Эксклюзив
Аймақтар • 15 Қараша, 2023
Таразда екі театр бір сахнаға таласып жүр
Тарихы терең Тараз шаһарда А.Тоқпанов атындағы облыстық қазақ драма театры мен Жамбыл облыстық орыс драма театры сынды екі театр ұжымы бар. Алайда екі театрға - бір сахна. Өнер мен мәдениетті өркендетуді жоспарлаған талай әкім аймақты тізгіндегенмен мәселе шешілмеді. Бұл туралы «Egemen Qazaqstan» газетінің бүгінгі санында Жамбыл облысындағы меншікті тілшіміз Табиғат Мұсылманқұл «Өңір мәдениетіне тың серпін керек» мақаласында тарқата жазды.
Таным • 14 Қараша, 2023
Қайырсыз адам – жеміссіз ағаш – Ахмет Иүгінеки
Афоризм – бір үзік ой, оқыс пікір, оқшау сөз. Афоризм алғаш дүние құбылыстары жөнінде жинақталған білімдерін түйіндеп, пікір білдірудің бір түрі ретінде дүниеге келген. Қазақ афоризмдерінің асыл арнасы да сақ-скиф дәуіріндегі ойшылдар сөздерінен, көне түркі жазбаларынан бастау алады. «Афоризмдер» айдарында бүгін Ахмет Иүгінеки, Майқы ойларын ұсындық.
Дәстүр • 14 Қараша, 2023
Қазақ халқында жолға, сапарға қатысты бұрыннан бар ырым-тыйымдар жетерлік. Оқырман назарына сол жолға қатысты айтылған ырым-тыйымдардың бірнешеуін ұсынамыз.
Әдебиет • 14 Қараша, 2023
Сафуан Шаймерденовтің «Ит ашуы» повесі қалай жазылды?
«Egemen Qazaqstan» газетінің бүгінгі санында аға тілші Азамат Есенжолдың «Көркем шығарма қалай жазылады?» атты мақаласы жарық көрді. Автор бұл мақалада жазушылардың шығармасы қалай дүниеге келетінін жазған.
Спорт • 13 Қараша, 2023
«Қыз қууда талай жігітті қамшымен сабадым». Шабандоз қыз асау түйені қалай үйреткенін айтты
Аружан Амангелдіқызы шабандоз, атбегі, көкпаршы. Қыз қууға қатысып, жамбы атумен танылған бойжеткеннің түйеге мініп жамбы атуды меңгергені көпшілікті сүйсінтті. Жоғары оқу орнының 2-курс студенті бос уақытын қыдыруға емес, атқа мініп, ұлттық ойынымызды ұлықтауға арнағанды жөн көреді.
Қоғам • 10 Қараша, 2023
Мектепте оқып жүргенде ауданның бас имамы болып тағайындалдым – Нұрлан имам
Нұрлан имам Байжігітұлымен сұхбатымыз қоғамның беталысы төңірегінде өрбіді. Әлеуметтік желіде «тик-ток имам» атанып, халықтың ықыласына бөленген дінтанушы, психологтан қазіргі бағдарымызға қатысты сұрадық.
Таным • 08 Қараша, 2023
Дүние тауқыметінен екі-ақ адам құтылар: біреуі – әлі тумаған адам, екіншісі – өлген адам – Құтып
Афоризм – бір үзік ой, оқыс пікір, оқшау сөз. Афоризм алғаш дүние құбылыстары жөнінде жинақталған білімдерін түйіндеп, пікір білдірудің бір түрі ретінде дүниеге келген. Қазақ афоризмдерінің асыл арнасы да сақ-скиф дәуіріндегі ойшылдар сөздерінен, көне түркі жазбаларынан бастау алады. «Афоризмдер» айдарында Махмұт Қашқари, Құтып ойларын ұсынып отырмыз.
Таным • 07 Қараша, 2023
Жақсыдан ғибрат ала бергеннің ісі оңға басады – Ахмет Иассауи
Афоризм – бір үзік ой, оқыс пікір, оқшау сөз. Афоризм алғаш дүние құбылыстары жөнінде жинақталған білімдерін түйіндеп, пікір білдірудің бір түрі ретінде дүниеге келген. Қазақ афоризмдерінің асыл арнасы да сақ-скиф дәуіріндегі ойшылдар сөздерінен, көне түркі жазбаларынан бастау алады. «Афоризмдер» айдарында бүгін Қорқыт, Әбу Насыр Әл-Фараби, Ахмет Иассауи ойларын ұсындық.
Қоғам • 07 Қараша, 2023
Ахмет Байтұрсынұлы мұрасын іздеп барып Сәкен Сейфулиннің бейнесін таптық – зерттеуші
Жуырда Ресей мұрағатында зерттеу жобасы бойынша еңбектеніп, Сәкен Сейфуллиннің бейнесі жазылған таспаны тауып елге әкелген Ахмет Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институты директорының орынбасары Ермұхамет Маралбек әлі де алар олжамыз аз емес дейді. Тек індете іздеп, тереңдей зерттеуге қаржылай қолдау көрсетуді күшейту қажет. Ресейдің мемлекеттік архивінде тағы қандай құнды қазына «көмулі» жатқанын зерттеуші маманнан сұрадық.
Қазақстан • 07 Қараша, 2023
Қазақ қызы тұңғыш рет түйе үстінде жамбы атып, рекорд орнатты (видео)
Осыдан бір ай бұрын Алматы қаласында Топжарған этно-мәдени орталығы ұйымдастырған қайырымдылық іс-шарасында Қазақстанда тұңғыш рет түйе үстінде отырып жамбы атып, рекорд орнатқан Аружан Миравилдаеваның жетекшісі Ғабит Таңатовпен тілдесіп, пікірін білген едік.
Қоғам • 07 Қараша, 2023
Балалар ойнап жүріп алтын қазынаны тауып алғанын білмеген
Сабақтан келе жатқан ауыл балалары көне әшекейлер қазынасын тауып алған. Олар оның бағалы жәдігер екенін білмей, қалтасына басып кете барған.
Денсаулық • 06 Қараша, 2023
Ата-ана ескере бермейтін жайт: Бала жиі ауырмас үшін не істеу керек – дәрігер кеңесі
Бала балабақшаға бармаймын деп қиғылық салса, жиі ауырып қала беретін болса, мінез-құлығында өзгеріс байқалса, демек, мәселе бар деген сөз. Біз әдетте мұның барлығын баланың еркелігіне теліп қоямыз. Оның ішкі жан дүниесіне үңіле бермейміз. Психологиялық һәм медициналық дайындықтың жоқтығынан жаңа ортаға бейімделу өте ұзақ уақытқа созылады. Бұдан шығар жол қайсы? Мамандардан сұрап көрдік.
Таным • 03 Қараша, 2023
Ұмыт болған дәстүр: «Бәсіре атау» туралы не білеміз?
Қазақта кішкентай балаларға арналған салт дәстүрлер жетерлік. Соның бірі - Бәсіре атау. Ата-бабаларымыз балаға бәсірені не үшін, қалай атаған?
Таным • 03 Қараша, 2023
Халқына – бегі, бегіне халқы сенген ел ұзақ жасайды – Күлтегін
Афоризм – бір үзік ой, оқыс пікір, оқшау сөз. Афоризм алғаш дүние құбылыстары жөнінде жинақталған білімдерін түйіндеп, пікір білдірудің бір түрі ретінде дүниеге келген. Қазақ афоризмдерінің асыл арнасы да сақ-скиф дәуіріндегі ойшылдар сөздерінен, көне түркі жазбаларынан бастау алады. «Қазақ афоризмдері» айдарында бүгін Анақарыс (Анахарсис), Тоқсары (Тоқсарид), Тоныкөк, Білге, Күлтегін ойларын ұсынып отырмыз.
Денсаулық • 02 Қараша, 2023
Дәрігер кеңесі: Ағзаны суыққа дайындап үлгеріңіз
Қылышын сүйретіп келетін қыстың аязы бетті қарыса да, тоңдырса да жанның жылулығын сақтайды. Бұл – мезгілдің адамға әсері. Десе де қыстың қақаған аязына ағзаны дұрыс дайындаған абзал. Бұл дайындықты күз мезгілінің басынан-ақ бастаған жөн. Себебі, ауру айтып келмейді, оның алдын алу дұрысырақ. Осыған орай Egemen.kz тілшісі ҚР ПІБ Медициналық орталығы ауруханасы Салауатты өмір салтын қалыптастыру орталығының жоғары санатты әдіскер-дәрігері Гүлнар Тұрдыновамен кеңесіп көрді.
Қоғам • 31 Қазан, 2023
«Жылжымайтын мүлік», «сібір жарасы», «қар барысы» секілді сөздер қате аудармалар – Анар Фазылжан
Тілдің тұнығын лайлауға калька аударманың да зардабы орасан. Сара сөздің салмағын екшей алады деген сала мамандарының (өзіміздің әріптестеріміз) өзі калька аударманы қаптатып қолданады. Мағынасына мән беруден бұрын аталуына алдымен екпін салып, сөзбе-сөз аудару белең алып барады. Бұған дейін де осы тіркес тұрақты түрде қолданылды, әлі де саптан сызылып қалған жоқ. «Сибирская язва» деген кеселді біз «сібір жарасы» деп қолданып жүрміз. Қазақтар ертеден кеселдің осы түрі адамға шапса, «күйдіргі» деп атаған. Ал төрт түлікке жабысса, әр малға қатысты өзіндік атауы да болған. Ахмет Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институтының директоры Анар Фазылжаннан калька аудармаға қатысты пікірін сұрап, сұхбаттастық.
Қоғам • 27 Қазан, 2023
Елімізде баласына алимент төлемеген 150-ге жуық әйел іздестіріліп жатыр
Бұрын баласынан бас тартқан әкелер туралы көп еститін едік. Қазір баласынан безген аналарды да кездестіретін болдық. Статистикалық деректерге сүйенсек, елімізде баласына алимент төлемеген 150-ге жуық әйел бар, деп хабарлайды Egemen.kz.
Қоғам • 25 Қазан, 2023
Ажаркүл Алдажарова, зейнеткер: Егемендік декларациясы қызу тартыспен қабылданған құжат
Еліміздің егемендігі туралы декларацияны қабылдау үшін талқылау, дауысқа салу 1990 жылдың қазан айында өтті. Пленарлық отырысқа қатысқан ХІІ шақырылымдағы 281 депутаттың 261-і қолдап, «Қазақ Совет Социалистік Республикасының мемлекеттік егемендігі туралы» тұңғыш декларация қабылданды.
Қазақстан • 25 Қазан, 2023
Қадыр Мырзалиев: 1990 жылғы 25 қазан күнгі 18 сағат 55 минөтті есімізге сақтайық
Егемендік декларациясы қабылданар тұста «Социалистік Қазақстан» газетінде тарихи құжат туралы бірқатар мақала жарияланды. Газеттің 1990 жылғы қазан айындағы шығарылымдарын ақтарып отырып соның бірнешеуіне көзіміз түсті. Мәселен басылымның 26 қазандағы нөмірі егемендігімізді сүйіншілеген. Газеттің маңдайшасына «Кеше, 1990 жылғы 25 қазанда, Қазақ ССР Жоғарғы Советінің екінші сессиясы Қазақ Советтік Социалистік Республикасының мемлекеттік егемендігі туралы Декларация қабылдады. Егемендігің құтты болсын, елім!», деп жазылған. Парламенттегі тілшілер Г.Еңсепова мен Ә.Әлібековтың «Егемендік ел үміті еді» атты мақаласы бірінші бетке беріліпті.
Зерде • 24 Қазан, 2023
24 қазан - Кітапханашылар күні. Осы орайда Ақтөбе облыстық зағип және көзі нашар көретін азаматтарға арналған кітапхананың директоры Құралай Райымбаевамен тілдескен едік.
Қоғам • 23 Қазан, 2023
Веломарафоншы Республика күніне орай 106 шақырымды 6 сағатта жүріп өтті
Журналист, аудармашы, веломарафоншы Ернат Мелсұлы Республика күніне орай Астана қаласында 106 шақырымды басып өтті. Түркияның Қазақстандағы Елшілігі ғимараты маңынан басталған 106 шақырымдық марафонды әріптесіміз 6 сағатта өндірді.
Қоғам • 20 Қазан, 2023
Қыз алып қашқан адам заң алдында жауап беруі тиіс - Ләйла Сұлтанқызы
Соңғы уақытта көп талқыланып жүрген «қыз алып қашу» салты туралы сан түрлі пікір бар. Бұл әрекетті қолдайтындар болса, тура сол сияқты қолдамайтындар да жетерлік.
Қоғам • 20 Қазан, 2023
Қазақтың тұрмысында қыз алып қашу бұрын да болған – этнограф
Тараз қаласының №2 сотының судьясы Маңғыстау мен Ақтөбе облысының азаматтарына қыз алып қашқаны үшін жаза кесті. Жамбыл облыстық прокуратурасы баспасөз қызметінің таратқан мәліметі бойынша қызды күштеп көлікке отырғызып алып қашуға қамданғандарды көрген көршілер полицияға хабарласқан. Жергілікті тәртіп сақшылары әбжіл қимылдап күдіктілерді ұстады. Қылмыстық кодекстің 125-бабы 2-бөлігінің 1-тармағы бойынша сот үкімі шығып, қыз алып қашқан азамат пен оның серігі айыпты деп танылып, 7 жылға сотталды. Елімізде адам ұрлау фактісі ауыр қылмыс санатына жатады. Азаматтардың құқығын, бостандық пен теңдіктегі негізгі ұстанымын бұзу болып саналатын адам ұрлау қылмысын жасағандарды 15 жылға дейін бас бостандығынан айыру көзделген.
Қоғам • 19 Қазан, 2023
Қытай нарығын зерттеген кәсіпкер Қазақстанда қандай зауыт ашса табысты болатынын айтты
Бақтияр Өсербекұлы – кәсіпкер. Ол бұған дейін техникалық жөндеу орталығында (ТЖО) механик болған. Осы саланы тереңдей зерттеп өзі техникалық жөндеу орталығын бір қаладан ашқан. Іздену мен еңбекті қабат өрбітіп үш жылда жеті қаладан техникалық жөндеу орталығының санын 460-қа жеткізген. Аз адамның күшімен орасан өнім өндіру қағидасымен еңбек ететін кәсіпкер бұл күнде Қытайдағы шағын өндіріс орталықтарын зерттеп жүр. Жуырда осы елдің даму үдерісін бағамдап қайтқан маманмен тілдесудің сәті түсті.
Қоғам • 19 Қазан, 2023
«Өрт болған жерге асыққанда, жол бермейтіндер көп кедергі келтіреді» – Манас Қайырханұлы
Бүгін – адамдарға қашанда көмек қолын созуға әзір Құтқарушылар күні. Айтулы мереке қарсаңында олардың жанкешті еңбегін қалай айтсақ та жарасады. Бақсақ бұл күні көбіне өрт сөндіруші-құтқарушылар туралы көп айтылады. Ал өрт сөндіру бөлімінің жүргізушілері тасада қалып қойып жатады. Бұл олқылықтың орнын толтырмасқа болмас деп апат орнына дереу жеткізетін жүргізушінің бірі азаматтық қорғау сержанты Манас Қайырханұлымен әңгімелесіп көрдік.
Қоғам • 18 Қазан, 2023
Үйсіздік пен күйсіздік: Алматыда 300-ден астам адам көше кезіп жүр
Еңсесі – төмен, рухы – пәс. Жанында жалын, көзінде от жоқ. Үйсіз-күйсіз көше кезіп жүрген мұндай адамдар еліміздің әр қаласында, тіпті қарқынды дамыған мегаполистерде де кездеседі. Көрінгенге көз сатып, көше кезуді кім армандайды дейсіз? Бұл туралы «Egemen Qazaqstan» газетінің тілшісі Арман Октябрь «Тоз-тозы шыққан тағдырлар» атты мақаласында жазды.
Қоғам • 18 Қазан, 2023
Франциядағы шенеунік қазақ қызының әкесі тері илеп, анасы мейрамханада жұмыс істейді
Этникалық қазақ Есім Сабаш Францияның Крей қаласында тұрады. Осы қала мэрінің орынбасары. Негізінен қаланың мәдениет саласына жауапты. Атажұртқа алғаш табаны тиген Францияның саяси қызметкерімен аз-кем тілдесіп, дидарласудың сәті түсті.
Өнер • 17 Қазан, 2023
Сүгірдің өзі сүйсініп, өнеріне тәнті болған күйші Жаулыбай Иманәлиев неге елеусіз қалды?
Шертпе күйдің шебері, журналист, өнер зерттеушісі Жаулыбай Иманәлиевтің жасы 81-де. Алматыда жалғызілік, күтушінің қолына қарап қоңыртөбел ғұмыр кешіп жатыр. Бұл кісінің тағдыры сан сілемде тарамдалып жатыр. Ол қазақтың дәулескер күйшісі Сүгір Әліұлының көзін көріп, алдында күй тарту құрметіне ие болып, әйгілі күйшінің ықыласына кенелген жан. Бүгінде таным өрісі қазынаға толы қарияның қос жанары көлденең келген суқараңғы кеселінен көрмейді.
Тұлға • 16 Қазан, 2023
Серік Ақсұңқарұлы: «Адамзат-нама» атты поэма-хамсаны 46 жыл жазып, тәмамдадым
Ақын, Мемлекеттік сыйлықтың иегері Серік Ақсұңқарұлы әлеуметтік желідегі парақшасында «Адамзат-нама» атты поэма-хамсаны тәмамдағанын (1977–2023 жж) жазды. Осы орайда ақынның өзіне хабарласып, аз-кем тілдестік.
Өнер • 16 Қазан, 2023
Жасанды интеллект суретшілерді алмастыра ала ма?
Соңғы жылдары қарқынды дамып келе жатқан жасанды интеллект мүмкіндіктері, соның ішінде қылқалам өнері, шығармашылық индустрия ортасында алаңдаушылық туғызып отыр. Қазір нейрожелілер көркем шығармаларды жасаудың жаңа құралы ретінде белсенді қолданылады, оған студенттер де білдей сала иелері де машықтанып алған. Себебі ол арнайы білім беруді қажет етпейді, өнер саласында таза техникалық дағдыларға ие болу қажеттілігінен де арылтады.
