Сұхбат • 10 Қазан, 2022
Долда Кенешұлы: Халқымның байлығы – ұлттың рухани мұрасында
Қазақ диаспорасы қоныстанған алыс-жақын шетелдерде әлі де әдеби ортаға онша таныс емес мәдени мұралар баршылық. Мысалы, Қытай елінде туып-өсіп, сол елдегі қазақтардың ауыз әдебиеті үлгілерін және байырғы домбыра және сыбызғы күйлерін жинаумен айналысқан Долда Кенешұлы деген ағамыз бар. Бұл кісі қыруар байлық: 100-ге жуық қисса-дастан, 50-дің үстінде араб, парсы, шағатай тілдерінде жазылған қолжазба, көне кітаптар, ондаған мың шумақ өлең-жыр, халық ән-күйлері, мақал-мәтел, аңыз-әңгімелерді қолтықтап 2005 жылы атамекенге көшіп келді. Келе сала қолындағы құнды мұраларды ұлтжанды азаматтарға көрсетті. Нәтижесінде, қолындағы мол қазынаның бір бөлігі, яғни 128 сыбызғы және 300-ге тарта домбыра күйлері, 400-дей халық әні үлгілері, жазушы Ұлықбек Есдәулет, сазгер Айтқали Жайымов, домбырашы Біләл Ысқақ, сыбызғышы Еділ Құсайыновтардың атсалысуымен 2007 жылы жеке-жеке кітап болып, «Атамұра» баспа өндірісінде басылып шықты. Қазақ еліне оралған соң да мұра жинаушының еңбегі бағаланып «Достық» орденімен марапатталды. Қазіргі таңда сексеннің сеңгіріне шыққан ақсақалға елордада жолығып, әңгімелескен едік.
Тарих • 10 Қазан, 2022
Қарашекпендінің қазақ жерін отарлауы
ХІХ ғасырдың басында Ресейде егіндікке жарайтын 140 млн десятина жер болды. Соның 70 миллионын 30 мың помещик өзара иеленіп алды. Ал қалған 30 млн десятина жер ондаған млн мұжық-шаруаға жетпеді. Мұжықтар бұған наразылық танытып, помещиктерді өлтіріп, бүлік көтеруге дейін барды. Ресей үкіметі бұдан құтылатын жалғыз жол қазақтың жерін тартып алып, орыс шаруаларына бөліп беріп, қоныстандыру деп тапты.
Таным • 10 Қазан, 2022
Ежелгі ғұндар мәдениетіне тән аса құнды артефактілердің ұйық мекені – ежелгі Өтүкен қойнауы немесе қазіргі моңғол үстірті. Мысалы, Ноин-ула қорғанынан табылған жәдігерлер ХХ ғасырдың теңдессіз мұрасы саналса, өткен жылдары Моңғолияның Арықанғай аймағы территориясында орналасқан «Гол-мод» қорған-обасына жүргізілген археологиялық қазба жұмыстары кезінде тағы да аса құнды дүниелер табылды.
Тарих • 06 Қазан, 2022
Қазақ диаспорасының қайраткері
Елордадағы Ұлттық кітапханада Қазақстан Республикасы Президент архиві және «Отандастар қоры» КеАҚ ұйытқы болуымен шетелдегі қазақ диаспорасының көрнекті өкілі Дәлелхан Жаналтайдың туғанына 100 жыл толуына орай «Архив және қоғам: Тәуелсіз Қазақстан тұлғалары» атты дөңгелек үстел мәжілісі ұйымдастырылып, аталған шара аясында көпшілікке қайраткердің өткен өмір жолын дәйектейтін фотокөрме ұсынылып, қоғамдық-саяси қызметі туралы жинақтың тұсауы кесілді.
Руханият • 04 Қазан, 2022
Елорда төрінде орналасқан іргелі мәдени ошақтардың бірі – Сәкен Сейфуллин музейі. Бұл мекеме өткен ғасырдың сексенінші жылдарының аяғында Целиноград облыстық өлкетану музейі негізінде шаңырақ көтерген екен. Қазіргі таңда мұндағы экспонаттар саны жеті мыңнан асса, тақырыптық көрме залы – жетеу. Осының бірі «Педагогика» залында орналасқан көрме экспозициясында ұлт ұстазы Ақаңның – Ахмет Байтұрсынұлының «Әліппесі» тұр.
Тарих • 30 Қыркүйек, 2022
Жақында Мәдениет және спорт министрлігі Архив істері және құжаттаманы басқару комитетінің ұйымдастыруымен елорда төріндегі Ұлттық архив мекемесінде «Архив және болашақ ұрпақ» атты ашық есік шарасы ұйымдастырылып, көпшілік көмбеде жатқан жәдігерлермен танысты. Мәдени жиынға келген қауым экспозицияға қойылған заттық және құжаттық жәдігерлер арасынан атақты ғалым-саяхатшы әл-Идрисидің картасын тамашалай алды.
Руханият • 30 Қыркүйек, 2022
Алматы қаласындағы Ұлттық кітапханада Qazaqstan dauiri халықаралық қоғамдық-саяси газетінің 30 жылдығы және осы басылымның бел баласы «Мөлдір бұлақ» республикалық балалар журналының 20 жылдығына орай «Қазақ баспасөзі: бүгіні және ертеңі» атты конференция ұйымдастырылып, шара аясында газеттің «Ұлт шырағы» атты мерейтойлық жинағы және қос басылымның Бас директоры Сәуле Мешітбайқызының «Намыс қайрағы» атты публицистикалық кітабының тұсауы кесілді.
Қазақстан • 30 Қыркүйек, 2022
Ұлт ұстазы Ахмет Байтұрсынұлының 50 жылдығы туралы жазбалар
Биыл ұлт ұстазы Ахмет Байтұрсынұлының туғанына 150 жыл толуына байланысты Алаш көсемін ұлықтау шарасы ел көлемінде жоғары деңгейде өтіп жатыр. Осы орайда «Кешегі қара күндері қазақ үшін жүрек майын шам қылған» (С.Торайғыров) Ақаңның өмір-тарихына қатысты 1923 жылы «Еңбекшіл қазақ» газетінде жарық көрген мақала-жазбаларға үңілген едік.
Руханият • 29 Қыркүйек, 2022
Елорда төріндегі Ұлттық музейде бауырлас Түркия мен Қазақстанның дипломатиялық байланыс орнатқанына 30 жыл толуына орай Түркияның Қазақстандағы елшілігі мен Юнус Эмре түрік мәдениет орталығы бірлесіп, «Тарихтың бастапқы нүктесі: Гөбеклітепе» атты фотокөрме ұйымдастырды.
Қазақстан • 28 Қыркүйек, 2022
Қазақстан тәуелсіздігін жариялаған алғашқы жылдары халқымыздың еңсесін көтеріп, елдігін танытқан оқиғаның бірі – осыдан отыз жыл бұрын, 1992 жылы Алматы қаласында 28 қыркүйек – 4 қазан аралығында өткен тарихи құрылтай. Мәртебелі жиынға Түркия, Германия, Швеция, Норвегия, Франция, Моңғолия, Ресей, Қырғызстан, Түрікменстан, Өзбекстан қатарлы 33 мемлекеттен 350-дей қазақ қатысса, облыс-аудандардан 800-ге жуық өкіл шақырылған еді.
