Әдебиет • 13 Сәуір, 2022
Әрбір халықтың жазу-сызу тарихы және қолданатын әліпбиі бар. Қазақ халқы ХХ ғасырдың бірінші ширегіне дейін араб графикасын қолданып келді. Осы әліпби арқылы кем дегенде 10 ғасырдан астам уақыт ұлттың тарихы, фольклоры, генологиялық шежіресі, мемлекеттік хат-хабар құжаттары жүргізілді. Петербор қаласында 1903 жылы жарық көрген «Россия» атты ғылыми журналда, «қазақтың дәстүрлі мәдениетін – тіл табиғатына, ой-пікірін жеткізе білу қабілетіне, бай ауыз әдебиетіне, өнеріне қарап бағалауға болады» деген тұжырым айтылыпты. Дәл қазір қолымызда бар дереккөзіне жүгінсек: М.Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институтының қолжазба қорында қазақ фольклорының үлкен-кішілі 200 мыңдай нұсқасы сақтаулы тұр.
Тарих • 12 Сәуір, 2022
Жуықта ресейлік «Одноклассники» (OK.RU) атты әлеуметтік желіде мына бір фото жарияланды. Суреттің астына «Партизан қазақтар! Ерлі-зайыпты Ағаділовтер және қызы Мая. 1943 жыл» деп қысқаша анықтама берілген екен. Көзі қарақты оқырман Ағаділовтер жайлы тарихтан хабардар болар. Десе де, аталған фотобейнеге қатысты көмескі тартқан оқиғаларды тағы бір жаңғырта отырып, Екінші дүниежүзілік соғыста «Партизан қызы» деген атпен майдан тарихына еніп, көркем туынды кейіпкеріне айналған отбасы жайлы айтып өтсек артық болмас.
Өнер • 11 Сәуір, 2022
Қазақ халқында ежелден бері сүйектен бұйым жасау өнері бар. Атақты кескіндемеші Әбілхан Қастеев: «Мен сурет салуды таудың бұлағынан, қойдың құлағынан, ешкінің мүйізінен, анамның оюынан үйрендім» дегеніндей, қолында төрт түлігі бар көшпенді халық малдың сүйегін жібітіп жону арқылы, өрнек салу, сандықша қаптау, музыкалық аспаптарды әрлеу, ер-тұрман жиектеу, сәндік бұйымдарға шегелік жасау сияқты істерді жетік игерген.
Тарих • 05 Сәуір, 2022
Тарихтан білеміз: Қызыл Армия 1945 жылы 9 мамыр күні неміс фашистерін тізе бүктіргеннен кейін, сол жылғы тамыз айының 9-ы күні Жапонияға қарсы соғыс ашып, аз ғана уақыт ішінде Квантун армиясының құрлықтағы және теңіздегі қарулы күштерін толық талқандауына байланысты КСРО Қарулы Күштерінің Бас қолбасшысы И.В.Сталин 1945 жылы 25 тамыз күні төтенше № 372 бұйрық шығарып, майданда ерлік көрсеткен майдан қолбасшыларын, офицерлерді марапаттаған екен.
Қоғам • 30 Наурыз, 2022
Қазақ халқы бертінге дейін дәстүрлі ай санау тәсілін қолданып келді. Ол үшін ең алдымен айдың тууын қадағалайтын. Егер де жаңа туған айдың қос қиығы төмен қарай шаншылып, сауыры төңкеріліп туса «ай төңкерілді» дейді. Төңкерілген ай – малға жайлы, адамға қолайлы болады деп есептеп, алыс сапарға шығу, мал отарлату сияқты маңызды істерді жоспарлайды.
Руханият • 30 Наурыз, 2022
Күллі мұсылман баласына парыз етіліп, ішіне аса маңызды ораза құлшылығы сіңірілген «айлардың сұлтаны» Рамазан келіп жетті. Бұл ай – пайғамбар үмбеті үшін рухани жаңару айы. Яғни Жаратушы ие өз құлын осы айда жаңарту үшін, ол нәпсісін тізгіндеп, иман ләззатын сезе алатын халге жетуі үшін, ораза деген амалды таңдады. Сөйтіп, бізге бір ай бойы ораза ұстауды бұйырды. Бұл жерде біз біле бермейтін бір керемет дүние – ораза ұстаған кезде жүрегімізде, жан-дүниемізде рухани жаңару жемісі пісіп жетіледі. Осы арқылы адам баласы кемелденеді.
Сұхбат • 29 Наурыз, 2022
«Oitek» архитектурасының негізі – ұлттық сана
Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, танымал архитектор, мемлекеттің басты рәміздерінің бірі Елтаңба авторы, қазіргі таңда Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің профессоры Жандарбек Мәлібеков соңғы жылдары осы университеттің Сәулет-құрылыс факультеті жанынан «Oitek» архитектурасы атты ғылыми-тәжірибелік орталық құрып, ұлтымыздың рухани һәм тұрмыстық құндылықтарын (тіл, дін, салт-дәстүр, мәдениет, өнер, этнография, экономика, саясат, т.б.) заманға сай дамытудың әдістемесін ұсынып жүр. Осы орайда тың идея иесі һәм «Oitek» архитектурасының авторын әңгімеге тартып, ой бөлістік.
Елорда • 27 Наурыз, 2022
Елордада Қазақстандық қоғамдық даму институты «Sarap» сарапшылық клубының ұйымдастыруымен «Жаңа Қазақстан: Жаңару мен жаңғыру жолы» тақырыбында дөңгелек үстел өтті. Аталған шараға Парламент Мәжілісінің депутаттары, танымал ғалымдар және зиялы қауым өкілдері һәм саясаттанушы мамандар қатысты.
Қоғам • 27 Наурыз, 2022
Бала күнімізде жайлауда кез келген үйдің жанында өре тұратын. Оның төрт сирағы болады. Олар жерге қаққан қазықтай нық та, мық орнатылып, үстіне көлденең белағаштар қойылады. Осы бел ағаштарды шабақтап, көлденең қадалар жайғастырылып, оның үстіне тоқылған ши төселіп, дайын болған керме тұғырды өре деп атайды.
Руханият • 20 Наурыз, 2022
Кейбір жағдайда көшпенділер танымында материалдық құндылықтарды да қазынаға телу бар. Демек қазақтың қазына туралы пәлсапалық байламы – қарапайым тілмен айтқанда, қоғамдық дамудың ұстындарына жататын материалдық һәм рухани құндылықтар. Яғни жеті қазына дәл мынау дейтіндей нақты тоқтам жоқ. Бірақ бұл ұғым халқымыздың ежелгі танымына сіңірілген – «жеті қабат көк», «жеті қабат жер», т.б. тұжырымдары негізінде «жеті» санына тұрақтап, басты құндылықтарды әртүрлі жеті жікке бөлгенінен аңғаруға болады.
