Дүйсенәлі ӘЛІМАҚЫН
Дүйсенәлі ӘЛІМАҚЫН«Egemen Qazaqstan»
278 материал табылды

Абай • 01 Сәуір, 2025

Абай институты ел даналығын танытса игі

Биыл Алаш ардақтысы Міржақып Дулатұлының сөзімен айтсақ, «қараңғы заманда шырақ жаққан шамшырақ» атанған хакім Абайдың туғанына 180 жыл толып отыр.

Тарих • 21 Наурыз, 2025

Ағылшын діндарлары кезіктірген қазақтар

Ағылшын тілінде жарияланған деректерді оқырманға дәл жеткізу оңай емес. Қазақ тілінің бай мазмұнына, тілдің шұрайлылығы мен табиғи болмысына жүгінуге тура келеді. АҚШ-та тағылымдамадан өткен тұста осыны айқын байқадық. Арлиңтон қаласындағы үйіміздің астында жұмыс істеуге арналған жеке кабинеттер бар еді. Сол жерде әр күні кеште 3 сағат шамасында отырып, кітапханадан әкелген ұлтымызға қатысты деректері бар ескі кітаптарды зерделеймін. Есімін ұмытқан бір данышпанның «қолына жақсы кітап түскен адамның жалғызсырауы мүмкін емес» дегені осындайда ойға қуат, бойға күш қосатыны да рас.

Университет • 20 Наурыз, 2025

Суперкомпьютерді тізгіндеген

Былтыр Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық уни­верси­тетінің 90 жылдық мерейтойы аясында Орталық Азияның қуатты суперкомпьютері осы оқу орнына орнатылды. Базаргүл Мәткерімқызы – осы құрылғыны емін-еркін меңгеріп, оның қыры мен сырын студенттерге үйретіп жүрген білікті оқытушының бірі.

Әдебиет • 07 Наурыз, 2025

Күн түбіне жортқан жырлар

Уақыт ілгерілеп, заман ауысқан сайын құдіретті поэзияның көші де сан түрлі тарауға түсті. Ал бүгінде «әркімнің таласы бар» өлең өлкесінде әр ақын өзінше жортып келеді. Бір тобы кешегі ұлылар із қалдырған қазақы қара өлеңнің жотасында тұр. Енді біреулері – «ақ өлең жазамыз» деген топтың өкілі. Демек қазіргі өлең өлкесінде ақ пен қара да қоса жүр. Бұл – өз алдына бөлек тақырып. Ал біздің айтпағымыз, қазақ поэзиясының қара өлең көшіндегі талантты ақынның бірі – Ербол Алшынбайдың поэ­зиясы хақында.

Басылым • 07 Наурыз, 2025

Гонконг журналы Ұлықбек ақын туралы

Кейінгі кездері еліміздің әдеби тыныс-тіршілігінде айтарлықтай жаңалықтар бар. Соның бірі – Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты, ақын Ұлықбек Есдәулеттің өмірбаяны мен суреті «Гонконг әдебиеті мен өнері» журналының мұқабасына басылыпты. Аталған алпауыт басылым 2025 жылдың бірінші санын Ұлықбек Есдәулеттің шығармашылығын насихаттаумен бастағаны – әдебиетіміз үшін үлкен жаңалық.

Сұхбат • 04 Наурыз, 2025

Жин Нода: Қазақ хандары мен Цинь империясының байланысы тым терең

Өткен жылы қолыма Токио шет тілдер университетінің профессоры Жин Ноданың «Ресей мен Цин империялары арасындағы Қазақ хандықтары: XVIII-XIX ғасырлардағы Орталық Еуразия халықаралық қатынастары» атты зерттеу еңбегі түсті. Өз тарихымызға қатысты болған соң, бір деммен оқып шықтым. Аталған кітапта қазақ ханы Абылай мен өзге сұлтандардың Цин императорына жазған хаттары туралы баяндалады. Жақында Жин Нодамен хабарласып, көкейімізде жүрген сұрақтарды қойдық.

Таным • 28 Ақпан, 2025

Аустралия газеттері қазақтар туралы не жазды?

Зерттеу тақы­ры­бымызға байланыс­­ты мұхиттың арғы жа­ғында, АҚШ-та түрлі кітап­хана­ларды ақтарып, архивтерге барғанда елеусіз қалдыра ал­майтын сан түрлі қызықты мәлі­мет кездестірдік. Солардың бірі – сонау алыстағы Аустралия газет­теріндегі ұлтымыз туралы жазбалар. Осы орайда 1850 жылдан 1901 жылға дейін жарық көрген Аустралиядағы «The Northern Herald», «Tribune», «The Menzies Miner» газеті мен Сиднейден шығатын «Mirror» газетінде жарияланған кейбір деректерді оқырманға ұсынуды жөн көрдік.

Ғылым • 27 Ақпан, 2025

Қызды оқытсаң, ұлтты тәрбиелейсің

Кейінгі жылдары жастар ғылымға көптеп келе бастады. Өйткені жас ғалымдарға мемлекет тарапынан үлкен қолдау көрсетіліп отыр. Грант саны артты. Айталық, «Жас ғалым» ұлттық жобасы аясында 2023–2025 жылдарға арналған ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық жобалар бойынша гранттық қаржыландыру конкурсына 86 миллиард теңге бөлінді. Осындай қолдауға ие болған жас ғалымның бірі – PhD, қауымдастырылған профессор Регина Андекина.

Пікір • 21 Ақпан, 2025

Піл сөздігі бар, жылқы сөздігі ше?

Ғылым кейде ештеңеге бағын­байтын ережелерден тұратындай елестейді. Біз өмір сүріп жатқан мына ғаламда әр адам өзінше жаңа тыныс ашқысы келеді. Әлденеге жаңа көзқараспен қарауды ұнатады. Сол үшін де ғылымның бір аты – ізденіс дегеніміз дұрыс болар.

Кино • 21 Ақпан, 2025

Еуропада Әуезов туралы фильм түсірілді

Кейінгі кездегі керемет жаңалықтың бірі – заң­­ғар ­жазушы Мұхтар Әуезовтің өмірі мен шығармашылығы туралы сонау Батыс елдерінде деректі фильмнің жарық көруі болмақ.