Әдебиет • 12 Қаңтар, 2021
Малларме Бір кісінің жылқысы жоғалған. Өткен желтоқсанда жоғалған жылқылар Қазы ауылының Борлы көлінен мұз болып қатып қалған күйінде табылыпты. Бұл ақпарат газетімізде жарияланды. Жылқы деген жел емес пе еді, түздің желі тұлпар емес пе еді, ол еркіндіктің символы еді, соның мұз құрсауында қалуы жан түршіктірген-ді. Ойландырған. Өмір, адам өмірі жайлы.
Әдебиет • 20 Қараша, 2020
Венеция сардары, әмір машкері, мавр, көнтек ерінді, кең көңілді, батырдай аңғал, шайырдай шерлі Отеллоның қасіреті, махаббат тарихы, міне, бес ғасыр бойы әлі жырланып, жас жүректерді жұлқи тартып, талай зерттеу мен зерделеуге дән болып келеді. Әуелде, он бесінші ғасырда, Джиральди Чантионың новелласында айтылған оқиға Шекспирдің құдіретті қаламына ілігіп, бес актілі трагедияға айналды. 1604 жылы алғаш патша сарайы театрында сахналанды.
Әдебиет • 16 Қараша, 2020
Мұқағали гуманизмінің бір сәті
Әлбетте, гуманизм – үлкен сөз. Арналы, сағасы көп, сан салалы сөз. Жазбамыздың жайынша, үлкен сөз үлкен ақынға айтылады. Ювал Ноаһ Харари «Адамзаттың қысқаша тарихында» гуманизм идеясын көбірек адамизм мысалына ыңғайлайды. «Гуманистердің барлығы адамға табынады» дей отырып, оны үш қарсылас «сектаға» бөліп, либералды, социалистік және эволюциялық гуманизм деп топтайды. Біз бұдан алыс тұралық. Бұл тұрғыда біздің гуманизм жалпыадамзаттық альтруизмге, адамсүйгіштікке көбірек жақын тұрар еді. Солай бола тұра, көзсіз ғашықтықтан, ессіз берілуден бөлек қонған, сүю мен жеккөрудің таңғажайып үйлесіміндей – ақын гуманизмі деген ұғымды аршып алар едік.
Әдебиет • 12 Қараша, 2020
Алғашқы сурет, алғашқы өлең...
Адамзат тарихындағы ең алғашқы тасқа қашалған сурет Оңтүстік Африка Республикасындағы үңгірлердің бірінен табылған. 75 мың жыл бұрын салынған шимай. Иә, шимай. Оны тапқан археологтар, суреттен қарап отырған біз де соны салған алғашқы суретшінің (солай атайық) бұл шимайына таңдана қараймыз. Соны салып отырған адам осы сурет арқылы не айтқысы келді екен? Ұғына алмаймыз. Қандай ақпарат бергісі келді? Түсіне алмаймыз. Оның жанын не ауыртты, жүрегін не сыздатты, басынан не дәуір өтті, қандай хал кешірді? Бірақ сезіне аламыз. Ол бұл шимайын өнер деп ойлады ма?
Оқиға • 11 Қараша, 2020
Мажарстан түркологиясының інжу-маржаны
Халықаралық Түркі академиясының ұйымдастыруымен академия кітапханасында Тұран идеясын ту еткен ғалым, шоқтығы биік шығыстанушы, Мажарстан түркологиясының маңдайалды тұлғасы Дьюла Неметтің туғанына 130 жыл толуына орай «Мажарстан түркологиясы» атты халықаралық онлайн-конференция және осы шара аясында әлемдік түркологияның белді өкілі, белгілі ғалым Иштван Қоңыр Мандокидің академия шығарған ежелгі қыпшақтардың байырғы тілі, жағрафиялық атаулары, Дунайдың төменгі сағасындағы татар-ноғай қауымының тілі мен ауыз әдебиетіне қатысты «Үзілмес тамырлар» және «Иштван Қоңыр Мандокидің библиографиясы» атты қос кітабының тұсаукесер рәсімі өтті. Бағдарлы басқосу аясында Түркі академиясы мен Мажарстанның Қазақстандағы елшілігі арасында ынтымақтастық жөнінде меморандумға қол қойылды.
Руханият • 25 Қыркүйек, 2020
Достықтың дәргейінде кім бар, кім жоқ?!.
Жұмыстың жоғарғы жағында Жазушылар аллеясы бар. Аллея Абай көшесінің бойында жатыр. Ілияс, Сәкен, Бейімбеттің мүсіні тұр. Төңіректегі халық үшін демалуға, кросспен шұғылдануға таптырмас мекен. Біз де бір мезгіл барып тұрамыз. Ойлануға, ой қорытуға ыңғайлы. Әдеттегі кешкі серуенде велосипед тепкен бір балақаймен қақтығысып қала жаздадым. «Байқап жүр» деп әрі қарай кете бердім. Бір кезде әлгі балақайдың сол бір сәтте айтқан сөзі ойыма орала кетті. Құдайым-ау, не деп еді?! Есіме түсті: «Брат, былай тұр».
Таным • 23 Қыркүйек, 2020
Осыдан сексен бір жыл бұрын, дәл осы күні – қыркүйектің жиырма үшінші жұлдызында, Нью-Йоркте өткен Бүкіләлемдік жәрмеңке – EXPO көрмесінде бес мың жылдан кейін, яғни жетпісінші ғасырда ғана ашылуы керек «Уақыт капсуласы» жерге көмілген.
Руханият • 17 Қыркүйек, 2020
Уақыттар мен халықтар кеңістігіндегі әрбір ұлт пен ұлыстың тарихы секілді қазақтың да тұтас тарихы – диалогтар тарихы. Заман мен заман, дала мен адам, баба пен ұрпақ, хан мен қара, халық пен билік диалогы. Біздің тарихты бір жақты монолог ретінде қарауға болмайды, ол бірдің ғана сөзі емес, бірдің зары емес, бірдің шері емес, әрқашан бірі бірінен сөз сұраған, сөзге кезек сұраған, сөзге тоқтаған, дат айтқан, діл айта алмағанды тіл айтқан, тіл айта алмағанды қобыз бен домбыра айтқан, әйтеуір біртұтас сұхбатты, сырласуды, шерлесуді, ақылдасуды, кеңесуді ұлттық ерекшелік, ұлттық құндылық ретінде қалыптастыра алған тарих.
Әдебиет • 16 Қыркүйек, 2020
Бала күнімізде, көбіміз «Шығыс жұлдыздары» деген алақандай ғана антологияны аса бір ынтықтықпен, құштарлықпен оқыған болармыз. Тоздырған болармыз саусақ уытымен. Бата сұраған бозбала Абайдай, біздің де бозбалалық тылсымның сырын ғайыптың тілімен жырлаған шығыс шайырларына таңырқаумен өтті емес пе?! Парсы-тәжік поэзиясының падишаһтары секілді ғашықтық ғазалын, даналық рубайын, тотықұстай құлпырған жімле дүниенің жұмбақ болмысын ашуға ұмтылған қасидаларды жазғымыз келді.
Қоғам • 14 Қыркүйек, 2020
Бәлкім, Эдгар Поның кейіпкері («Человек толпы») секілді ағылып өтіп жатқан адамдар нөпіріне құлықсыз я қызығушылықпен көз салып отыратын күй әрбір адамда болатын шығар. Болады ғой, адам болған соң. Қоғам көшесіндегі қым-қуыт қарбалас қай сәтте де назар аудартады. Кімді көресіз? Нені аңғарасыз?
