Әдебиет • 05 Желтоқсан, 2021
Оның аппақ сақалы Санта Клаустың сақалына ұқсайды. Ол Дүниежүзілік екі бірдей ұлы соғысты көріп, қан майданда қалам ұстаған жазушы. Шығармасын кейде сау, кейде мас күйінде жазды. Бірақ бірде-бір туындысында оқырманын жалықтырған емес. Қалам мен қаруды серік еткен ол Танзанияда аңшылыққа шығып, мүйізтұмсықтарды аулады. Былғары қолғап киіп, бокс өнерімен айналысты. Тағдыр оны бірнеше ұшақ апатынан аман алып қалды. Ең маңыздысы, ол өлмес шығармалар жазып, адамзат тарихындағы ең керемет жазушыға айналды. Оның аты – Эрнест Хемингуэй. Оның тарпаң тағдыры әртүрлі қиындықтарға мойымай, соны жеңумен күресе алды. Бір сөзбен айтқанда, Эрнесттің қаламы оның өзінің мінезі сияқты тентек, ойы ол кезген ұлан-ғайыр алқапқа ұқсас ұшы-қиырсыз болды.
Әдебиет • 28 Қараша, 2021
Қыс күндері жауған қалың қарды көрсем, ақын Ұлықбек Есдәулетовтің «Қара пимасы» есіме түседі, жай түспейді, күллі оқиғасымен көз алдыма келіп тізіле қалады. Анадайда «Пимамды менің қайтар» деп жылап тұрған қара бала елестейді. Мүмкін, бұл өміршең шығарманың мәңгілік қуаты шығар?! Мен осы «Қара пима» термесін алғаш рет тыңдағанда, аппақ күртік қарда етпеттеп жылап жатқан баланы жалғыздық деп пайымдадым. Әрине, сол да. Анасы қайтыс болды, әкесі теріс айналды, жанына жылу беретін қара пимасы араққа сатылды, енді ол жалғыздық емей немене?
Әдебиет • 25 Қараша, 2021
Ұлттық әдебиеттің дамуына ең алдымен төл шығармалар, сосын сапалы аударма туындылар көмектесетіні шындық. Әлемдегі оқырманы көп үлкен әдебиеттердің көбі осы үрдісті басынан өткізді. Әлем әдебиетінің бір бұтағы болған қазақ әдебиетінің де дамуы мен деңгейі туралы айтудан жалықпаймыз. Өйткені әдебиет – тарихтың, өмірдің айнасы. Сол айнадан руханиятымыздың келбетін көре аламыз. Бүгінгі сөзімізде біз көркем аударманың жай-күйі туралы ой ортақтастырмақпыз. Бүгінгі дөңгелек үстелге ақын, аудармашы Жүкел Хамай, көптеген қазақ шығармасын түрік тіліне аударған тәржіман Ашур Өздемір, аудармашы Кенжебай Ахметов, парсы тілінен түпнұсқадан аударып жүрген Айнаш Қасым және Абылай Мауданов қатысты.
Әдебиет • 17 Қараша, 2021
«Бақбақ». Кавабатаның соңғы демі
1972 жылы сәуір айының жексенбі күні түстен кейін жапонның әдебиет аталымы бойынша тұңғыш Нобель лауреаты Ясунари Кавабата жалға алған көпқабатты үйде өзіне қол жұмсады. Бұл берісі Жапония әдебиеті, әрісі әлем әдебиеті үшін ауыр трагедия еді. Қайғылы оқиғадан соң бірнеше сағаттан кейін есіктен газдың иісін сезген қызметші әйел полицияға хабар береді. Әп-сәттегі ауыр қаза жапондық әдеби ортаны ғана емес, сонымен бірге бүкіл дүниені дүрліктірді.
Әдебиет • 12 Қараша, 2021
Өлеңнің аспаны – мәңгілік аспан. Бұл сөзді кесіп айтуымызға өлмес жырлар жазған ақындардың өлеңдері себепкер болды. Әдебиет айдыны сөз бен ойдың, терең философияның, тұңғиық сырдың мекені. Өлең ғұмырлы болмаса, ұлы Шекспирдің, Байронның, Гетенің жырларын ғасырлар үзігі бізге жеткізбес те еді. Демек, ойдың елшісі болған өлеңнің жүгі әрқашан ауыр һәм салмақты болғаны.
Руханият • 11 Қараша, 2021
Тарихи қисынсыз шындық та болмайды
Өмірдің өзін, қоғамдағы болып жатқан құбылыстарды ақ қағаз бетінде сөйлетіп, оқырманға ой айтатын жазушылар қауымы ұлт руханияты үшін алтын көпір рөлін атқарып келеді. Олардың әр шығармасы өмірдің жолын, кешегісі мен бүгінін сипаттап бере алады. Жақында ғана «Бопай ханым» атты тарихи романы жарық көрген жазушы Мәди АЙЫМБЕТОВ бізге берген сұхбатында әдебиет туралы көзқарасын, шығармаларындағы кейіпкерлер образын кеңінен сөз етті.
Абай • 10 Қараша, 2021
Абайдан Аққозыға дейін 192 кейіпкері бар «Абай жолы» эпопеясын заңғар жазушымыз Мұхтар Омарханұлы жиырма жыл бойы жазып, оқырманға ұсынғанын жақсы білеміз. Келесі жылы осы еңбектің жарыққа шыққанына 80 жыл толады. Бір ғасырға жуық уақыт тек қазақ руханиятының аспанында ғана емес, өзге елдердің рухани көкжиегінде өмір сүрген роман мәңгілік оқылуға тиіс шығарма екені даусыз.
Өнер • 08 Қараша, 2021
Боб Дилан Нобель сыйлығын алғанда жұрттың көбі оны лайықсыз деп санады. Неге? Мұндай алыпқашпа сөзді оның шығармашылығынан бейхабар адамдар айтты деп есептер едік. 500-ге жуық ән жазып, 3000 рет концерт берген талант иесі тегін адам болмаса керек.
Әдебиет • 08 Қараша, 2021
Кешегі Кеңес Одағы келмеске кеткен соң, жұрттың көбі Жазушылар одағының әдебиетке еш керегі жоқ ұйым деген сияқты сөздер айтып жүрді. Одақ құрамынан шыққан өзге елдерде тарап кеткен бұл ұйымды біздің ел өз қалпында сақтап қалды. Сол дұрыс шешімнің нәтижесі бүгінде көптеген ірі әдеби жұмыстарға, іс-шараларға, өзге елдермен болған әдеби барыс-келістерге себепші болды. Егемен еліміздің дамуымен бірге әр сала өркендеп, дами түсті. Соның ішінде рухани құндылық саналатын әдебиеттің де отыз жылда жеткен биігі, бағындырған белесі аз емес.
Әдебиет • 03 Қараша, 2021
Қазақы мінез, «Бас» және Рахымжан Отарбаев
ХІХ ғасыр күллі адамзат тарихы үшін де, біздің қарт тарих үшін де күрделі һәм ауыр кезең болды. Ұлты үшін туып, жанын берген тұлғалардың көбі осы дәуірде өмір сүрді, артына мұра қалдырды. Бұл, әсіресе, біздің тарихымыз бен әдебиетіміз үшін маңызы жоғары уақыт еді. Ұлттық әдебиеттің бастауы да осы тұсқа тура келді. Небір ұлы туындылар дала төсінде, ой қағазына, көңіл шүңетіне жазылды, сосын бізге жетті. Санғасырлық салмақты сөздердің құдіреті уақыт өткен сайын құнын арттыра түспесе, кеміген жоқ.
