Әдебиет • 22 Тамыз, 2022
Қайбір жылы Әлихан Бөкейхановтың көп томдықтарының ішінен Оскар Уайльдтың жұлдызды бала жөнінде ертегісін оқып, қол соққамыз. Ұлт көсемінің білімі, әрлі тілі мен қоңыр аурасы бөлек сезім қалдырған. Енді, міне, Ги де Мопассаннан аударған әңгімелері де қолға түсті.
Өнер • 17 Тамыз, 2022
Бірнеше уақыт бұрын қолымызға түскен Ромен Ролланның «Бетховеннің өмірі» атты кітабы бізді қызықтырған. Бетховеннің шалт, шәлкес мінезі, паңдығы, парасаты еліктірген. Ол бейне бір басқа кеңістікте өмір кешердей, басқа дәуірде жүретіндей. Өзі жасаған өміршең әлемінде.
Әдебиет • 15 Тамыз, 2022
Аударма өлеңді оқу – жасанды гүлді иіскегенмен бірдей. Аударылған жыр түпнұсқадағы телегей сезімді толық сақтап тұра алмайды. Бірақ кейбір тәржіманы оқығанда, автордың өзімен жолыққандай адуын көңіл күйді бастан кешесіз. Әбірәш Жәмішевтің Хафиз ғазалдарын жоғары шабытпен, асқан ыждаһатпен аударғаны байқалады.
Өнер • 14 Тамыз, 2022
Халық әндері ішінде әуезімен, жалпақ даладай кең атмосферасымен санада қалып қояр тұнығы болады. Тіпті көңілде жатталып қалып, көпке дейін естен шықпай жүретіні де бар. Сол әннің бірі һәм бірегейі – «Балапан қаз». «Балапан қаз» біршама уақыт халық әндерінің құрамына еніп, авторы жайлы, тарихы жайлы сөз қозғалмай келді. Алайда кейінгі жылдары жүрек шаншытар әуезді саз терең зерттеліп, шығу тарихы жайлы нақты мәлімет айтылып жүр.
Әдебиет • 09 Тамыз, 2022
Күнделік жазу ісі барлық ақынға тән құбылыс емес. Жан сөзін тек поэзияға не прозаға ғана ақтаратын қаламгерлер жетерлік. Пушкин күнделігі, Мұқағали күнделігі деген ұғымдар бар. Ал небәрі бес-алты бетті құрайтын Төлеген Айбергенов күнделігінен дербес ойлар мен ақынның ішкі дүниесінің арпалысын көруге болады. Кемеңгер Әбіш тілімен сөйлесек, ақын «қысқа ғұмырында тек сол көруге, өмірді түйсіну мен түсінуге ғана арнаған тәрізді. Ол осынша аз ғұмырының ішінде өмірдің пендені қашан ажал аузына апарғанша айтпайтын, танытпайтын сыры мен сипаттарын қалай түсініп, қалай түйсініп үлгерген! Оның өмірді білуі, адамды білуі, табиғатты білуі неткен терең!»
Руханият • 08 Тамыз, 2022
Абай • 05 Тамыз, 2022
Жер жаралғалы омартадай азынаған алуан пікірлер шоғыры қоса жаралды. Пікірлердің дені адамның өзін іздеуге жолға шығуға үндейді. «Философияны көктен жерге түсірген» Сократ «Өзіңді таны» деді. Абу-ль-Фарадж: «Даналықтан ада жүрек – өлік жүрек. Ал оны ғылыммен байытсаңыз, ол семген баққа жауын жауғандай қайта тіріледі» деді. Әл-Фараби: «Бақыт – кемелдікке ұмтылу» екенін айтты. Борхес: «Әр адам жұмақты әртүрлі бейнеде қиялдайды, ал мен оны бала күннен кітапхана кейпінде елестетемін» деді.
Өнер • 02 Тамыз, 2022
Өнер мен жанкештілік бір ұғым іспетті. Жанкештілік жоқ жерде өнер адамының өрісі жіңішкермек, тынысы тарылмақ. Қайбір жолы Мұхтар Әуезовтің өмірдерегіне көз жүгірте отырып, қуғын-сүргін мен мехнаттан көз ашпаған жылдарына куә болдық. «Апыр-ай, осындай аласапыран дәуірде, керуені кері айналған заманда қалайша кесек-кесек, қадау-қадау шығармалар қалдырған?» деген ойға қалғанбыз. Бақсақ, мұның астарында жанкештілік атты алып ұғым жатыр.
Әдебиет • 01 Тамыз, 2022
«Магиялық реализм» терминін алғаш рет неміс өнертанушысы Франц Ро сурет өнеріне қолданды. Одан соң Ортега-и-Гассет магиялық реализмнің әдебиеттегі орны жайлы сөз қозғады. Латын Америкасы прозасында XX ғасырдың орта тұсында термин бірегей бағытқа айналып, әлем оқырмандарының жоғары қызығушылығына ие болды.
Өнер • 31 Шілде, 2022
Гений сөзі орыс тілінен «данышпан» деп аударылады. Данышпан – таланттан жоғарғы дүние. Яғни асқынған талант, асқан талант. Әлбетте, бұл сөзді сирек қолданамыз. Бүгін қос данышпан – Ван Гог пен Эдгар По жайын сөз етпекпіз. Егер данышпан сөзін қолдануға болатын екі суретшіні атар болсақ, бірі – Сальвадор Дали, бірі – Ван Гог болар еді. Ал бірін атар болсақ, қырман басындағы қарауылдай қарауытып Ван Гогтың жалғыз өзі қалар еді.
