Пікірлер
Ұлт ұстазы Ахмет Байтұрсынұлы «сөзі жоғалған жұрттың өзі де жоғалады» дегенді бекер айтқан жоқ. Ғұлама ғалымның «сөз» деп отырғаны «тіл». Алғаш Кеңес өкіметі құрылған жылдары одақ құрамында ресми тіркелген 194 түрлі ұлт пен ұлыс болыпты. 1991 жылы одақ ыдырағанда бұлардың тең жартысы, яғни 50 пайызы жоғалып кеткен. Бұлар қалай жоғалды?
16 Қараша, 2020
Бізде волонтерлік туралы сөз қозғағанда оны асармен байланыстыра қарау бар. Волонтерлік қызметтің ұйымдасқан немесе ұйымдаспаған түрде жүргізілетіні белгілі. Сондықтан сол ұйымдаспаған, яғни өздігінен атқарылатын бір мезгілдік, бір реттік және эпизодтық қоғамдық жұмыстар кезінде асардың кейбір белгілерінің болуы бұлардың арасында тек жалпы ұқсастықтың бар екендігін меңзеуі мүмкін.
13 Қараша, 2020
Қазақ құрық ұстаудан қаша ма?!
Алыстағы Американың ковбойларын бүкіл әлем біледі. Ковбой десе, елдің көзіне ат құлағында ойнайтын, басынан стетсон қалпағын тастамайтын, көз ілеспес қимылмен револьверін суырып алып жауын жайратып салатын сұрмергеннің романтикалық образы елестейді.
12 Қараша, 2020
Мәдениетіміздің мәйегі – сөз. Оны олпы-солпы қолдану кез келген ұлтқа ұят саналады. Оның ішінде ұлы дала төсін мыңдаған жылдар бойы мекен еткен кешегі көшпелі дала халықтары сөз мәдениетіне ерекше мән беріп қараған еді. Тіпті, өмір сүру философиясын сөзбен тікелей байланысты бағамдаған қарға тамырлы түркі жұрты үстіңдегі бөзіңе емес, алдымен аузыңдағы сөзіңнің салмағына сын артатын болған.
11 Қараша, 2020
Ағылшындар – сыпайы халық. Бір-бірін құрметтеп, ізет көрсетуден еш жалыққан емес. Содан шығар Ұлыбританияға келген туристер ең әуелі жергілікті халықтың қонақжайлылығын тілге тиек етеді.
10 Қараша, 2020
Немере тәрбиесіндегі немкеттілік
Бүгінгі немерелерді аяймын. Бұрын немерелерді ұлағаты әр ісі мен сөзінен көрінетін қазыналы қариялар әлдилеп, небір аңыз, әфсаналар айтып, бабалар ерлігімен өр етіп, кісіге зәбір жасауға болмайды деп шапағат пен мейірге тәрбиелейтін. Олар «аташка» мен «әжека» емес, ата мен әже еді. Немерелер де қазіргідей гаджетке емес, солардың аузына қарайтын.
09 Қараша, 2020
Кейде қазақ сөзінің қатпар-қатпар тереңіне бойлаған сайын тарихи танымыңның тұғыры өсіп, бағзыда салып кеткен бабалар жолының көне сорабына қалай түскеніңді аңғармай да қаласың. Өкінішке қарай көшпелі түркі тайпаларының, оның ішінде қазақ ұлысының қаншама көне сөзі айналасы бір ғасырдың ішінде аяусыз қысаспен санадан сүрілді. Ұлттың жаны тіл екенін жақсы білген басқыншылар алдымен қазақтың бай сөздігіне жымысқы саясат пен астыртын соғыс бастағаны белгілі. Нәубет науқан тілімізді егінше отады. Мұрнынан тізілген мұралардың ішінде қазақтың таным-түсінігіне, әдет-ғұрпына, таным-түсінігіне қатысты, жекелей айтқанда мезгілдерге байланысты, ай атауларына қатысты қаншама сөздері жадымыздан жоғалды. Көне мағыналары көп жайттарға жетелейтін небір сөздер күресінге сүйрелді.
06 Қараша, 2020
Қашан көрсең де қиялына қанат бітіріп, қисайғаннан қисын іздеп, түзелгенге түйсік түзіп, жалғанның жұмбағын жалғыз шешкісі келіп жүретін бір пәлсапашы таныстың қарап жүрмей, лингвистикаға да әуестігі ауғаны бар еді. Бір күні жерден жеті қоян тапқандай қуанышты жүзбен «жүрек» пен «сүйек» сөздерінің түбірін тапқанын айтты.
05 Қараша, 2020
Күннен күнге қанатын кең жая түскен жаңа технологиялар негізінде әлемнің өзгеріп бара жатқанын көріп отырмыз. Ол жаңа технологияларды негізінен компаниялар мен корпорациялар енгізуде. Себебі қазіргі күні қаржының бәрі – солардың қолында. Олар бір-бірімен жанталасқан бәсекелестікке түсе отырып, жаңа идеялар мен соларды жүзеге асыратындай әдіс-тәсілдерді, ғылым жаңалықтарын іздестіреді. Содан кейін оны капиталдың күшімен көп қиналмастан бірден жүзеге асырады.
04 Қараша, 2020
Сіздің әлдебір отырыстарда немесе кезекті жиындардың бірінде қайсыбір замандасыңыз туралы немесе қоғамдағы өте өзекті мәселе төңірегінде елеусіз ғана айта салған ойыңызбен ол адамның өмірін немесе күн тәртібінде күйіп тұрған сол мәселені түбегейлі өзгертіп жіберуіңіз ғажап емес. Әрине, мәселенің мәнісі оң шешімін тауып, әлгі бейбақтың ғұмыры жақсы жағына өрістеп кетсе, нұр үстіне нұр ғой.
02 Қараша, 2020
Таяуда The Creative Assembly компаниясы кезекті компьютерлік ойынын жариялады. Total War Saga: Troy деп аталатын бұл ойынды бір тәуліктің ішінде 7,5 миллион рет көшіріп алған. Әрине, бұған ежелгі грек мифтері, әйгілі Троя қаласындағы соғыс туралы аңыз-әңгімелер әсер еткені анық.
30 Қазан, 2020
Қарапайым тұмша тағып жүрудің ел үшін соншалықты маңызы болатынын кім білген? Жұмысты да онлайн түрде үйде отырып атқаратын болғандықтан, сыртқа көп шықпайсың. Өткенде қала ішінде қоғамдық көлікке отырдым. Күндіз болған соң автобуста адам қарасы көп емес, отырғандардан басқа 6-7 адам ғана түрегеліп тұр. Иә, сырт көзге жолаушылардың бәрі бетперде таққан, бірақ қалай?
29 Қазан, 2020
Ізгілікке білте суарған қазақтың дара данасы Абай атамыз отыз тоғызыншы қарасөзінде «бұрынғы біздің ата-бабаларымыздың бұл замандағылардан білімі, күтімі, сыпайылығы, тазалығы төмен болса да, артық екі мінезі бар» деп алыстан сермей келіп, «Ол екі мінезі қайсы десең, әуелі – ол заманда ел басы, топ басы деген кісілер болған. Көш қоңды болса, дау жанжалды болса, билік соларда болады. Екінші мінезі – намысқорлық екен. Ат аталып, аруақ шақырылған жерде ағайынға өкпе-араздыққа қарамай, жанын салысады», деп сәулелі сөзінің түбіне шамшырағын түсіреді.
28 Қазан, 2020
Алты Алаштың мақтанышы Ахмет Байтұрсынұлы: «Газет – халықтың көзі, құлағы һәм тілі. Адамға көз, құлақ, тіл қандай керек болса, халыққа газет сондай керек. Газеті жоқ жұрт басқа газеті бар жұрттардың қасында құлағы жоқ керең, тілі жоқ мылқау, көзі жоқ соқыр секілді» деген еді. Рухани мәдениетіміз бен елдік мәртебеміздің деңгейін бағамдауға басты өлшем болып келе жатқан осы қағидаға сүйенсек, көпшіліктің не оқып жүргеніне қарап, ой-санамыздың, тұрмыс-тіршілігіміздің түр-тұрпатын аңғаруға болатын секілді.
27 Қазан, 2020
Қазір бұқаралық ақпарат құралдарында жол апаты туралы ақпарат өте көп. Бір қалада көлік адамды қағып кетсе, келесісінде көлік аударылып, пәленше адам бақиға аттанып кеткенін естіп жатамыз. Тіпті мұндай жаңалықты ести-ести назар аудармайтындай болып барамыз ба, қалай? Бірақ еліміздегі жол апаты азаяр емес.
26 Қазан, 2020
Кесапат індет келіп, қоғамның талай кертартпа кем-кетігін көрсетіп берді. Әсіресе карантин кезінде тұрмыстық зорлық-зомбылық мәселесінің зорайып бара жатқаны қатты байқалды. Бұл ретте жұбайына жұдырық жұмсаған жағдай ғана жұртқа жиі аян болып жатады. Ал күш қолданбай-ақ серігінің санасын сансыратып, күн бермейтіндер де көптеп кездеседі.
23 Қазан, 2020
Біз әдетте адамзаттың даму кезеңдерін айқындау үшін оның тарихын қауымдық, құл иеленушілік, феодалдық, капиталистік қоғамдарға бөлеміз. Бұл қоғамдарда адамзаттың алдына әртүрлі мақсаттар қойғаны, сол мақсаттар үшін күрескені байқалады.
21 Қазан, 2020
Демографиялық өсімге не кедергі?
Бүгінде халқымыздың саны 19 миллионға жуықтады. Алайда бұл көрсеткіш қарқынды өсімнің нәтижесі емес. Халық санының өсуінің қазіргі деңгейі қолда бар мүмкіндігімізге сәйкес келмейтінін мойындауымыз керек.
20 Қазан, 2020
Даланың жұпары сіңген ақжаулығында ақ бас шыңды Алатаудың асқақтығы бар. Зерлі алқа тағынған, шымқай көк жібек жамылған, дүрия көйлек киінген мейірімнің ең ұлы мекені. Жалғанның жарық сәулесі жауқазындай жанына үйір, жайлауы жасыл желекті жомарт жүрек иесі. Айтыңызшы, бұл дүниеде омырауына көктемнің гүл дестесін оранған анадан артық жан бар ма?!
19 Қазан, 2020
Түменбасының генералдан несі кем?
Егемен елдің қорғаны оның айбынды жауынгерлері мен қуатты да қабілетті армияға байланысты. Қазіргі таңда Қарулы Күштеріміз Қазақстанның берік қалқаны ретінде қалыптасып, жауынгерлік шеберлік пен асқақ рухтың озық үлгісін көрсетіп келеді. Әйтсе де, күштік құрылымдардағы кей атаулар әлі күнге дейін Кеңес өкіметінің сарқыншағынан арыла алмай жүр.
15 Қазан, 2020
