Жәнібек ӘЛИМАН
Жәнібек ӘЛИМАН«Egemen Qazaqstan»
308 материал табылды

Руханият • 21 Қазан, 2022

Сарыарқа саңлағы

Көріп-білгендер «Астана еліміздің жүрегі болса, саналы ғұмырын осында сарп еткен Нұрғожа Ораз Ақмола, Астананың жүрегіндей еді» деседі. Ақындығы бір төбе, жазушылығы бір белес, қайраткерлігі мен ұлтжандылығы да өз алдына бөлек әңгіме екенін тілге тиек етті білетіндер. Ұлттық академиялық кітапханада ақын, жазушы, публицист, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Нұрғожа Ораздың туғанына 90 жыл толуына орай өткен «Сарыарқа саңлағы» атты еске алу кеште.

Әдебиет • 20 Қазан, 2022

Жіліктің майындай жырлар

Есте сақтау бір бөлек те, жүректе сақтаудың жөні бөлек. Жүректегі дүние көкейден кетпейді ғой. Бара-бара арман-аңсарға айналады. Мұратың болып маздауы да мүмкін. Ұмытылып бара жатып қайбір күндері жүрегіңнің бір түкпірінен оянып, жаныңды жылытады немесе мұңға батырады. Көңіліңді тербейді. Жан дүниеңе сырын шашып, сезіміңді байытады. Ғалидың жыры сияқты. Ғали Ормановтың жырмен дестеленген сыры сияқты. Шуақты, сәулелі шумақтардан нұр атқан Ғалидың жүрегіндей, Ғалидың тілегіндей. Оның сондай жаймашуақ жырларының қуатын сезінгенде, тіпті өлең оқымайтындарды аяп та кетуің ғажап емес.

Руханият • 16 Қазан, 2022

Тасқа таңбаланған тағылым

Астанадағы Қаныш Сәтбаев ескерткішінің айналасына «Ұлылар сөзі» атты гранит сынтастар композициясы қойылды. Даналар сөзі даланың балбалдарындай Қаныш Сәтбаевтың ескерткішін айналдыра қаумалап тұр. Ғұлама ғалымның өзі Сәтбаев көшесін бетке алып, әлгі сөздер оған жол ашып тұрғандай әсерге қалдырады. Ал оның ескерткішіне жазылған «Менің халқым менен де биік» деген сөзі Қазақ пен Қаныш есімін мәңгі өлмес болашаққа алып бара жатқандай.

Әдебиет • 13 Қазан, 2022

«Дермене»: құса һәм құс баласы...

Небір асқар тауға бергісіз өрлік бар, небір кісі баласы көрмеуге тиіс қорлық бар, өмір бойына, ғұмыр нұрына жететін ізгілік пен сағыныш бар, адам түгілі айуанға тілемейтін қатыгездік пен зұлымдық та бар бұл шығармада. Осының бәрі бір-бірімен шиеленісіп, айқасқа түсіп жатады. Бастысы, үмітсіздік жоқ. «Үміт жібі үзілсе – үгілер ең...» демей ме?

Руханият • 12 Қазан, 2022

Паң күй мен падиша ән

Концерт негізі Әшімтайдың «Қоңыр қазымен» аяқталуы керек екен бағдарлама бойынша. Оған ән мен күйдің ырғағына масайрап отырған ел көне ме? Тағы сұрады. Оның үстіне әйгілі «Қоңыр қазды» орындаушы – талантты күйші Жанғали Жүзбай болса. Жүсіпбек Аймауытұлының «Әнші» әңгімесіндегі «Шапалақ та шапалақ... Пәлі, шіркін! Бис-бис... Тағы да шық, тағы да!..» дегеніндей ғой. Тыңдарман профессор, күйші Жанғалиді қайтармай, екінші мәрте күй тілегенде, Тәттімбеттің «Бес төресін» күңірентті күйші. Концерт «Бес төремен» аяқталғанымен, өмір онымен аяқталмағанын тіледік.

Әдебиет • 10 Қазан, 2022

Тартысқандардың тақсіреті

Қазақ әдебиетінде көкпар тақырыбына арналған шығармалар аз емес. Прозада да, поэзияда да баршылық. Біздің елде, сонымен қатар түркітектес халықтар арасында кең тараған ойынның түрі (ойыны осылғырдың ойыны мұндай болғанда, шындағаны қандай болмақ сонда?). Біздіңше, ойынның да, спорттың да атасы осы көкпар. Жігіттің жігіті, ердің ері тартады мұны. Тіпті маңайлай алмайтындарды да көргенбіз. Қазақ даласында екі мың, мүмкін үш-төрт мың жылдан бері бүгінге жалғасқан жорықалды «майдан» дерсіз. Оны да көзімен көрген немесе доданың ішіне кірген біледі.

Таным • 05 Қазан, 2022

Тұтастықты ту еткен сурет

Біз әуелгіде мемлекет жерінің тұтастығы, шекара туралы жазбақ ниетіміз болған. Тегінде қазақ «жері байдың – елі бай» деп бекер айтпаған. Туған жер, атамекен атты қасиеттер жүре-жүре адам санасына сіңісіп, сол халықтың өзіне айналып кететін сияқты. Белгілі суретші Сейсенхан Маханбеттің қылқаламынан шыққан туынды бізді ұлт бірлігі мен жер тұтастығына тікелей байланысты деген ойға жетеледі.

Егемен Қазақстан • 05 Қазан, 2022

Оқырманның рухани олжасы

Кеше Астанадағы «Қазпошта» акционерлік қоға­мы дәстүрлі «Баспасөзге жазылушылар күнін» ұйым­дас­тырып, үміттерін үкілеген үш тараптың басын қосты. Атап айтқанда, қазпошталықтар мен газет-журнал өкілдері һәм жазылушы оқырман арасында қоян-қолтық қарым-қатынас орнады.

Әдебиет • 03 Қазан, 2022

Гүл – сұлулық пен ізгілік рәмізі

Кең байтақ қазақ поэзиясында гүл туралы тұңғыш өлең жазған ақын кім екен деп ойға қаласың кейде. Абай бастаған берідегі ақындардың қай-қайсысынан болсын кездестіреріміз анық-ау. Біздің даланың топырағы ұлы, тамыры терең болмаса Абай қайдан шықты деген сұрақ көлденеңдейді. «Жанып тұрған жас өмір – алқызыл гүл, сипаттауға қызығын жетпейді тіл» (Біржан сал) дейтін жолдар да жоқтан туа сала ма? Қайткен күнде қазақ топырағына біткен құнардан өнген өлең-жырдың тамыры тым-тым тереңде екені талас тудырмайды.

Әдебиет • 28 Қыркүйек, 2022

Кияку өлген күн...

Басқаны қайдам, ұлтының қайғы-қасіретін тереңірек ұғып, адамзатқа ортақ мұңды жан-жүрегімен сезінуге тырысқан жанның қайғысын әріден қозғап, толғандырмай қоймайтын бірден бір шығарма – Төлен Әбдіктің «Тозақ оттары жымыңдайды» повесі дер едік. Бастап келіп жібергенде бір деммен оқыла жөнелетін туынды біздің халықтың, біздің ұлттың басынан кешірген ауыртпалық пен мехнатты тереңінен қозғап, тіпті көзге жас алдырар тұсы да аз емес.