Фонограммаға тоқтау бола ма?

  Соңғы уақытта жұрттың фоно­грам­маға қарсы наразылығы отқа май та­мыз­ғандай өршіп тұр. Сахнада орындайтын әндерін компьютердің көмегімен айтушылар мен аузы жыбырлап тұрғанмен дауысы фонограммамен қабыспай, үйлеспей, тіп­ті айдалаға қиыс кетіп жатқанына қым­сынбайтын, ұят санамайтын бәт­шағарлар халықтың ыза-кегін әбден қайнатып бітірді. Ән айтса, жанын жеп айтатын далалық дәстүрлі тұма бұлақтардың сыңғыры бірте-бірте көз ұшынан жылыстап бара жатқан керуеннің көшіндей санада сұлбалары көмескілене елес береді.

01 Ақпан, 2018

Сынның да сұрауы бар

Кейде өмірдің мәнін тым ерте жас­тан түсініп қою да адамға қиындық туғызады. Сондықтан кім-кімнің де өз жасына лайық ой толғап, өмір сүргені қандай ғанибет еді. Конфуций «Кеңес пен толғам» ғақлиясында «Ұстаз айтыпты:

23 Қаңтар, 2018

Қазақ эстрадасы, қайда барасың?!

Қазір эстраданы осындай шуылдақ, бейәдеп сарындар бұзуда. 

27 Желтоқсан, 2017

Алдыңғы толқын апалар...

Астанаға қоныс аударғанымызға шамамен бір жыл өтті ме, әлде одан сәл асыңқырап кетті ме екен, Алма­ты­дағы сыйлас апаларымыз­бен арадағы байланысымыз сәл үзілің­кіреп қалса керек. Бірде телефонның құлағы безілдеп қоя берді.

06 Желтоқсан, 2017

Жанды жаралау оңай

Мақалама пайдаланған «Балалы үй – базар, баласыз үй – қу мазар» деген қанатты қағидамды редактор бел ортасынан шолтитып кесіп тастады. Шама-шарқымызды парықтай бермейтін көкөрім кез.

21 Қараша, 2017

Қыр мен сыр

Белгілі сатирик Көпен Әмірбек аға­мыз ара-тұра басылымға бас сұ­ғады. Ол кісі негізі көп жерде жұмыс іс­теген. Жазушылар одағы, «Қазақ әдебиеті», «Егемен Қазақстан», «Ара», «Білім және еңбек» басылым­дары, тіп­ті Бас про­куратура, Жоғарғы сот,­ театр... 

08 Қараша, 2017

Қазақша нан сұраған Наташа

Ауылда қазақтардың ортасында өскендіктен мүдірмей таза қазақша сайрап кеткен шығар дейін десеңіз, сөйлеу, киіну мәдениеті жағынан таза қала­лық осы бір сүп-сүйкімді орыс қызы­ның «Магнат» магазинінде дүкен­ші қазақ қыздан қажетті азық-тү­лі­гін орысша емес, үнемі қазақ тілінде сұрап тұратынына жиі куә-дүрмін.

30 Қазан, 2017

Кімді тұлға тұтамыз?

Баяғының жастарына «Мен өмір­ден өзімді іздеп жүрмін» деп сөйлеу тән болатын... Жақында Америкада оқып жүрген қазақ­стандық жас өреннің пікірін тыңдап көруге тура келді.

20 Қазан, 2017

Кумир

Жаһандану жалынына шыр­мал­ған жастықтың балағына Батыстың бал­дыры оралып, адымын аштырмай әлек. Ересектің өзін есеңгірететін екпіні ерен, бос қалбырдай даңғырлаған музы­каға майдай еріп ентелегендердің бе­тін су сеуіп әзер бері қаратқанмен, дініміз бен дәстүрімізге кереғар дүбәра дүниелер – фильмдер, сериалдар, бейнеклиптер, басқа да қаптаған сүреңсіз әдет-дағды жасыл құрақты белінен үзіп, күш қолданбастан бағындырып жа­тыр, өрендеріміздің өресін улауда. Еуропаға еліктеймін деп өзінің ұлттық салт-дәстүрін, әдеп-ғұрпын қарадай жо­ғалтып алуда деген дабылымыз мыңның болмаса да онның құлағына жетсе екен деген үмітпен тағы да осы­ мәселеге қайта айналып соғуға мәж­бүрміз.

10 Қазан, 2017

Кастинг

Кейде отандық бір фильмді, не спек­такльді тамашалаған соң, ер­жү­рек қаһарман батырларымызды – шыбықтай нәзік, әлжуаз, ал егде жас­­тағы кісілерді, ақ самайлы аналар мен қарияларды уылжыған жас актерлердің  ойнағанына қарадай қапаланып, «шіркін-ай мұндай кесек тұлғаны ана бір актер сомдағанда, оң жамбасына келіп-ақ тұрған жоқ па?», «Қап, әттеген-ай, мына рөлді түгенше ойнағанда құлпыртып жіберетін еді-ау» деп көпке дейін әлгі олқылыққа опынып жүретін кездер болады. 

29 Қыркүйек, 2017

Айдындағы айғыздар

Соңғы кезде әлдеқашан марқұм болып кеткен майталман тұлғалар, тарихи есімдер туралы әлеуметтік желіде түрлі дақпырт сөздерді желше гулетіп, қадірлі, сыйлы зиялы­лары­мыздың өмір-өзегінен кір-кілти­пан іздеу, сенсация қуу, т.с.с. жат әдет­тердің жапан түзде жалғыз жортқан саршұнақша ара-тұра төбесі қылтиып көрініп қалып жүр. 

18 Қыркүйек, 2017

Адырна неге адыра қалды?

Қазақ халқының көне музыкалық аспаптары туралы айтатын болсақ, ол ешбір халықтың құндылығына ұқсамайтын, өз алдына бөлек шал­қыған жеке бір шалқар айдын-ау. Тауқымет шеккен тағдырлар секілді тарих толқынында бұлардың бірі мүлде жоғалса, енді біразы әлі де қайта өңдеп, жетілдіре түсуді, терең зерттеу мен талдауды қажет ететінін уақыт-төреші дәлелдеп бағуда.  

21 Тамыз, 2017

Әуестік пен әбестік

Ана тілімізді шұбарламай сөйлейік, қазақ тілінде сауатты жазайық деп, өзге тілдерден енетін термин сөздерге басымыз қатып жүргенде, мына бір жайт тіліміздің тазалығына ашық нұқсан тигізгелі тұр. Бұрындары көше бойларындағы алабажақ атауларды, сауда үйлері мен түрлі тұрмыстық қызмет көрсету орындарының маңдайшаларындағы бөтен сөздерді түзету мұң болатын. Кейде тіпті оларға көзің түсіп кеткенде өзіңді Еуропаның бір бейтаныс қаласында келе жатқандай сезінетінсің. Бұл жерде нақты мынадай-мынадай орындардың аты деп әрине, ағылшынша атауларды қаздай тізіп көрсетуге болар еді, бірақ одан не пайда? Біздікі көрген-білгендерімізді жұртпен бөліссек деген ой ғана.

11 Тамыз, 2017

Ән мен әже

Әншейінде әңгіменің тиегін онша көп ағыта бермейтін, одан да көкейіндегісін ақ қағаздың бетіне тап-тұйнақтай етіп түсіріп әкелуді құп көретін белгілі қаламгер, ғалым Мырзагелді Кемелдің туған жерді сүюдің мінсіз үлгісі туралы айтқан мына бір сөзі кім-кімге де үлкен ой саларлық еді.

28 Шілде, 2017

Жік пен жіп

Автобуста өзіңнен жасы үлкен адамға ұшып түрегеліп орын беру үшін кісіге соншалық көп ақылдың керегі жоқ-ау. Отбасында адам қан­дай тәрбие алса, көшеде, қоғамдық орындарда мұнысы тайға таңба басқан­дай көрініп тұрады емес пе? Бірақ қай ата-ана «автобуста көзіңді тас жұмып, құлаққабыңды киіп отыра бер» деп үйдегі баласының сана­сын бөтен оймен лайлайды дейсің. Соған қарағанда, адамның мәде­ниетті болмағы үйдегі алған тәрбиесіне қоса, «Тірлікте көп жаса­ғандықтан көрген бір тамашамыз» деп Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы айт­пақшы, әр адамның өмірден дұрыс сабақ түйіндей білуіне байланысты болса керек-ті. 

22 Маусым, 2017

Халық биі өз биігінде ме?

Оқтау жұтқандай қақшиып, сах­­нада жөндеп не иіле алмайтын, бел­дері қарысып бүгілмейтін адам­дар­дың қалай ұялмай-қызармай биші болатындығына таңымыз бар. Мұн­дайда, әрине әуелі іргеміздегі көршілес елдерге көз тіге­тін әдетіміз. Мына ала топпылы өзбек ағайындарды айтамыз да. Өзбек­станға жақын орналасқан ай­мақта туып-өскендіктен, өзбек-ака­­лардың «қошық­тары» мен «ракс­тары» туралы біраз естіп-көрген хабарымыз бар енді. 

13 Маусым, 2017

Орынсыз қылжақ, ойсыз көз

Құдай ақырын берсін, бүгінде әлеуметтік желіден тыс өмір сүру мүмкін болмай қалды ғой.

29 Мамыр, 2017

Міз бақпау мін бе?

Адам баласы болған соң қоғамның үніне орай өз пікіріңді ашық әрі дер ке­з­інде білдіріп отырмасаң, онда не­сі­не жер басып жүресің дейсің ғой бая­ғы. Сол сияқты кейде көшеде, кө­ліктерде, жалпы қоғамдық орындарда неше түрлі түйткілдермен бетпе-бет ұшырасып қалып жататынымыз рас. 

22 Мамыр, 2017

​Перзент туған топырағында түлейді

Құдіреті күшті тылсымның бей­мәлім сыры көп-ақ. Құдай-ау, адам баласы үшін туған жерге деген сүйіспеншіліктен асқан ыстық сезім бола ма, тәйірі? «Көк торғындай көк­темде, Сағым қуған ауылыңнан» қымбат дүниеде не бар, шіркін?

02 Мамыр, 2017

Оның есімі – Мейірім

Жолыңды кесіп өтуге қайманып, құрақ ұшқан жастардың ибалы қалыптарын көргенде, «қазіргі жастар үлкендерді сыйламайды, құрмет көрсетпейді, дұрыс амандаспайды» деп, кейде төбемізге қара аспанды төндіретіндей ештеңе жоқ екен-ау, өмір тек жамандықтардан, яки болмаса жақсылықтардан ғана тұра ма екен тәйірі дейсің...

14 Сәуір, 2017