
Қоғам • 17 Сәуір, 2019
Бодандықтың қамыты қылқындырып тұрса да тұмылдырығын үзіп ұлт үнін өшіріп алмайық деп әрекет еткен Алаш рухының көш басында тұрғандар «Әуелі, газет – халықтың көзі, құлағы һәм тілі. Адамға көз, құлақ тіл қандай керек болса, халыққа газет сондай керек. Газеті жоқ жұрт басқа газеті бар жұрттардың қасында құлағы жоқ керең, тілі жоқ мақау, көзі жоқ соқыр сықылды», деп «Қазақ» газетін 1913 жылы жарыққа шығарған
Қазақстан • 15 Сәуір, 2019
Азат ел өзгелерге өзіндік дара белгілерімен, дана ұлдарымен, таным-тағылымымен, дәстүр-салтымен танылады. Осы танылудың бір дәйегі әліпбиімізді анықтау еді. Оған қол жетіп келеді. Екі жылға таяу уақыт бұрын латынға көшу туралы Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың Жарлығы шықты. Осы жылдың басында жаңа емле ережесінің толық нұсқасы «Egemen Qazaqstan» газетінде жарияланды. Бас газетке берген сұхбатында Президент Қ.Тоқаев «Кез келген ұлттың әліпби таңдауы тек жазу үлгісін таңдау емес», деп оның мән-мағынасына тереңдеп барып, бұл игілікті іске нақты жұмыстар қажеттігін атап айтқаны белгілі.
Саясат • 12 Сәуір, 2019
«Halyqqa qyzmet etemin degen kisige bári bir: depýtat bol, gazet shyǵar, bala oqyt», bári bir ekenin M.Dýlatuly atap aıtsa, J.Aımaýytuly: «Qazaqqa aıýdaı aqyrǵan sheneýnik tabylýy ońaı, erinbeı-jalyqpaı, baqyrmaı-shaqyrmaı is bitiretin, terisi qalyń, kónbis, tabandy qyzmetker tabylýy qıyn» depti. Al halyq jumysyn orta jolda qaldyrý, ıaǵnı «Ár urpaq ózine artylǵan júkti jeter jerine aparyp tastaǵany durys, áıtepegende bolashaq urpaǵymyzǵa asa kóp júk qaldyryp ketemiz. Keıingi urpaq ne alǵys, ne qarǵys beretin aldymyzda zor sharttar bar», ekenin Á.Bókeıhan taıǵa tańba basqandaı eskertip ketken. Osy ulaǵattardy sanamyzda saralaı alsaq, ásirese aýyl ákiminen bastap, Nur-Sultan qalasynda jaıly orynda otyrǵandar da túsinip túısinse, áttegen-aı azaıyp, bárekeldi molaıar edi.
Аймақтар • 08 Сәуір, 2019
Қазір мұғалімнің беделін көтереміз, мәртебесін арттырамыз деп, заң әзірлеп жатырмыз. Осы қадамда дәстүр жалғастығын көтеретін бүгінгі мұғалім кімнің мұрагері, кімнің үлгісін үйрену керек дегенді естен шығарып, бәрін тыңнан бастап, барды ысырып, жоққа жорамал жасау көп іске көлденең болып келеді. Ондайдан жақсару өз алдына, қолдағының қадірін кетіріп, жар жиегіне тақап, кейін «Бұл қалай болды?» деп аңтарылатын тұсымыз, екінші рет қайталамау жағын ойластыру мәселесі ысырылып қала беретіні де бар. Бұл білім саласын зорға емес, сорға сүйреп жүр. Осыдан 5 жылдай бұрын бүкіл ел ұстаздары қуана қолдап, «Бізге де жасалған құрмет!» деп білген, көзі тірі кезінде-ақ «Қазақтың Қанипасы» атанған Қанипа Бітібаева атындағы тұңғыш педагогикалық музей ашылып еді. Бұл Өскемендегі Жамбыл атындағы облыстық мамандандырылған мектеп-гимназия интернатында орын тепкен. Бірақ ұстаздардың бұл қуанышы ұзаққа бармапты. Түрлі сылтаулар кесірінен музей оқу кабинетіне айналып шыға келген. Бұл жайсыз мәселе бас басылым – «Egemen Qazaqstan» газетінің 2019 жылдың 13 наурыздағы нөмірінде жан-жақты көрсетілді. Сонда ашып, артынан жаба салуды қалай түсінуге болады?
• 02 Сәуір, 2019
Sóz qadirin, til qudiretin jete uqqan ulylardan qalǵan bir qundylyǵymyz – sheshendik sózder. «Tilde býyn joq» dep jatady. Býynsyz tilden shyqqan sóz jaqsy bolsa janyndy jadyratady, ársiz, nársiz, «tıse terekke, tımese butaqqa» degendeı, ala-shubar kelse janyńa jara, aryńa daq túsedi.
• 28 Ақпан, 2019
Táńirim qazaqty taryltpaıyn dep baıtaq jer de, dáýlet te, keremet óner de bergen eken. Tasyǵan dáýletimiz belgili, oǵan eshkim kúmán keltire almaıdy. Bir zamandary ónerimizdiń qýat kúshiniń erekshe bolǵany sonshama áýeletip án salsa, kúmbirletip kúı tartsa − alty qyrdyń astynan estilip, talaıdy tamsandyrǵanyna tarıh kýálik ete alady.
• 25 Ақпан, 2019
Tyǵyryqtan tıanaqty is shyǵarady
Elbasy Nursultan Nazarbaev jyl saıynǵy Joldaýlarynda, alqaly basqosýlarda Úkimetke jumysty júıeli atqaryp, halyqtyń ál-aýqatyn jaqsartýdy qatań tapsyratyny belgili. Máselen, byltyr kúzdegi Joldaýynda Úkimettegi, basqa da memlekettik organdardaǵy uzaq otyrystar men keńesterdiń sany eselep artyp, qujat aınalymy kóbeıip ketkenin de synǵa alǵan edi.
• 13 Ақпан, 2019
Qatygezdikke bala ǵana kináli me?
Sońǵy kezderi mektep oqýshylarynyń arasynda sotqarlyq órship barady. Teledıdardan kórip, áleýmettik jeliden oqyp otyrǵanda, olar mundaı qatygezdikke qalaı bardy degen saýal kókeıdi tebendeı tesip, oıdy oıran etedi.
• 21 Қаңтар, 2019
Baıaǵynyń bıleri taý qulatyp, jer terbetpese de, eldi ıitip, teli-tentekti tıyp, kem basqandy ilgeri ozdyryp, asqynǵandy tejep, órshigendi órelep, ata ǵuryppen, ana úlgisimen bárin jónge saldy. Ul men qyzdyń eteginen tartpaı, aýzynan qaqpaı, qyrandaı túletip otyrǵan. Sodan da shyǵar, «Aýzym jetkenshe sóıleımin, qolym jetkenshe sermeımin, aıaǵym jetkenshe júremin» dep 14 jasynda aýzynan ot shashyp: «El ebelek emes, er kebenek emes, dat!» dep dara tanylǵan Qazybek bıdiń Qońtajynyń tilin baılap, qatty sastyrǵany. Jeteli sózge jetesiz ǵana des bermeıdi.
• 15 Қаңтар, 2019
Ońtaılandyrý ońalta ma, omalta ma?
Orta bilim salasyna qatysty taǵy bir ońtaılandyrýdyń qulaǵy qyltıyp, «bul qalaı bastalyp, qalaı aıaqtalady?» degen sansyz suraq kóptiń kókeıin búlkildetip otyr. «Qundylyqtar aýysatyn, shyndyqtar shatysatyn uly ózgerister týysynda ómirdiń ózi karnavalǵa uqsap ketedi», dep Mıhaıl Bahtın aıtpaqshy, bilim salasyndaǵy mundaı reformalardan jurttyń júıkesi juqarý bylaı tursyn, karnavalǵa aınalyp bara ma degen kúdik joq emes. Qabyldanǵan, tolyqtyrylǵan zańdar, ár mınıstrdiń tusynda túzilgen baǵdarlamalar, oǵan bólingen qarjy – «óıtemiz de, búıtemiz» dep keletin jarnamaǵa bergisiz jıyndar, konferensıalar, onda sóılenetin sózder qısapsyz desek, artyq aıtqandyq bolmas.