Дархан ҚЫДЫРӘЛІ
Дархан ҚЫДЫРӘЛІ«Egemen Qazaqstan»
167 материал табылды

Руханият • 21 Сәуір, 2020

Көркем ниет – өркениет мәйегі

Өркениет көркем ниеттен басталады. Өрелі өркениетке бастаған сондай көркем ниеттің бір көрінісі – ғұлама әл-Фараби мен Жүсіп Баласағұнның шығармалары екені анық. Бұл тұста отырарлық ғұлама ислам философиясы арқылы бірнеше мәдениетке ықпал етіп, адамзат өркениетінің өрісін кеңейтсе, таза түркі тілінде жазған баласағұндық бабамыз түркі-ислам өркениетінің қалыптасуына қызмет етті. Осы бұлақтардан сусындаған Абай да араға ғасырлар салып, қазақ өркениетінің негізін қалады.

Қоғам • 14 Сәуір, 2020

Жаңғыру «жаңғырыққа» айналмасын десек

Осыдан тура 3 жыл бұрын ел газеті «Egemen Qazaqstanda» жарық көрген Елбасының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты мақаласы ұлттық руханиятқа үлкен серпіліс әкеліп, қоғамға қозғау салғаны белгілі. Халықтың өткенін өнеге етіп, бүгінін бағамдап, болашақ басым бағыттарын айқындап берген бағдарламалық мақала тарлан тарих пен жарқын болашақтың көкжиектерін үйлесімді сабақтастырған ұлттық тұғырнама ретінде қабылданды. Әсіресе ұлттық бірегейлікті сақтау, прагматизмді басшылыққа алу, мәдениетті ұлықтау, білімді культке айналдыру, туған жерге деген сүйіспеншілікті арттыру, латын әліпбиіне көшу сияқты мәселелер қоғамда қызу қолдау тауып, ауқымды жұмыстар атқарылды.

Қоғам • 31 Наурыз, 2020

Пандемия: Тарих тұрғысынан пайымдау

Тарлан тарихқа жүгінсек, адамзат баласына бірнеше рет оба індеті келіп, миллиондаған адамдардың өмірін жалмағанын көреміз. Мәселен, сақ-скиф дәуірінде де аталған індеттің бар болғандығы туралы деректер кездеседі.

Тарих • 30 Наурыз, 2020

Тарихта қалған індеттер

Әуелі Қытай мен Орталық Азияда басталып 1347 - 1351 жылдары арасында Еуропаны қынадай қырған қара өлім - оба індеті 200 миллион адамның жанын алды. Бұл үрейлі індетпен бірге Еуропаның көптеген құндылықтары өзгерді.

Руханият • 22 Наурыз, 2020

Төрлет, тышқан жылы!

Міне, күн мен түн теңелетін, табиғат гүлденетін, барша жұрт ырыздыққа кенелетін Ұлыстың ұлы күні – әз Наурыз келіп жетті. Бағзы бабаларымыздың бұл күнге айрықша мән бергені туралы көне жазбаларда жиі айтылады. Мысалы, грек тарихшысы Квинт Курций Руфтың «Ескендір жорығы» деген еңбегінде Ұлыстың ұлы күні таң шапағы қылаң берген мезетте қаған ордасына күн бейнелі ту тігіліп, алаңға шымқай қызыл киім киген 365 бозбала шығып, жыл ішіндегі әрбір тәуліктің шежіре-баяны сияқты 365 күй тартқаны туралы тамсана баяндалған. Содан соң елдің батагөй абызы ортаға шығып, ел тілегін Тәңірге жеткізер 9 күйін қобызбен тартады екен. Ал Тан-шу жылнамасында түркілердің көктем мезгілінде тасаттық беріп, Тәңірге тәу ететіні айтылған. Жер-жаһан жаңарған, көңілдер ағарған, дүние тазарған бұл күнді аталарымыз қасиетті тауға барып Тәңірге тәу етіп, көкке ақ шашып, отқа май тамызып тойлаған екен. Рашид ад-дин мен Әбілғазы баһадүр бұл күнді Ергенеқоннан шығуымен байланыстырып, оны еркіндікке қол жеткізген мереке ретінде әспеттейді. Әбу Райхан әл-Бируни түркі жұртының наурызды «жаңа күн» деп тойлайтынын жазған. 

Елбасы • 19 Наурыз, 2020

Елбасы және Ататүрік: 19 санының тылсымы

Терең тарихтан тағылым іздеп тін тартсақ, ар жағынан тұтас түркінің тұғыры биік толағай тұлғаларының сұлбасы сән-салтанатымен атойлап шыға келетіні белгілі. Әлде біздің тағдырымыз аталарымыз алып-алып басқан осынау абат аймақтан бір елі ажырамай, кіндігіміздің қара шаңырақта байланғанынан ба, кім білсін?

Қоғам • 17 Наурыз, 2020

Ұлттың иммунитеті сыналар сәт

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев халыққа Үндеу жариялап, елде алғаш рет енгізіліп отырған төтенше жағдайдың жөнін егжей-тегжейлі түсіндіріп берді. Қазақстанда бір айға жуық мерзімде санитарлық-эпидемиялық шаралар күшейтіліп, қауіпсіздікке басымдық беріледі. Бұл – ең әуелі халықтың амандығы үшін қабылданған шешім екені анық.

Руханият • 16 Наурыз, 2020

Ұлт ұпайы ұраншылдықпен түгенделмейді

Табиғат толғатып, бусанып, тіршілік атаулы түлейтін кезең де келіп жетті. Жыл жылжып, бірлік пен берекенің бастауы – Амал мерекесі төрге озды. Қыс құрығы ажырап, жер аяғы босайтын, күн шуағын төгіп, шұғыласын шашатын бұл мезетте ағайын бір-бірімен сағыныса көрісіп, сақтағанын дастарханға салып, бір-біріне ақжарылқап тілегін айтқан. Жастар жағы сауапты істерге асығып, үлкендер мейірленіп бата берген. Осылайша сахарада келісім мен кешірім, татулық пен туыстық салтанат құрған. Бір қуанарлығы, еліміздің батыс аймақтарында ғана аталып өтіліп келген бұл игі мереке қазір жалпыұлттық мейрамға айналып барады.

Қоғам • 11 Наурыз, 2020

Әже - ұлттық тәрбие ұйытқысы

Қазақ қашанда қыз сыйлаған халық, қыздарын төрге отырғызған ел. Қыздарды ерекше еркелетуге тырысқан атамыз «қыз өссе – елдің көркі» деп, олардың сән-салтанатына ерекше мән беріп қараған. Сондықтан қазақ қыздары қадым заманнан бері ел алдына шығып ән айтқан, аламан айтысқа қатысқан.

Руханият • 28 Ақпан, 2020

Зәки Уәлиди Тоған. «Естеліктер»

(Соңы. Басы 40-нөмірде)   Лениннің ахлақ (мораль) туралы түсінігі Башқұртстан мәселесін қа­ра­ған комис­сияның жұмысына кеңесу үшін мені де шақырып тұ­ра­тын. Мамыр айында комиссия бес баптан тұратын қарар алды. Бұл да Ленин мен Калининнің қол­дары қойылғаннан кейін Кеңес өкіметінің ресми қаулысы ре­тін­де күшіне енді. Қаулыда өлке­міз заң, халық ағарту ісі, ауыл шаруашылығы сияқты мәсе­ле­лерде тәуелсіз, алайда сырт­қы саясат, экономика, қаржы, байла­ныс торабы және жол істері бо­йынша РСФР-ге тәуелді болып, автономиялық мәртебе алды.