Пікірлер
Әуелі Қытай мен Орталық Азияда басталып 1347 - 1351 жылдары арасында Еуропаны қынадай қырған қара өлім - оба індеті 200 миллион адамның жанын алды. Бұл үрейлі індетпен бірге Еуропаның көптеген құндылықтары өзгерді.
30 Наурыз, 2020
Қаншалықты қисынды екенін қайдам, қазіргі біздің қоғам «қазақты не құртады?» деген қыңыр сауалмен бас қатырып, қызылкеңірдек болып қырқысып жатады. Ортаға осындай сұрақ тасталғанда таласып, тартысып отырып, жіпке тізгендей талай кертартпа кем-кетігіміз түгенделіп қалады. Таяқтың бір ұшы тоқмейіл пейілді тәубешілдігімізге келіп тиеді.
27 Наурыз, 2020
Ғылымның басты құрал екенін Әлихан Бөкейхан өзінің «Білім күші» атты мақаласында кеңінен айтады.
23 Наурыз, 2020
Заман дамып, небір технологиялар алға озған уақытта осындай ірі-ірі сауда ошақтары қашықтықтан ашылатын қақпалар орнатуын қарапайым халық талап етуіміз керек деп ойлаймыз. Бұл біріншіден тазалықты күшейтсе, екіншіден екі қолына зілдей дорба іліп жөңкіліп жатқан жұртқа көп көмек болар еді.
22 Наурыз, 2020
Міне, күн мен түн теңелетін, табиғат гүлденетін, барша жұрт ырыздыққа кенелетін Ұлыстың ұлы күні – әз Наурыз келіп жетті. Бағзы бабаларымыздың бұл күнге айрықша мән бергені туралы көне жазбаларда жиі айтылады. Мысалы, грек тарихшысы Квинт Курций Руфтың «Ескендір жорығы» деген еңбегінде Ұлыстың ұлы күні таң шапағы қылаң берген мезетте қаған ордасына күн бейнелі ту тігіліп, алаңға шымқай қызыл киім киген 365 бозбала шығып, жыл ішіндегі әрбір тәуліктің шежіре-баяны сияқты 365 күй тартқаны туралы тамсана баяндалған. Содан соң елдің батагөй абызы ортаға шығып, ел тілегін Тәңірге жеткізер 9 күйін қобызбен тартады екен. Ал Тан-шу жылнамасында түркілердің көктем мезгілінде тасаттық беріп, Тәңірге тәу ететіні айтылған. Жер-жаһан жаңарған, көңілдер ағарған, дүние тазарған бұл күнді аталарымыз қасиетті тауға барып Тәңірге тәу етіп, көкке ақ шашып, отқа май тамызып тойлаған екен. Рашид ад-дин мен Әбілғазы баһадүр бұл күнді Ергенеқоннан шығуымен байланыстырып, оны еркіндікке қол жеткізген мереке ретінде әспеттейді. Әбу Райхан әл-Бируни түркі жұртының наурызды «жаңа күн» деп тойлайтынын жазған.
22 Наурыз, 2020
Наурыз мерекесінің рухани маңызын зорайтатын тетіктерінің бірі – татулық мейрамы екендігі. Яғни наурыз күні араздасқан адамдар кешірісіп, татуласады. Өйткені татулық – берекенің басы. «Төртеу түгел болса – төбедегі келеді, алтау ала болса – ауыздағы кетеді» дегендей татулықтың туы желбіреген жерде елдің ырысы өседі, бағы артады, болашағы баянды болады.
21 Наурыз, 2020
М.Әуезовтің «Абай жолы» романында Абай қаладағы жақын досы Павловқа жолығып, бұл обадан ел қалай сақтануын сұрайды. Сонда Павлов салт-дәстүр болса да, жаназаға халықты жинап, ас беруді уақытша доғара тұруды мәслихат етеді. Дәл осы сөзді жұма намазға жиналған қауымға жеткізуін Абай қала мешітінің халфесі Сармоллаға айттырады.
20 Наурыз, 2020
Бұрын бізге мұғалімдер әп-сәтте күшіне еніп, ұласпалы сипат алып шыға келетін тізбекті реакция атом қуатында ғана болады деп түсіндіруші еді. Сөйтсек мұндай жойқын күшке қатерлі ақпарат көзі де ие екен. Қытайдан басталып, қазір дүниені шарпып отырған коронавирус дертіне шалдыққандар саны әзірге жүз мыңнан асып, қайтыс болған адамдар сан алты мыңның үстіне шыққанымен өз тарихында бұдан да зор құқайларды бастан өткерген жеті миллиард адам баласы бұрын-соңды болмаған дүрбелеңді бастан кешуде.
19 Наурыз, 2020
Елбасы және Ататүрік: 19 санының тылсымы
Терең тарихтан тағылым іздеп тін тартсақ, ар жағынан тұтас түркінің тұғыры биік толағай тұлғаларының сұлбасы сән-салтанатымен атойлап шыға келетіні белгілі. Әлде біздің тағдырымыз аталарымыз алып-алып басқан осынау абат аймақтан бір елі ажырамай, кіндігіміздің қара шаңырақта байланғанынан ба, кім білсін?
19 Наурыз, 2020
Тәрбиенің тоқырау себебі неде?
Осыдан бес жыл бұрын «Егемен Қазақстанда» Төрегелді Шарманов ағамыздың «Құндылықтардың құлдырауы» атты мақаласы шыққан еді. Сол мақала қарт ұстаз, сексенге жақындап қалған ана ретінде мені де қатты толғантып, күні бүгінге дейін көтерілген мәселені ұмыта алмай, тебіреніп жүремін.
17 Наурыз, 2020
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев халыққа Үндеу жариялап, елде алғаш рет енгізіліп отырған төтенше жағдайдың жөнін егжей-тегжейлі түсіндіріп берді. Қазақстанда бір айға жуық мерзімде санитарлық-эпидемиялық шаралар күшейтіліп, қауіпсіздікке басымдық беріледі. Бұл – ең әуелі халықтың амандығы үшін қабылданған шешім екені анық.
17 Наурыз, 2020
Ұлт ұпайы ұраншылдықпен түгенделмейді
Табиғат толғатып, бусанып, тіршілік атаулы түлейтін кезең де келіп жетті. Жыл жылжып, бірлік пен берекенің бастауы – Амал мерекесі төрге озды. Қыс құрығы ажырап, жер аяғы босайтын, күн шуағын төгіп, шұғыласын шашатын бұл мезетте ағайын бір-бірімен сағыныса көрісіп, сақтағанын дастарханға салып, бір-біріне ақжарылқап тілегін айтқан. Жастар жағы сауапты істерге асығып, үлкендер мейірленіп бата берген. Осылайша сахарада келісім мен кешірім, татулық пен туыстық салтанат құрған. Бір қуанарлығы, еліміздің батыс аймақтарында ғана аталып өтіліп келген бұл игі мереке қазір жалпыұлттық мейрамға айналып барады.
16 Наурыз, 2020
Ақылмандар, адам мінезі-құлқының ұңғыл-шұңғылын зерттейтін психологтар, түрлі қиыншылықты жеңуге көмектесетін тренингтер қаптаған заманда кісі өзіне неге қол салады? Құдайым-ау, ғаламторды ашып қалсаң да өміріңді ғажап ететін кеңес атаулының қаншама түрі алдыңнан шығады.
13 Наурыз, 2020
Азаттық эйфориясын басқа халықтың қалай бастан кешкенін қайдам, ал қазақ топырағында «тәуелсіздік туралы толғау» ұзаққа созылып бара жатқан сыңайлы. Әлі күнге дейін «тәуелсіздікке дейін», «тәуелсіздіктен кейін» деген пафостық оданың таусылар түрі көрінбейді. Прагматизмнен гөрі сол «бабалар аңсаған азаттық» төңірегіндегі әңгіменің гөй-гөйі «Мың бір түн» хикаясынан кем түспей тұр.
12 Наурыз, 2020
Алтын көмбе, мол қазына тауып алуды армандамайтын адам жоқ шығар, сірә... Бала кезімізде біздің ауылда мынадай бір аңызға бергісіз әңгіме айтылатын. Бұл сірә, Екінші дүниежүзілік соғыстан әрі, Қазан төңкерісінен бері кез болса керек.
11 Наурыз, 2020
Қазақ қашанда қыз сыйлаған халық, қыздарын төрге отырғызған ел. Қыздарды ерекше еркелетуге тырысқан атамыз «қыз өссе – елдің көркі» деп, олардың сән-салтанатына ерекше мән беріп қараған. Сондықтан қазақ қыздары қадым заманнан бері ел алдына шығып ән айтқан, аламан айтысқа қатысқан.
11 Наурыз, 2020
Лингивист ғалым марқұм Рахманқұл Бердібаев «Кеңес дәуірінде қазақ тілінің 18 мың сөзі бұрмаланған, яғни мән-мағынасы өзгерген» депті. Осындағы мәні өзгеріп, мағынасы ауысқан атаудың бірі – қатын сөзі. Бұл термин ертедегі Түркі қағанаты кезінде билеушіден кейінгі екінші тұлға – оның сүйікті жарына берілетін құрметті атақ екен.
06 Наурыз, 2020
Биыл ел астанасы ерекше қарлы болды. Коммуналдық қызмет өкілдеріне техника құралдары жетпей, шаһарды қардан тазартып үлгере алмай әбігерге түсті. Әлбетте Арқаның ақша бұлттары кең далада кедергісіз соғатын желмен көсіле көшіп, жауын-шашынның бұл төңірекке түсуіне мүмкіндік бере бермейтіні белгілі.
04 Наурыз, 2020
Биыл туғанына 175 жыл толып отырған жарықтық Абай атамыздың кейіске толы: «Көзінен басқа ойы жоқ, Адамның надан әуресі. Сонда да көңілі тым-ақ тоқ, Жайқаң-қайқаң әр несі», деп басталатын алты шумақ жыры бар. Осында айтылғандай, рухани ілім-білімнен, қарапайым өмірде шаһадат пен ғибраттан хабары жоқ пенделер жайлы үлкен ғалым Мағаз ар-Рази: «Кімнің уайымы жоқ, тоқшылығы көп болса, денесі майлы болады. Денесінің майы көп адамда желік пайда болады. Желігі бар адам жамандыққа ұрынғыш келеді. Жамандыққа бойы үйренген адамның жүрегі қатыгезденеді. Жүрегі қатыгезденіп өлі күйге түскен пенде пәнидің қызықтарына батып кетеді» депті.
03 Наурыз, 2020
Музыкалық мәдениет – мектептен
Қазір отандық баспасөзде «орыс мектебі» деп жазатын тілшілерді байқаймын. Әлбетте, елімізде білім беру нысанына қатысты «орыс мектебі» деген паспорт берілмейтінін есте ұстаған абзал.
21 Ақпан, 2020
