Тарих • 21 Наурыз, 2025
Ағылшын діндарлары кезіктірген қазақтар
Ағылшын тілінде жарияланған деректерді оқырманға дәл жеткізу оңай емес. Қазақ тілінің бай мазмұнына, тілдің шұрайлылығы мен табиғи болмысына жүгінуге тура келеді. АҚШ-та тағылымдамадан өткен тұста осыны айқын байқадық. Арлиңтон қаласындағы үйіміздің астында жұмыс істеуге арналған жеке кабинеттер бар еді. Сол жерде әр күні кеште 3 сағат шамасында отырып, кітапханадан әкелген ұлтымызға қатысты деректері бар ескі кітаптарды зерделеймін. Есімін ұмытқан бір данышпанның «қолына жақсы кітап түскен адамның жалғызсырауы мүмкін емес» дегені осындайда ойға қуат, бойға күш қосатыны да рас.
Университет • 20 Наурыз, 2025
Былтыр Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің 90 жылдық мерейтойы аясында Орталық Азияның қуатты суперкомпьютері осы оқу орнына орнатылды. Базаргүл Мәткерімқызы – осы құрылғыны емін-еркін меңгеріп, оның қыры мен сырын студенттерге үйретіп жүрген білікті оқытушының бірі.
Әдебиет • 07 Наурыз, 2025
Уақыт ілгерілеп, заман ауысқан сайын құдіретті поэзияның көші де сан түрлі тарауға түсті. Ал бүгінде «әркімнің таласы бар» өлең өлкесінде әр ақын өзінше жортып келеді. Бір тобы кешегі ұлылар із қалдырған қазақы қара өлеңнің жотасында тұр. Енді біреулері – «ақ өлең жазамыз» деген топтың өкілі. Демек қазіргі өлең өлкесінде ақ пен қара да қоса жүр. Бұл – өз алдына бөлек тақырып. Ал біздің айтпағымыз, қазақ поэзиясының қара өлең көшіндегі талантты ақынның бірі – Ербол Алшынбайдың поэзиясы хақында.
Басылым • 07 Наурыз, 2025
Гонконг журналы Ұлықбек ақын туралы
Кейінгі кездері еліміздің әдеби тыныс-тіршілігінде айтарлықтай жаңалықтар бар. Соның бірі – Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты, ақын Ұлықбек Есдәулеттің өмірбаяны мен суреті «Гонконг әдебиеті мен өнері» журналының мұқабасына басылыпты. Аталған алпауыт басылым 2025 жылдың бірінші санын Ұлықбек Есдәулеттің шығармашылығын насихаттаумен бастағаны – әдебиетіміз үшін үлкен жаңалық.
Сұхбат • 04 Наурыз, 2025
Жин Нода: Қазақ хандары мен Цинь империясының байланысы тым терең
Өткен жылы қолыма Токио шет тілдер университетінің профессоры Жин Ноданың «Ресей мен Цин империялары арасындағы Қазақ хандықтары: XVIII-XIX ғасырлардағы Орталық Еуразия халықаралық қатынастары» атты зерттеу еңбегі түсті. Өз тарихымызға қатысты болған соң, бір деммен оқып шықтым. Аталған кітапта қазақ ханы Абылай мен өзге сұлтандардың Цин императорына жазған хаттары туралы баяндалады. Жақында Жин Нодамен хабарласып, көкейімізде жүрген сұрақтарды қойдық.
Таным • 28 Ақпан, 2025
Аустралия газеттері қазақтар туралы не жазды?
Зерттеу тақырыбымызға байланысты мұхиттың арғы жағында, АҚШ-та түрлі кітапханаларды ақтарып, архивтерге барғанда елеусіз қалдыра алмайтын сан түрлі қызықты мәлімет кездестірдік. Солардың бірі – сонау алыстағы Аустралия газеттеріндегі ұлтымыз туралы жазбалар. Осы орайда 1850 жылдан 1901 жылға дейін жарық көрген Аустралиядағы «The Northern Herald», «Tribune», «The Menzies Miner» газеті мен Сиднейден шығатын «Mirror» газетінде жарияланған кейбір деректерді оқырманға ұсынуды жөн көрдік.
Ғылым • 27 Ақпан, 2025
Қызды оқытсаң, ұлтты тәрбиелейсің
Кейінгі жылдары жастар ғылымға көптеп келе бастады. Өйткені жас ғалымдарға мемлекет тарапынан үлкен қолдау көрсетіліп отыр. Грант саны артты. Айталық, «Жас ғалым» ұлттық жобасы аясында 2023–2025 жылдарға арналған ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық жобалар бойынша гранттық қаржыландыру конкурсына 86 миллиард теңге бөлінді. Осындай қолдауға ие болған жас ғалымның бірі – PhD, қауымдастырылған профессор Регина Андекина.
Пікір • 21 Ақпан, 2025
Піл сөздігі бар, жылқы сөздігі ше?
Ғылым кейде ештеңеге бағынбайтын ережелерден тұратындай елестейді. Біз өмір сүріп жатқан мына ғаламда әр адам өзінше жаңа тыныс ашқысы келеді. Әлденеге жаңа көзқараспен қарауды ұнатады. Сол үшін де ғылымның бір аты – ізденіс дегеніміз дұрыс болар.
Кино • 21 Ақпан, 2025
Еуропада Әуезов туралы фильм түсірілді
Кейінгі кездегі керемет жаңалықтың бірі – заңғар жазушы Мұхтар Әуезовтің өмірі мен шығармашылығы туралы сонау Батыс елдерінде деректі фильмнің жарық көруі болмақ.
Сұхбат • 20 Ақпан, 2025
Челли Файервазер - Вега: «Арғы қазақ мифологиясы» ағылшынтілді ғалымдарды қызықтырады
Қазақ қаламгерлерінің романдары шетел асып, ағылшынтілді оқырманға там-тұмдап болса да жетіп жатқаны қуантады. Осыдан төрт жыл бұрын жазушы Таласбек Әсемқұловтың «Талтүс» романы Америкада жарық көрген. Америкалық аудармашы Челли ханыммен сол сәтте танысқан едік. Қазақ әдебиетіндегі жауһар туындыларды мұхиттың ар жағындағы елдің тіліне аударған ол мифолог ғалым Серікбол Қондыбайдың 4 томын ағылшын тіліне аударуды аяқтапты. Қуанғанымызды айтып, онымен аз-кем әңгімелестік.
