі мемлекет және қоғам қайраткерлері, діни бірлестіктер, аза­маттық қоғам институт­тары мен ғылыми қоғамдастық өкіл­дері және халық­аралық сарапшылар бар. Шетел­дік қонақтар әлемдегі жағдайды ескере отырып, қауіпсіздік талаптарына сай келелі жиынға онлайн қосылды. 

Конференцияда алғашқы болып Ақпарат және қоғамдық даму вице-министрі Марат Әзілханов сөз алды. Ол қатысушыларды ерекше ықыласпен қарсы алып, дәстүрлі шараның ұлт­аралық және дінаралық келісімнің өзекті мәселелерін талқылауға мүм­кіндік беретін бірегей алаң екенін баса айтты.

«Қазақстан – қоғамдағы барлық үде­рістің негізіне биік рухани мәде­ниетті қалыптастыруға тырысатын елдердің жарқын үлгісі. Ал бұл өз кезегінде ұлтына, дініне, нәсіліне қарамастан адамдар арасындағы өзара келісімге бастайтыны анық.   Бұл шараларды еліміздің бейбітшілік пен рухани келісімге алған бағытының ай­қын көрінісі деуге негіз бар. Кездесу­дің бү­гі­нгі қиындықтарға қарамас­тан ауқым­­ды түрде өтіп жатқанын атап өту керек. Жалпы, жаһандық пандемия қоғам­­да­ғы ең өзекті мәселелерді көрсе­тіп берді. Адамдар, отбасылар арасында өз­ара қарым-қатынас шиеленісе түсті. Мұ­ның барлығы тағы да рухани құн­ды­лықтарға келіп тіреледі», деді М.Әзілханов.

Вице-министр бұл басқосудың саланы ілгерілетудегі маңызын алға тарта отырып, халықаралық конференция жұмысына сәттілік тіледі. Сөз кезегін қонақтарға шара модераторы Нұр-Сұлтан қаласы әкімдігі Дін істері жөніндегі басқармасының басшысы Нұрдәулет Әлмұханов беріп отырды.

Елдегі Рухани келісім күнінің бас­тауында болып, осы құндылықтар­дың қазақ қоғамында маңызды орын алуына еңбек сіңірген Төлеген Мұхамед­жанов атаулы күннің тарихына тоқта­лып, рухани мәдениет идеясының бүгін­гі күннің белгісіне айналғанын алға тартты. «Бейбітшілікке мәде­ниет арқылы» халықаралық қауымдас­тығы­ның президенті, Қазақстан Респуб­ликасының еңбек сіңірген қайраткері, композитор, қоғам қайраткері өз сөзін­де рухани келісімнің елдегі ахуал­ға әсерін де атап өтті.

«Бүгін әлемде болып жатқан шиеле­ністер мен оқиғалар өркениеттер дағ­дарысына, алыптар арасындағы дауға ұласып жатыр. Осы ретте біздің қоғамдағы биік рухани құндылық елі­міздің одан әрі тұрақты өркендеуіне, Қазақстан тұрғындарының бейбіт өмір сүріп, жан-жақты дамуына, халық игілігіне еңбек етуіне мүмкіндік беріп отыр. Бұл дәстүрді сақтап қалу – біздің басты парызымыз. Өйткені бізге қарап бой түзейтін мемлекеттер көп», деді Т.Мұхамеджанов.

Қазақстанда ұлттар арасын­дағы келісімді сақтау мақсатында ат­қа­ры­лып жатқан жұмыс пен осы миссияны орындауда Қазақстан халқы Ассамблеясының рөлі туралы ұйым Төрағасының орынбасары Шерзод Пулатов баяндады. Оның айтуынша, еліміздің бүгінгі қол жеткізген ма­ңызды жетістіктерінің бірі – қазіргі қазақ қоғамындағы ұлтаралық және дін­аралық келісімге негізделген әлеу­меттік тұрақтылық. Ассамблея өкілі сонымен қатар рухани келісімнің бүгін әлемнің көптеген елі үшін бас­ты міндетке айналғанына тоқталып, Қазақ­­станның ұлттық бірлікке негі­з­дел­ген тұрақтылықты көрсетіп отыр­ғанын баса айтты. Елімізде өмір сүре­тін этностардың ауызбірлігі мен төзім­ділігі қазақстандықтар үшін егемендік құру жолында күрделі кезеңнен өтуге жәрдемдесіп, әлі де ел дамуында үлкен рөл атқарып отыр.

Ал шараға қатысқан шетелдік қо­нақ­­тардың бірі Ресей халықтары Ас­самб­леясы кеңесінің төрағасы Свет­­­лана Смирнова Еуразиялық инте­гра­ция, бейбітшілікті қорғау, халық­тар арасындағы достық, келісім, серік­тестік қағидаларын көпке насихаттап жүрген мүдделес тараптардың кез­десуін жоғары бағалап, қазақтың дана ақыны Абайдың рухани құндылықтар жайлы идеяларын ортаға салды. Кон­ференцияға Еуразия халықтары Ассам­блеясының өкілдері де қатысты.

Конфессияаралық және өркениет­аралық диалогті дамыту жөніндегі Н.Назарбаев орталығының басқарма төрағасы Алтай Әбибуллаев құрметті қо­нақ­­тарды атаулы мерекемен құт­тық­­тай отырып, қоғамдағы рухани келі­сімнің бағасы қымбат екенін атап өтті.

«Тәуелсіздік – бағасы қымбат бақ деген пікір баршамызға белгілі. Ал мен өз кезегімде рухани келісімнің де баға жетпес құндылық екенін айтар едім. Бұл – қоғамдағы әрбір адам­ның күнделікті тынымсыз еңбегі­нің жемісі. Азамат­тық қоғам мен ұлт­аралық келісімді ту еткен тәуелсіз Қазақ­станның үлгісі ха­лық­аралық қауымдастық тарапы­нан да талай рет өз бағасын алды. Бүгін ерек­ше жағ­дайда өтіп жатқан жиын қатысу­шы­лары­ның географиялық, уақыт айыр­машылығына қара­мас­тан, біздің бірлігіміз берік, ынты­мағы­мыз нық», деп қорытындылады А.Әбибуллаев.

Конференция жұмысына АҚШ-тан қосылған Ғаламдық қауіпсіздік инс­титутының президенті, Ұлттық қауіп­сіздік және қару-жарақты бақылау бойынша Америкалық заңгерлер ассоциациясы комитетінің тең төр­ағасы, БҰҰ жанындағы қарусыз­дандыру, бейбітшілік және қауіпсіздік коми­тетінің вице-президенті Джонатан Граноф рухани мәдениет мәселе­сіне қатысты ойын ортаға салды. Са­рап­шы бейбітшілік пен тұрақты­лық­қа өзгелерге құрмет көрсету, адам­дарға сүйіспеншілікпен қарау және жағым­сыз әрекеттерден ада болу секілді қадам­дарды ұстану арқылы жетуге бола­тынына сенімді.

Одан бөлек, жиында сөз алған басқа да қатысушылар мемлекеттік-конфес­сиялық және конфессияаралық қаты­настар саласындағы өзекті мәселе­лерді, жалпыұлттық идея негізінде қазақстандық бірегейлікті нығайту міндеттерін, сондай-ақ елімізде және әлемде дінаралық диалог пен өзара түсіністікті ілгерілетудегі азаматтық қоғам рөлін талқылады.

Азаматтарды ортақ рухани-адам­гер­шілік құндылықтарға топтастырып, қоғамда бейбітшілік пен тұрақтылық, толе­ранттық, рухани келісім идея­ларын насихаттауға бағытталған кон­ференция алаңында тұшымды пікір­лер айтылып,  маңызды мәселелер көтеріл­ді. Сарапшылар дәстүрлі жиын­да келесі жылы да басқосуға уағдаласып тарқасты.