Сұхбат • 05 Қараша, 2020
Құсбегіліктің отаны – қазақ даласы
Тараз қаласында байырғы құсбегі, танымал этнограф, зерттеуші-натуралист Жапар Сатылғанов атты ақсақал тұрады. Бұл өзі қазақтың құсбегілік өнерінің отымен кіріп, күлімен шығып жүрген тұлға. Сонау заманның қиын кезінде жолын тауып «Қауырсын – құсбегілер» клубын құрып, құнды өнердің үзілмей жалғасуына еңбек сіңірген. 1980-ші жылдары «Қауырсын – табиғат достары клубы» атты құсбегілікті насихаттайтын кітап жазып, ол туындысы «Қайнар» баспасынан жарық көрген. Республикалық шығармашыл жастардың «Жігер» фестивалінің лауреаты (1981 ж). АҚШ-тағы «Ханкинг» саятшылар клубының мүшесі. 2013 жылы Ақмола облысы Аршалы ауданы жерінде өткен халықаралық «Бүркітшілер» фестивалінің бас төрешісі. Қазіргі таңда облыстық деңгейде тарайтын «Ұлы шаңырақ» атты саяси-қоғамдық, ұлттық-танымдық газеттің құрылтайшысы һәм редакторы. Жуықта, республикаға танымал қайраткер ағамыз елордаға келген кезекті сапарында жолығып, құсбегілік өнердің өткені мен бүгіні жайлы әңгіме өрбіткен едік. Сол сұхбатты назарларыңызға ұсынып отырмыз.
Білім • 05 Қараша, 2020
Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы кітапханасы мен Білім және ғылым министрлігі ынтымақтастық меморандумына қол қойды. Іс-шараға Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы Кеңсесінің басшысы, саяси ғылымдар докторы, профессор Махмұт Қасымбеков қатысты.
Руханият • 04 Қараша, 2020
Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Ұлы даланың жеті қыры» атты мақаласы осыдан екі жыл бұрын жарияланған болатын. Бұл еңбек әлеуметтанушы ғалымдар мен халықаралық сарапшылар тарапынан қоғамды рухани жаңғыруға бағыттаған бағдарламалық ұстын ретінде жоғары бағаланды.
Руханият • 03 Қараша, 2020
Қазақтың жылқы түстеу және жасын анықтау ілімі
Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев осыдан екі жыл бұрын жарық көрген «Ұлы даланың жеті қыры» атты мақаласында: «Жылқыны қолға үйрету арқылы біздің бабаларымыз өз дәуірінде адам айтқысыз үстемдікке ие болды. Ал жаһандық ауқымда алсақ, шаруашылық пен әскери саладағы теңдессіз революцияға жол ашты. Жылқының қолға үйретілуі атқа міну мәдениетінің де негізін қалады. Бес қаруын асынған салт атты сарбаз айбарлы көшпенділер империялары тарих сахнасына шыққан дәуірдің символына айналды. Ту ұстаған салт атты жауынгердің бейнесі – батырлар заманының ең танымал эмблемасы, сонымен қатар атты әскердің пайда болуына байланысты қалыптасқан көшпенділер әлемі «мәдени кодының» айрықша элементі» деген еді. Сол сияқты француздың атақты шығыстанушы ғалымы, академик Рене Груссе өзінің «Дала империясы» атты еңбегінде: «Көшпенділердің жылқытану мәдениеті әлемде теңдесі жоқ ілім және далалықтар жаратылысынан ат құлағында ойнаған сарбаздар, олар ат әбзелдерін және жылқыны бағу-баптау өнерін ойлап табушылар да осылар» дегені екен. Осы орайда, халқымыздың генеалогиялық жадысына ұстын болған жылқытану мәдениетінің бір пұшпағы жылқы түстеу һәм жасын анықтау ілімі жайлы айтпақпыз.
Руханият • 02 Қараша, 2020
Тұңғыш Президет – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты бағдарламалық мақаласында: «Жергілікті нысандар мен елді мекендерге бағытталған «Туған жер» бағдарламасынан бөлек, халықтың санасына одан да маңыздырақ – жалпы ұлттық қасиетті орындар ұғымын сіңіруіміз керек. Ол үшін «Қазақстаның қасиетті рухани құндылықтары» немесе «Қазақстанның киелі жерлерінің географиясы» жобасы керек» деген болатын. Жоғарыдағы Елбасы тапсырмасы негізінде Мәденит және спорт министрлігінің бастамасымен «Қасиетті Қазақстан» ғылыми-зерттеу орталығы құрылған болатын. Мұндағы мақсат – еліміздегі қасиетті тарихи орындарды анықтап, оларды ұлттық-идеологиялық деңгейге көтеру. Осы істі абыройлы атқару үшін Орталық жанынан арнайы ғылыми-сараптамалық кеңес ашылып, оған жергілікті өлкетанушылар мен этнограф ғалымдар, аймақтағы салалық мекеме қызметкерлері тартылған еді.
Руханият • 02 Қараша, 2020
Қажымұқанның фотолары қалай табылды?
Алдағы жылы күш атасы Қажымұқан Мұңайтпасұлының туғанына 150 жыл толады. Қазақ тарихында орны зор тұлға жайлы әлі зерттелмей жатқан дүние көп. Атап айтқанда, балуан атамыз қатысқан ресми чемпионаттар мен ресейлік және шетелдегі цирк алаңдарында көрсеткен өнері жайлы тек аузыекі әңгіме немесе шынайылықтан алшақ әдеби нұсқадағы көркем деректерді малданып жүрміз.
Өнер • 30 Қазан, 2020
Бояуы қанық, қоспасыз көріністер
Шетелде өмір сүріп жатқан қандастарымыздың арасында талантты қыз-жігіттер баршылық. Бұлар өздері тұрып жатқан мемлекеттің әдебиеті мен өнеріне, мәдениеті мен спортына атсалысып, жақсы жетістіктерге жетіп жүр. Соның бірі – Бай-өлке аймағының тұрғыны Ризабек Жазидолдаұлы.
Таным • 30 Қазан, 2020
Бай-өлкеден Бийскіге барған керуен
Ежелгі көк түріктердің солтүстік шебі Таулы Алтайдың батыс сілемі Бие дариясының бойында орналасқан Бийск атты қала бар. Әкімшілік орталығы Алтай өлкесіне қарасты өндірісті аймақ. Елді мекеннің тағаны алғаш 1708 жылы бекініс ретінде қаланса, уақыт өте келе ресейлік саудагерлер Моңғолия, Қытай елдеріне, тіпті Үндістанға дейін тауар жөнелтетін маңызды нысанға айналды. Қазірдің өзінде Ресей Федерациясының Орталық Азияға шығатын сауда-саттық қақпасы іспеттес. Сонымен қатар қала Новосибирскіден басталып, шығысқа қарай Алтай жоталарын тіліп өтіп, Моңғолияға жалғасып жатқан Шүй жолының (Чуйский тракт) ең маңызды нүктесі. Сондықтан да болар қаланың шығыс жақ шығаберісінде атақты «Чуйский тракт» музейі орналасқан.
Таным • 29 Қазан, 2020
Қазақтар ерте кезден бастап ит жүгіртіп, құс салып, аң аулап серуен құрған халық. Олар аң аулауға бейім иттерін тазы деп атаған. Орта ғасырда өмір сүрген италиялық жиһанкез Марко Поло далалықтардың аң аулайтын жүйрік иттері жайлы тамсана жазады. Сондай-ақ бертіндегі орыстың статистика қызметкері А.Слудский 1930 жылдардың аяғында қазақ даласында шамамен 4 мыңнан астам аңшы иттер (тазы) болғанын және олар бір маусымда 30 мыңдай аң ұстап, оның терісін иелері ресми түрде үкіметтік мекемелерге өткізгенін айтады. Осы орайда оқырмандарымызға халқымыздың саятшылық өнеріне жататын тазымен аң аулаудың және оны баптап, бағудың қыр-сыры жайлы мәліметтер ұсынып отырмыз.
Қоғам • 29 Қазан, 2020
Жасампаз жоба – жарқын болашақ
Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы кітапханасында «Қазақстанның 100 жаңа есімі» жобасы жеңімпаздарымен онлайн кездесу өтті. Оған еліміздің түкпір-түкпірінен келген жастар қатысып, Елбасы бастамасы ретінде қабылданған аталған жобаның қоғамға ықпалы жайлы айтып, алдағы жоспарларымен бөлісті.
