Біз әуелден болашаққа сеніммен қараған ел едік! Ел тәуелсіздігінің жиырма жеті жылдық тарихының аса күрделі де қиын, тіпті тағдыршешті кезеңдерінде қазақ халқы және де барша қазақстандықтар өздері таңдап сайлаған Тұңғыш Президент Нұрсұлтан Назарбаевқа деген сенімдерін бір жоғалтып көрген емес-ті. Ел Елбасына сенді! Елбасы еліне сеніп, Қазақстан атты Отанымыз тәуелсіздіктің абыройлы жолымен жүре отырып, іргетасын бекемдеп, қабырғасын нығайтып, тұғырлы биікке көтерілдік. Алайда биіктікте тұрып қалудың да өз қиыншылығы бар екендігі әлмисақтан белгілі жайт. Биікке көз қадайтындар да, сол биікке ұмтылатындар да аз болмаған қашанда!
Міне, Қазақ елінің абыройлы биігінде тұруын ойлаған Елбасы өзінің отыз жылғы билігін, билігін емес-ау, сол отыз жылғы күні-түні бел шешпей жасаған еңбегін, әлемдік аренаға салған жолын өз еркімен беріп, ел тәуелсіздігін сақтауды аманаттап тапсырды.
Елбасыдан ел тізгінін қабылдап алған Қасым-Жомарт Тоқаевтың Тұңғыш Президентімізді ХХІ ғасырдың ұлы перзенті деп бағалап, құрмет көрсетуі әбден орынды болатын. Және де Астана қаласының Нұр-Сұлтан қаласы болып қайта аталуы да елдігіміздің бір белгісі еді.
Ел Президентінің осы сұхбатында: «Елбасы іс жүзінде тәуелсіз елдегі саяси басқару мен сабақтастықтың мүлде жаңа, озық үлгісін жасап берді. Менің де Президент ретіндегі негізгі ұстанымым мен өмірлік көзқарасым осы бағыттан ауытқымайды», – дегенін ел бірлігін одан әрі сақтап, нығайтуға кепіл сөз есебінде ұғынарымыз бар. Өйткені біз – ел бірлігі бәрінен де қуатты, бәріне де төтеп бере алатын алынбас қамал екендігіне әбден көз жеткізген халықпыз. Ата-бабаларымыз ұрпақтан-ұрпаққа ағайынның татулығын, елдің бірлігін тектен-текке аманаттап отырмаса керек-ті. Егер де Қазақстан тәуелсіздігінің жиырма жеті жылында әлемнің абыройлы мемлекеттерінің бірі ретінде танылса, ол осы ел бірлігінің жемісі болатын. Соны ұғынсақ етті әрдайым!
«Екінші ұстанымым – әділеттілік, – дейді Президент. Бәрекелді! – Бұл жалпыадамзаттық әрі дала демократиясынан бастау алатын, ата-бабамыздан дарыған, ежелден қанымызға сіңген құндылық болатын. Оны жоғалтып алу адамзат үшін де, ұлт үшін де өзін өзі жоғалтып алумен бірдей. Әділеттілік салтанат құрмаған қоғамда тек қайшылық, қиыншылық, құлдырау үстемдік ететіні белгілі. Сондықтан әділетсіздікпен мемлекет, қоғам, әр адам күн сайын, бірігіп күресуіміз керек. Халқымыз айтқандай, «Әділет жолы – ауыр жол», бірақ ауыр болса да одан тура жол жоқ».
Қасым-Жомарт Кемелұлының әділеттілік жайлы тарқата айтқан бұл ойын ең әуелі мемлекеттік органдар, сол мемлекеттің құзырлы заң орындары өз қаперлеріне алғаны ләзім. Халықтың билікке деген сеніміне қылау түскені рас! Қолында билігі болып келгендердің өздері ғана есіріп өмір сүрмей, аузындағы ана сүті кеппеген олардың балаларының да, туған-туыстарының да астамшылық қылықтары жайлы халық аз айтып жүрген жоқ. «Халық айтса, қалт айтпайды» деген әлмисақтан бергі сөз бар. Сол халық қолындағы билігі мен байлығының буына пісіп, ар мен адамгершіліктен, кішіпейілділік пен ізеттіліктен жұрдай болып бара жатқандарға наразы.
«Қоғамдық құндылықтар – сан ғасырлар бойы халықтың санасында пісіп-жетілетін ізгілік категориялары, моральдық іргетас. Ізгі құндылықтар – қоғамның иммунитеті. Алайда, әр заманның, әр қоғамның өне бойына батпандап кіріп, мысқалдап шығатын дерттер болады. Жемқорлық – сол қоғамдық санаға сына қағатын қасірет. Бүгінде жемқорлық қоғамдық өмірдің көптеген тұстарын жайлағаны жасырын емес», – деген Президенттің осы бір айтқанын тарата сөйлер болсақ, соңғы жылдары Қазақстанда осы жемқорлық үшін кім жазаланбады дейсіз?!. Кезінде Үкімет басқарған, облыс басқарған, министр сияқты биік лауазым иелерінен бастап, түрлі сипаттағы және түрлі дәрежедегі ұсақ-түйек жемқорларға дейін айыпталып жатса да, осы жемқорлық атаулы тыйылар емес әлі де. Не жетпейді деп ойлайсың! Адамның ішкі мәдениеті жетпей ме деп ойлаймын! Ішкі мәдениет деп отырғанымыз – сана түйсігі. Сол сана түйсігіндегі ар мен ұяттың көзі ашылмай қалғандай.
Осы орайда Қасым-Жомарт Тоқаевтың: «Ең бастысы, қоғамдық пікірге, әр адамның санасына осы кеселге үзілді-кесілді қарсы тұратындай күш пен сенімді сіңірмесек, түпкілікті өзгеріс жасамасақ, барлық әрекетіміз нәтижесіз күреске айналуы мүмкін» – деген пікірін алға тарта отырып, мына бір ойға тоқтар едік. Жемқорлық сияқты кеселге заңмен де күресу керек, әрине! Сонымен бірге сана арқылы да тосқауыл қою керек! Бұл енді адам тәрбиесінің ісі!
«Даңғазалық, ысырапшылдық. Бізге даңғазалықты доғарып, ысырапшылдықтан арылу қажет. Осы туралы бұрынырақта, әлеуметтік желіде пікірімді де жаздым» – деген Президенттің бұл айтқаны бүгінгі қазақ қоғамында өзекті мәселе болып тұрғаны анық. Сол даңғазалық пен ысырапшылдық қазақтың бүгінгі «өмір салтына» айналып барады деп те айтуға болар еді. Тағы да сол даңғазалық пен ысырапшылдық қазақтың түрлі тойларында менмұндалап тұрады. Тағы да сол даңғазалық пен ысырапшылдық қазақ тойларының берекесін кетіріп барады. Ессіз есерліктің сырқатына ұшырағандаймыз. Бұл келіп бәсекелестік, мақтаншақтық, тіпті надандық кеселін өршітіп бара жатқандай. Той басқарудан, немесе тойларда екі-үш өлең айтып тапқан «ақыларымен» салған хан сарайындай үй-жайларын теледидар немесе әлеуметтік желі арқылы көрсетіп жатыр біздің кейбір «жұлдыздарымыз». Сондайда Абай хакімнің «өзіңде бармен көзге ұрма» атты қағидасын білмейді-ау осылар деп ойлап қалатының болады. Бүгінгі надандықтың басы осы емес пе екен?!.
Ел болашағы үшін ойланар жайт та, білек сыбанып тастап атқарар шаруа да аз емес. Осылардың барлығы Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың сұхбатында толық әрі жан-жақты айтылады. Ел болудың жаңа бір кезеңіне кіріскен осы бір үмітті шағымызда әрқайсымыз ақыл-парасатқа жүгіне отырып берекелі іс қылайық, есті де жөн сөз сөйлейік!
Жабал ЕРҒАЛИЕВ, жазушы-драматург, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері
