Пікірлер
Ońtaılandyrý ońalta ma, omalta ma?
Orta bilim salasyna qatysty taǵy bir ońtaılandyrýdyń qulaǵy qyltıyp, «bul qalaı bastalyp, qalaı aıaqtalady?» degen sansyz suraq kóptiń kókeıin búlkildetip otyr. «Qundylyqtar aýysatyn, shyndyqtar shatysatyn uly ózgerister týysynda ómirdiń ózi karnavalǵa uqsap ketedi», dep Mıhaıl Bahtın aıtpaqshy, bilim salasyndaǵy mundaı reformalardan jurttyń júıkesi juqarý bylaı tursyn, karnavalǵa aınalyp bara ma degen kúdik joq emes. Qabyldanǵan, tolyqtyrylǵan zańdar, ár mınıstrdiń tusynda túzilgen baǵdarlamalar, oǵan bólingen qarjy – «óıtemiz de, búıtemiz» dep keletin jarnamaǵa bergisiz jıyndar, konferensıalar, onda sóılenetin sózder qısapsyz desek, artyq aıtqandyq bolmas.
15 Қаңтар, 2019
Statıstıka komıtetiniń ótken jylǵy málimetine qaraǵanda, elimizde sońǵy on jylda 1,5 mıllıon jup otaý qursa, osy kezeńde 1 mıllıonnan astam jup ajyrasqan. Bul – árbir úshinshi neke buzyldy degen sóz.
14 Қаңтар, 2019
«Bárimiz balalyqtyń aýylynan kelgenbiz», oıynshyqpen oınaıtyn jastan áldeqashan asyp ketsek te, keı-keıde balalarymyzdyń qolyndaǵyǵa qyzyǵa qarap qoıamyz. Qyńqyldap qandaı oıynshyq suraǵanyn, dúken sórelerinen kóz ala almaı turatynyn baqylaı júrip, búgingi balalardyń talǵamyn da birshama túsinip qalǵan sıaqtymyz.
11 Қаңтар, 2019
Dúken, meıramhana, qonaq úı, shashtaraz, sulýlyq, sán salondary, basqa da túrli nysandardyń ataýy mańdaıshaǵa japsyryla salǵan jáı ǵana jazý emes, ulttyq bolmysymyzdy, ulttyq rýhymyzdy, qoǵamdyq sanany qalyptastyratyn, tárbıelik máni zor mańyzdy faktor sanalady. Solaı degenmen ókinishke qaraı, bul qurǵyryń túbiri sýyrylmaı qalyp qoıatyn aramshópti qansha otaǵanyńmen qaıta-qaıta qaýlap shyǵa beretini sıaqty áli kúnge deıin sheshimin tappaǵan túıini kóp túıtkildiń birine aınalyp otyr.
10 Қаңтар, 2019
«Birlikten» – Jastar jylyna deıin
Tarıhı derekterge kóz júgirter bolsaq, Uly dalada qanat jaıyp, qaǵanat qurǵan túrki halyqtary, onyń ishinde kóshpendiler kóshiniń erekshe jaýjúrek qazaq ulysy el isine jas tulǵalardy erte aralastyra bilgen. Ol úrdis ult táýelsizdigin saqtap qalý jolynda sonaý Kúltegin zamanynan beri úzilmepti. Uly qaǵan jaıly kóne tas jazbalarda onyń on alty jasyna kelgende alty chýb soǵdylarǵa qarsy attanyp, jıyrma bir jasynda Chacha Seńmen shaıqasqany aıtylady. Odan beride úsh júzdiń basyn qosqan qazaq hany Abylaı sultan jıyrma jasynda erligimen elge tanylyp, memlekettik iske jastaı aralasqanyn bilemiz.
09 Қаңтар, 2019
Elbasynyń: «Qazaq dalasy – Uly Túrki eliniń qara shańyraǵy» deıtin túıindi pikiri uly bahadúr, oıshyl, kóregen kósem babalarymyzdyń el men jerdiń tutastyǵyn qorǵaýdaǵy qaharmandyq qımyldaryn, qaıyrly isterin ulttyq rýh, qasıet, maqsattary men kózqarastarynyń qandaı bolǵanyn tolyq tanytady.
28 Желтоқсан, 2018
Ultty súıýdiń úlgisin kórsetken bir adam bolsa, ol – Abaı. Uly aqyn jan baǵý jaǵynan kemdik kórmegen. Ata-babasy − keńes zamanynda kóp aıtatyn «shynjyr balaq shubar tós». Abaı sony mise tutpaı, qaryn toq, qaıǵy joq, tórt qubylam túgel demeı, tyrnaq astyna kir jınap, ony kórsetpegen bolyp kólgirsimeı, aq nıet, adal kóńilmen, aqyl-parasatpen qazaqty qaıtsem qatarǵa qosamyn depti.
26 Желтоқсан, 2018
Búgingi qoǵamda áleýmettik jelige áli keletin eshqandaı kúsh joq sıaqty. Bir ǵana paraqshada talqylanǵan máseleler úlken minberlerge deıin jetip jatqanyn kóz kórip, qulaq estip otyr. Elimizdegi demokratıanyń demi men deni de osy ǵalamtor ǵajaıyby ekeni ras. Túıtkildi túıinderdiń talaıy tarqatylyp, esesi ketkenderge el bolyp kúsh biriktirýdi atalǵan platforma qazaqqa úıretip keledi. Alaıda, hakim Abaı aıtqandaı, oılanbaq jaqsy, iske tipti salynyp ketken kisi oıyn baılaı almaı, qıalı bolyp ta ketkeni bolady. Ishpek, jemek, kımek, kúlmek, kóńil kótermek, qushpaq, súımek, mal jımaq, mansap izdemek, aılaly bolmaq, aldanbastyq – bul nárselerdiń báriniń de ólsheýi bar. О́lsheýinen asyrsa, boǵy shyǵady. Neniń qyzyǵyn kóp izdeseń, sonyń kúıigin bir tartasyń...
25 Желтоқсан, 2018
Ańshylyqtyń bir túri qaqpan qurý
Búginginiń ańshysyn, ańshylyq saltyn áńgimege arqaý eter bolsań, kóz aldyńa birden muzdaı qarýlanǵan, jalańdaǵan brokenerler elesteıdi. Janaryna ilikken, kózine túsken ańdy otty qarýymen alysta turyp-aq jer jastandyratyn mundaı ańshysymaqtardyń is-áreketterin estigende janyń túrshigedi, júregiń aýyrady. Eger olarǵa memleket tarapynan qatań baqylaý bolmasa, dalamyzdaǵy baǵaly ańdarymyzdy, «Qyzyl kitapqa» engen túz taǵylaryn áldeqashan túgesip alar ma edik, kim bilsin?
24 Желтоқсан, 2018
Marqum Ushyǵa apam (ákemniń apasy) «zaman ózgerdi» degenderge qarata: «Másele zamanda emes, adamda. Aı da ornynda, Kún de ornynda. Qadym zamannan bergi qalpynda, ózgergen eshteńesi joq. О́zgergen adamdardyń peıili ǵana» dep aıtyp otyrýshy edi. Oılap otyrsam, shynynda da barlyǵy adamdardyń peıiline baılanysty eken ǵoı. Áıtpese, ǵasyrlar boıy halyqpen birge jasasyp kele jatqan dástúrdi tárk etýge ne sebepshi bolady deısiz?..
20 Желтоқсан, 2018
Árbir adam óz úıiniń ishinde qandaı zattar bar ekendigin jáne onyń qaı jerde turǵandyǵyn, qaı shkaftyń ishinde qandaı zattyń jatqandyǵyn, jertólesinde qandaı azyq túrleriniń saqtalyp turǵandyǵyn jaqsy biledi. Sondyqtan eshnársesin shashaý qaldyrmaıdy. Qajetine qaraı paıdalanyp otyrady. Al ózimizdiń ortaq úıimiz – Qazaqstanda qandaı zattar bar ekendigin, ásirese, jerimizdiń astynda qandaı mıneraldyq shıkizat kózderiniń shoǵyrlanǵanyn jáne olardyń qory qandaı ekendigin bilemiz be?
13 Желтоқсан, 2018
«Qul bazar» tek qazaqqa arnalǵan sıaqty, 100 paıyz qazaq, qazaqtan basqa ult joq qul bazarda jaldanyp turǵan», dep kújingen jazba oqydym áleýmettik jeliden. Nege? Onyń sebebiniń biri – qazaqtyń kásip ıgerýge kerenaýlyǵynda tárizdi.
12 Желтоқсан, 2018
Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń «Uly dalanyń jeti qyry» atty maqalasynda, «Atqa miný mádenıeti men jylqy sharýashylyǵy jer júzine Uly daladan taraǵan» degen toqtamdy pikir aıtylypty. Rasynda da, Elbasy atap ótkendeı jylqy mádenıeti men atty miniske úıretýdiń dara tehnologıasy uly dalada qalyptasqany anyq. Iаǵnı, jylqy mádenıetiniń san ǵasyrlyq qalyptasý, damý kezeńderi bıologıalyq jolmen júrgizilgen. Qazirgi tilmen aıtsaq, jylqytaný kóshpeli qoǵamnyń álmısaqtan qanyna sińgen tól óneri hám genetıkalyq jadysynyń keremet týyndysy.
11 Желтоқсан, 2018
О́tken joly jazǵan baǵanymyzda («EQ», 21.11.18) Táýelsizdiktiń arqasynda qazaq jastarynyń sporttyń elıtalyq túrlerinen álemdik dodalarda tek sońǵy jyldary ǵana top jaryp jatqan birneshe mysaldaryn keltirgen edik. Sonymen birge qazaq ánderimen, ulttyq áýenmen álemdi aýzyna qaratyp júrgen ánshilerimiz týraly da jazǵanbyz.
10 Желтоқсан, 2018
Jalpy, kez kelgen halyqtyń mádenıeti men rýhanı damý deńgeıi teatr salasyndaǵy jetistikterimen ólshenetini tarıhtan málim. О́rkenıetti memleketterdegi bir ǵana qalanyń ózinde teatr sany 200-den asyp jyǵylatyndyǵy sonyń buljymas dáleli bolsa kerek-ti.
07 Желтоқсан, 2018
Taıaýda Almatyda ótken medıaquryltaıda Qazaqstandaǵy buqaralyq aqparat quraldarynyń qazirgi jaı-kúıi keńinen áńgime boldy. Mamandar tarapynan aıtylǵan pikirlerge qulaq qoıar bolsaq, sońǵy jyldary qazaqstandyq BAQ-tyń, ásire telearnalardyń reıtıngi aıtarlyqtaı túsip ketken. Máselen, 2013 jyldan bergi aralyqta bul kórsetkish 22 paıyzǵa tómendegen eken. Onyń sebebi nede?
06 Желтоқсан, 2018
Halyq sózinde birtutastyq, birlik bar
«Halyq» sóziniń mán-maǵynasy óte tereń ekeni barshaǵa málim. Másele – osyndaı saıası astary aıryqsha sózdi qalaı qoldanyp júrgenimizde. Merzimdi baspasóz betterindegi habarlardan, teleradıo arnalardan, ózara áńgimeden «aýyl halqy», «qala halqy» degendi oqyp ta, estip te júrmiz. Máselen, telearnalardyń birinen «Arshaly aýdanynda 27 myń halyq bar» degendi estidim de, «halyq sózin durys qoldanaıyq» dep, ózimniń oı dápterime jazyp qoıdym. Sebebi orys tilinde «narod sela» nemese «narod derevnı», «narod raıona», «narod goroda» demeıdi, tipti jazbaıdy. Bul tilde «naselenıe», «jıtelı», «gorojane», «selchane» deıtinin bilemiz. Biz qazaqsha «aýyl turǵyndary», «qalalyqtar» nemese «qala turǵyndary» desek, ekpini báseń bolyp, birdeńe joǵaltyp alatyndaı, «aýyl halqy», «qala halqy» dep qysqa qaıyramyz. Sonda deımin-aý, qazaǵymyzdy bólip, jiktep, birtutas halyq sanatyna qospaı turǵanymyzdy nege ańǵarmaımyz?!
05 Желтоқсан, 2018
Sońǵy jyldary, sandyq tehnologıalyq ónimderdiń (iPhone, Red One, digital camera, information technology) alǵashqy nusqalary (computer, printer, scaner, copier), shyqqanyna tabany kúrekteı jarty ǵasyrǵa jýyq ýaqyt, jeteqabyl mezgil ótkende, ozyq qoǵamdarda, qala berdi, damýshy elderde, tipti, jalpy adamzattyq mádenı-rýhanı keńistikterde iri-iri qomaqty ózgerister júrdi.
29 Қараша, 2018
Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń jýyrda jaryq kórgen «Uly dalanyń jeti qyry» atty maqalasy búginde 30-dan astam ult pen ulystan turatyn, jalpy sany 200 mıllıonǵa jýyqtaıtyn, ońtústik-batysta Jerorta teńizi jaǵalaýynan bastap, soltústik-shyǵysta Soltústik Muzdy muhıtqa deıingi Eýrazıa qurlyǵynyń apaıtós alyp dalasynda 6 táýelsiz memleket, onyń ishinde Reseı Federasıasynda 20-dan astam túrki tildes halyqtardyń túrli sýbektilerimen, keı jerde avtonomıalyq, keı jerde esh sýbektisi bolmasa da iri oblys quramynda ómir súrip jatqan túrki halyqtarynyń ortaq kóne tarıhyn qamtıtynymen erekshe deýge bolady. Iаǵnı osynaý baıtaq keńistikte bul halyqtar bir kezderi bir memleket quramynda ómir súrip, álemdik órkenıetke ózderiniń laıyqty úlesin qosty.
27 Қараша, 2018
Dala, aýyl, týǵan jer uǵymdary qazaq halqy úshin kıeli qubylys. Munyń mánin túsinýge bolady. Bizdiń baıtaq dalamyz sandaǵan ǵasyr boıy halqymyzǵa qaltqysyz qyzmet etip keldi. Bizdegi kóshpendi ómir saltynyń qalyptasýyna, halqymyzdyń basty tirshilik kózi retinde mal sharýashylyǵyn tańdap alýyna dalanyń tıgizgen yqpaly zor.
26 Қараша, 2018
