Әдебиет • 03 Қазан, 2022
Гүл – сұлулық пен ізгілік рәмізі
Кең байтақ қазақ поэзиясында гүл туралы тұңғыш өлең жазған ақын кім екен деп ойға қаласың кейде. Абай бастаған берідегі ақындардың қай-қайсысынан болсын кездестіреріміз анық-ау. Біздің даланың топырағы ұлы, тамыры терең болмаса Абай қайдан шықты деген сұрақ көлденеңдейді. «Жанып тұрған жас өмір – алқызыл гүл, сипаттауға қызығын жетпейді тіл» (Біржан сал) дейтін жолдар да жоқтан туа сала ма? Қайткен күнде қазақ топырағына біткен құнардан өнген өлең-жырдың тамыры тым-тым тереңде екені талас тудырмайды.
Әдебиет • 28 Қыркүйек, 2022
Басқаны қайдам, ұлтының қайғы-қасіретін тереңірек ұғып, адамзатқа ортақ мұңды жан-жүрегімен сезінуге тырысқан жанның қайғысын әріден қозғап, толғандырмай қоймайтын бірден бір шығарма – Төлен Әбдіктің «Тозақ оттары жымыңдайды» повесі дер едік. Бастап келіп жібергенде бір деммен оқыла жөнелетін туынды біздің халықтың, біздің ұлттың басынан кешірген ауыртпалық пен мехнатты тереңінен қозғап, тіпті көзге жас алдырар тұсы да аз емес.
Руханият • 26 Қыркүйек, 2022
«Ән айту – поэзия оқудың ең биік шыңы» деген сөзді бір емес, бірнеше мәрте естіп едім. Бұған келісуге де, келіспеуге де болатын сияқты. Әркімнің талғамына байланысты алуан пікір өрби беретіні бар. Қолына домбырасын алып микрофонмен «сөйлеп» әлде «сөйлесіп» тұрған әншіні сан көрдік. Шыбынның дыбысы естілер еді-ау ондайда. Ән шарықтап немесе үзілердей тағы да жалғанған сәтте анау бір тұстан әлдебір тыңдарман еріксіз «пәлі!», деп қалмай ма сонда?! Әнмен бірге тербеліп отырған жан еріксіз ішкі күйін шығарып қоятыны таңсық емес қазақ ортасында.
Қоғам • 26 Қыркүйек, 2022
Өткен сенбінің кешінде жыр алыбы Жамбылдың рухы аспандап берді. Астана төрінде. Дәлірек айтқанда, Тәшенов көшесінің бойындағы Жамбыл Жабаев ескерткішінің алдында республикалық «Күй анасы» қорының ұйымдастыруымен ақын шығармашылығына арналған V «Жыр мен күй жәрмеңкесі» өтті. Онда жас жеткіншектер Жамбыл жырларын оқып, күй шертті.
Руханият • 25 Қыркүйек, 2022
Өткен жұма күні Астанадағы Ұлттық академиялық кітапхананың алдында Kitaptime – 2022 республикалық кітап фестивалі ұйымдастырылды. Онда оқырмандар мен авторлар, ақын-жазушылар мен әдебиетқұмар жұрт кітап жәрмеңкесінде қауышып, емін-еркін дидарласып, мәре-сәре болысты. Осы күні елорда төрінде басталған мәдениет пен рухтың жәрмеңкесі бір мезетте барлық аймақта, еліміздің түкпір-түкпірінде өтіп жатты.
Әдебиет • 21 Қыркүйек, 2022
Өмірін ұлт тағдырының өсіп-өркендеуіне байлаған тұлғаның айтқан сөзі, жүрген жолы, істеген ісі жастарға қашанда үлгі-өнеге. Сондай өнегелі жанның бірі Асанбай Асқаровтың есімін ел асқан сүйіспеншілікпен еске алатыны туралы әңгіме көп. «Басшы болсаң Асекеңдей бол!» деп отыратын көрінеді тамам түстіктің жұрты. Сол кісінің өмірі мен қызметі туралы Орталық мемлекеттік архив әзірлеген «Асанбай Асқаров» атты екі томдық кітап шықты жақында.
Әдебиет • 18 Қыркүйек, 2022
Соңғы сарын тудырған соны шығарма
Қазақ поэзиясының Құлагері Ілияс Жансүгіровтің «Күй» поэмасында ғаламат тылсым күш бар. «Қобызшы Молықбай шал Матайдағы» деп басталмаушы ма еді шығарма?! Автордың ақындық қуатын, өлең өлкесіндегі, өлкесіндегі емес, жыр қағанатындағы кемел даусы мен шеберлігін термелеп жатпаймыз. Себебі одан кейінгі қазақ поэзиясы осы Ілияс, Мағжан, Сәкендерге қарап бой түзегенін аңғару қиын емес. Тіпті солар бастап жазып кеткен ұлттық тақырыптарды басқа қырынан толғап, жаңаша жырлауға тырысқаны байқалады. Айтпағымыз, Ілиястың «Күй» шығармасының терең емеуріні мен астарында.
Өнер • 15 Қыркүйек, 2022
Толқытып Толағайдың мақпал түні...
Жұдырықтай ғана жүректен туған ән алыстарға аттанады. Құрлық асқаны былай тұрсын, ғасырлардан ғасырларға көшіп, адам рухымен бірге өмір сүре береді. Атақты Илья Жақановтың «Толағай» әні Жапонияның Токио қаласындағы әлем халықтары музыкаларының музейінде сақтаулы тұрғанын әнші Қайрат Байбосыновтың өзі айтады. 1990 жылдардың ішінде Сматай Үмбетбаев екеуін Жапонияға арнайы шақыртқанда, Қайрекең әлгі музейге осы әнді жаздырып кетіпті.
Өнер • 15 Қыркүйек, 2022
Семей ядролық полигоны кесірінен қолсыз мүгедек болып туған Кәріпбек Күйіковтің картиналары әлем назарында қазір. АҚШ, Жапония, Ұлыбритания, тағы басқа өркениетті елдерде көрмелері өтіп тұрады. Суретші бұрынырақта Нобель сыйлығына үміткер ретінде ұсынылған. Біз бүгін қылқаламды тісімен тістеп салатын автордың туындысына тоқталмақпыз.
Руханият • 13 Қыркүйек, 2022
«Сарыарқада Ақсораң ең биік тау, Жаңаарқада Ақселеу таудан биік» (Бағдат Мүбәрак) дейтін жұрт белгілі этнограф, ғалым, жазушы Ақселеу Сейдімбектің тойы Жаңаарқада өтетінін естіп, елдің түкпір-түкпірінен жиылған екен. Өле-өлгенше ұлт мұрасын түгендеп, халқының қасиетін ардақтап өткен тұлғаның 80 жылдық мерейтойына орай республикалық ғылыми конференция ұйымдастырылып, жыр додасы өтіп, ас беріліп, балуандар белдесіп, ат шаптырылды. Аудан орталығында ашылған ескерткіші туралы әңгіме басқа. Кешелі бері аудан әкімі Юржан Бекқожин бастап бұл ескерткіш алынып, жаңадан қалыпталатынын мәлімдеді. Ақаңның тойына барған елдің көңілі сонда барып орнына түскендей.
