Дөңгелек үстел басында саясаттанушылар мен сарапшылар Мемлекет басшысының Қазақстанның Үшінші жаңғыруы шеңберінде белгілеген тапсырмаларын орындауға байланысты Конституция жаңа жағдайда қалай жұмыс істейтіні жөнінде өздерінің ұсыныстары мен пікірлерін ортаға салды. Ретіне қарай сөз алған спикерлер, әсіресе, еліміздің саяси жүйесінің әрі қарай дамуына, ішкі саясатты трансформациялаудың перспективаларына, азаматтық қоғам қалыптастыру және қазақстандық қоғамды шоғырландыру үдерістеріне баса назар аударды. Қатысушылар, сондай-ақ, парламентаризм институтын дамыту мен мемлекеттік басқарудың тиімділігі жөнінде де пікір алмасты.
Аталған осы мәселелерге қатысты «Нұр Отан» партиясы жанындағы Саяси сараптама және стратегиялық зерттеулер орталығының директоры Юлия Кучинская, Білім және ғылым министрлігі Ғылым комитеті Мемлекет тарихы институтының бас ғылыми қызметкері Еркеш Нұрпейісов, Қазақ гуманитарлық заң университетінің проректоры Мирас Дәуленов және басқалар өз ойларымен бөлісті.
Елдің болашағына байланысты мәселелер қозғалатын осындай жиындар мен дөңгелек үстелдердің ашық пікір алмасу жағдайында өткені жақсы. Одан қазақстандық қоғам ұтпаса, ұтылмайды. Мысалы, осы дөңгелек үстелде «Аймақ» өңірлік даму және жергілікті өзін-өзі басқаруға жәрдемдесу қорының төрайымы Айгүл Соловьева өңірлердегі қоғамдық кеңестерді әкімдіктер жанынан құру керек деген ұсыныс айтты. «Мен қоғамдық кеңестер мәслихаттар жанында болуы тиіс деген тұжырыммен келісе бермеймін, – дейді ол осы жөнінде. – Себебі, осыған қа тысты бұл жерде екі палаталы мәслихат деген ой келеді. Ал қоғамдық кеңестер тәуелсіз болуы тиіс немесе олар әкімдіктер жанынан құрылғаны жөн. Өйткені, қоғамдық кеңестер кеңес бере отырып, атқарушы органдар қалыптастыратын бағдарламаларға жұмылдырылады».
А.Соловьеваның пікірінше, орталық деңгейдегі қоғамдық кеңестер орталық органдар жанынан құрылған. Бұл – дұрыс. Ал өңірлік деңгейде оларды мәслихаттар жанында шоғырландырған. Әсілі, мәслихаттар дербес болуы тиіс және жаңғыру үдерістерін жүзеге асыру үшін қоғамда болып жатқан үдерістерге тиісті дәрежеде ықпал етуі қажет. Өңірлер деңгейінде мәслихаттар әкімдіктерден белгілі бір дәрежеде арақашықтықты сақтағаны жөн. «Қазақстанның Үшінші жаңғыруы дамудың белгілі бір векторын айқындап отыр, – деді ол. – Осы бағытта алға қойылған мақсаттарға азаматтық қоғам да белсене қатысады».
Дөңгелек үстел басындағы ашық пікір алмасқан жиынды Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы қоры жанындағы Әлемдік экономика және саясат институтының директоры Ержан Солтыбаев қорытты. «Жалпы алғанда, конс-
титуциялық реформаларға қатысты бұрын да, қазіргі кезде де айтылған ұсыныс-пікірлер қазақстандықтардың конституциялық реформа үдерісіне қатысуға деген қызығушылық деңгейінің артқанын көрсетті, – деді ол. – Бұл ретте аталған мәселелер сарапшылар деңгейінде де, жалпы қазақстандықтар арасында да кеңінен талқыланды. Елбасымыздың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласында көрсетілгендер Қазақстанның толыққанды кемелденуінің басты алғышарты болып табылады. Сонымен қатар, азаматтық қоғамды күшейтуге мүмкіндік береді».
Әлисұлтан ҚҰЛАНБАЙ,
«Егемен Қазақстан»
