Руханият • 02 Наурыз, 2022
Ата-бабаларымыз әлімсақтан ұстанып келе жатқан ислам дінінде «хуббул-уатан минәл-иман» деп айтылатын мағынасы терең риуаят, яғни өсиет бар. Бұл ұғымды қазақша тәпсірлесек, «елді, отанды, жерді сүю – иманнан» дегенді білдіреді екен. Демек пенде баласының елі мен жеріне деген сүйіспеншілігі һәм адал махаббаты жүрегіне сіңген иман қуатымен өлшенбек. Абайша айтсақ, «Мазлұмға жаның ашып, ішің күйсін, Харекет қыл, пайдасы көпке тисін, Көптің қамын әуелден тәңірі ойлаған, Мен сүйгенді сүйді деп иең сүйсін». Дана атамыздың мына сөзін тәпсірлер болсақ, иманы кәміл, ықыласы кемел адам ғана елін, жерін, Отанын сүйе алары хақ.
Тарих • 02 Наурыз, 2022
Қайысбай балуаннан қалған белгі
Қытай-Шыңжаң өңіріне атағы шыққан Қайысбай Иісұлы деген әйгілі балуан өткен. Балуанның өмір тарихын зерттеген қаламгер Баяхмет Жұмабайұлының пайымынша Қайсекең 1890 жылы Шыңжаң-Алтай аймағының Сарғусын деген жерінде дүниеге келіп, 1960 жылы желтоқсан айында Шіңгіл ауданы, Бәйшін қыстағында бақилық болған дейді.
Руханият • 23 Ақпан, 2022
Қазақ тілінде «Дүбірге толы дүние» деген тіркес бар. Бұл сөз тегін айтылған жоқ. Расында, ғалам дүбірге толы. Мысалы, аңырай соққан аңызақ, алақаншық ақ боран, ақжорға бұрқасын, ысқырған дауыл, одан қалды сіркірей құйылған ақжауын, тасырлай төгілген бұршақ, тіпті бағзыдан бері келе жатқан төл өнеріміз халқымыздың домбыра күйлерінде де дүбір бар. Сондықтан болар, баба қазақ мына ғаламды дүбірге толы деп бірауыз сөзбен түйіндеген. Осы дүбірлердің ішінде ең маңыздысы, кереметі – жылқының дүбірі. Бұл жайлы қасиетті Құранның «Ғадият» сүресінде «Тұяғынан от шашып, алқына шапқан, дүбірлетіп дүркіреп жауды жарып кірген аттарға серт» деген аяттар бар.
Тарих • 20 Ақпан, 2022
Елорда төрінен ірге тепкен Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті «Алаш» ғылыми-зерттеу институтының ат салысуымен Мәдениет және спорт министрлігінің «Әлеуметтік маңызды әдебиет» бағдарламасы бойынша жарық көрген бірнеше кітаптың тұсаукесер рәсімі өтті.
Сұхбат • 17 Ақпан, 2022
Ержан Мақпышұлы: Шыңғыс ханның «Түменбасы» болу бақыты бұйырды
«Egemen Qazaqstan» газетінің №24 (30253) 4 ақпан 2022 жылғы санында көп сериялы «Шыңғыс хан» телефильмінде «өкіл әке» Меңліктің рөлін сомдаған талантты әртіс Дәлелхан Қадырұлымен жүргізілген сұхбат жарияланған болатын. Осы сұхбат барысында аталған телесериалда тағы бір басты рөл – Наяха ноянның образын жасаған дарынды актер Ержан Мақпышұлы бауырымыз туралы да сөз қозғаған едік. Енді міне Үрімжі қаласында тұрып жатқан Ержан бауырымызбен хабарласып, екеуара өрбіген әңгіме барысын оқырман назарына ұсынып отырмыз.
Әдебиет • 16 Ақпан, 2022
Үлкен жазушы Мұхтар Әуезов «Жетісу ақындарының алтын діңгегі» деп баға берген Сүйінбай Аронұлының бейнесі тәуелсіздіктің алғашқы жылдары төл валютамыз «үш теңге» арқылы көпшілікке таныс болды. Ақынның бұл фотосы өзі дүниеден өткен соң жетпіс жылдан кейін салынса, оны бейнелеген адам қазақ сурет өнерінің майталманы Әбілхан Қастеев екен.
Аймақтар • 10 Ақпан, 2022
Түркістан қаласында орналасқан «Әзірет Сұлтан» мемлекеттік тарихи-мәдени қорық-музейі жанынан ғұлама ғалым Қожа Ахмет Ясауидің қызы Гауһар ана кесенесіне келушілерге арналған сапар орталығы салынып жатыр.
Өнер • 09 Ақпан, 2022
Біржан салдың суреті қалай салынды?
Дәстүрлі қазақ ән өнерінің майталманы, дүлдүл өнерпаз Біржан сал Қожағұлұлының артында суреті сақталмаған. Бірақ Біржан атамыздың көпке мәлім мына бір бейнесін салған қазақ бейнелеу өнерінің ірі қайраткері Әбілхан Қастеев екен. Ол бұл жұмысты 1966 жылы толық тиянақтаған көрінеді.
Қоғам • 08 Ақпан, 2022
Кеңес Одағының Батыры атағын үш дүркін иеленген даңқты ұшқыш А.И.Покрышкин «соғыс адам санын азайтады, есесіне батырларды көбейтеді» деген екен. Осы кісі айтқандай, 1941-1945 жылдары ғаламды дүрліктірген алапат соғыс қазақ ұлтына үш генерал сыйлады. Біріншісі – Сабыр Рахымов 1943 жылы 19 наурызда әскери жоғары шен генерал-майор атағына қол жеткізсе, екіншісі – Шәкір Жексенбаев 1943 жылы қазан айында, үшіншісі – Моңғолия әуе күштерінің бас қолбасшысы Жайсанып Мүдәрісұлы 1944 жылдың сәуір айында бұл атаққа ие болыпты. Биыл қазақтан шыққан тұңғыш генерал Сабыр Омарұлының туғанына 120 жыл толып отыр.
Руханият • 08 Ақпан, 2022
Жуықта қолымызға ақ қағазға қара сиямен жазылып, шекесіне «Қарт қазасына» деген тақырып қойылған сегіз шумақ жыр түсті. Жырдың ертеректе жазылып, ұзақ уақыт сақталғаны көрініп тұр. Қағазы сарғайып, мәтіннің кейбір бөліктері өшкін тартып ыдырай бастағаны байқалады. Бұл жәдігер – білген құлға құнды дүние. Өйткені оның авторы – Шәкәрім қажы Құдайбердіұлының бел баласы Ахат атамыз. Ал мәтіндегі шумақтар түгелдей қапыда қаза тапқан әкені аңсаған зарлы жоқтау. Тіпті оқып отырып «Әке азасы жайлы жыр» деген тіркес тілімізге оралғандай...
