Бекен ҚАЙРАТҰЛЫ
Бекен ҚАЙРАТҰЛЫ«Egemen Qazaqstan»
962 материал табылды

Тарих • 05 Ақпан, 2020

«Абақияда» сабақ берген алашордашы

2008 жылдың қазан айында «Егемен Қазақстан» газетінде «Ұлыдан ұрпақ қалса игі» атты сұхбат-жазба жарияланды. Тақырыпқа арқау болған дүние – Шәкәрім қажының кіші ұлы Зияттан туған немересі Мереке жайлы екен. Яғни, газет тілшісі Қорғанбек Аманжолға берген сұхбатында Мереке аға өзінің нағашы атасы, яғни анасының әкесі Сейітқазы атты ұстаз адам екенін және ол кісі 1944 жылы Моңғол елінің астанасы Ұлан-батырда қайтыс болғанын, оны анасы Мүнира барып жерлеп қайтқанын, екі жылдан кейін (1946) бұл кісі де сүзек ауруынан қайтыс болып, тоғыз жасында тұл жетім қалғаны жайлы айтыпты. Сұхбат барысында тілші орайын тауып «Сейітқазы ұстаз кім?» деп сауал қойған екен, оған Мереке атамыз: «Нағашы атам Сейітқазы Нұртаев – солтүстік өңірде туып-өскен Айыртаудың қазағы. Бір себептермен қудаланып Абай елін паналаған. Шәкәрім қажымен байланыста болған. Кейін Шыңжаң өлкесіне келіп, Алтай аймағында ұстаздық еткен» деп, өз білерімен бөлісіпті.  

Руханият • 04 Ақпан, 2020

Адалдық

Президент Қасым-Жомарт Тоқаев жуықта жарияланған «Абай және ХХІ ғасырдағы Қазақстан» атты мақаласында ұлы тұлғаның рухани мұрасын парасат биігінен бағам­дай отырып, ақын барлық бас­тамашылдықта адалдықты жоға­ры қояды деген тұжырым жасапты.

Руханият • 30 Қаңтар, 2020

Қазақтың жылқытану өнері

Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев «Ұлы даланың жеті қыры» атты мақаласында «Атқа міну мәдениеті мен жылқы шаруашылығы жер жүзіне Ұлы даладан тарағаны тарихтан белгілі» деп атап өтті. Жылқы мәдениеті, атты мініске үйретудің өзі дара ілім. Елбасы айтқандай, қазақтың жылқытану өнері әлмисақтан қанына сіңген төл мұрасы. Яғни генетикалық жадысының туын­дысы.

Технология • 30 Қаңтар, 2020

Смартфонның зияны

2011 жылы Дүниежүзілік ден­саулық сақтау ұйымы ұялы телефонын пайдалану адам денсаулығына зиян­­сыз деген пәтуа айтқан еді. Қа­­зір бұл ұйым жоғарыдағы айт­қан сөзінен айнуға мәжбүр болып отыр. Өйткені, соңғы кезде қо­ғам өміріне дендеп енген «ақыл­ды» телефондардың адам денсау­лы­ғына, соның ішінде балаларға зия­ны туралы педиатр-дәрігерлер да­был қағуда.

Қоғам • 24 Қаңтар, 2020

«Халал стандарты» деген не?

Соңғы жылдары әлем экономикасында «Халал стандарты» дейтін жүйе пайда болды. Тіпті Дүниежүзілік сауда ұйымының құрамында «Total Global Halal industries» атты құрылым өз жұмысын сәтті жүргізіп келе­ді. Құрылымның құрылтайшысы – Малай­зия. Бұл елде шығарылатын өнімнің 95 пайызы халал стандартқа сай.

Руханият • 23 Қаңтар, 2020

Қазақтың «хайлайлымы»

Өткен ғасырдың 90-шы жылдары... айтыс лап етіп тұтанды да, жарқ етіп жанып шыққан ақындар шықты. Кеңес кезінде тоқырап қалған бұл өнер тәуелсіздік жылдары төскейден сарқырап аққан бұлақтай тулады. Мәнері бөлек, сарыны тосын, келбеті ерек ақындар туды. Соның бірі, халық арасында «хайлайлым» атанып кеткен жетісулық Айтақын Бұлғақов.

Қоғам • 21 Қаңтар, 2020

Аға мен іні

1980-жылдардың ортасында «Комсо­мольская правда» газеті Мәскеу тұрғы­ны, Жуковский атындағы әуе-әскери академиясының түлегі, тех­ника ғы­лым­дарының докторы, профессор, полковник Раунақ Есен­берлинге өз өміріне әсер еткен тұлға жайлы ес­телік жазып беру­ді өтініпті. Раунақ көкеміз әрі-бері ойланып «Мен үшін ерекше адам» деген тақырыппен жалғыз ағасы, тау тұлғалы жазушы Ілияс Есенберлин жайлы қалам тартқан екен.

Қоғам • 16 Қаңтар, 2020

Гендік модификация қатері

Қазіргі таңда адамзатты алаң­датып отырған дүние азық-түлік өнім­­дерінің гендік модификацияға ұшы­­рауы. Бұл дегеніміз – жасанды жолмен лаборатория жағ­дайында өндірілген, қазақша айт­қанда будан өнімдер. Мысалы, АҚШ-та жеміс-жидекке жанды ор­ганизмнің ДНК-сын қосып будан өнім шығару ісі әлдеқашан жолға қойыл­ған. Бұл тәжірибе қазір Қытай эко­номи­касының да жетістігі саналуда.

Қоғам • 13 Қаңтар, 2020

Будан өнімнің зияны

Қазіргі таңда адамзатты алаң­датып отырған дүние азық-түлік өнімдерінің гендік модификацияға ұшырауы. Бұл дегенміз – табиғи емес жасанды жолмен лаборатория жағдайында өндірілген, қазақша айтқанда будан өнімдер. Мысалы, АҚШ-та жеміс-жидекке жанды орга­низмнің ДНК-сін қосып будан өнім шығару ісі әлдеқашан жол­ға қойылған. Бұл тәжірибе қазір Қы­тай экономикасының да «жетістігі» саналуда.

Қоғам • 10 Қаңтар, 2020

Жорғаның бабы, сыны және түрі

Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев «Ұлы даланың жеті қыры» атты мақаласында, біздің бабаларымыз жылқыны қолға үйрету арқылы өз дәуірінде адам айтқысыз үстемдікке ие болды деген еді. Расында көшпенділер үшін жылқы мәдениеті – тұрмыс-салтымен түгелдей тұтасқан һәм ұзақ уақыт эволюциялық жолмен дамыған кемел құбылыс. Соның бірі – қазақ үшін сән-салтанаттың символына баланған жорға жылқы жайлы халқымыздың жадында сақталған этномәдени құндылыққа тоқталсақ...