Тарихқа хайп емес, байып керек

Біз тарихы тоналған, жадысы жоғалған жұрттың біріміз. Бордай тоздырған бодан­дық пен алмағайып аласапыран жылдарда халқымыз санынан ғана айырылып қой­ған жоқ, санасы да сансырып, жадысы «жарақат» алды.

30 Наурыз, 2021

Адал мемлекеттік қызметшіге кім араша түседі?

Мемлекеттік басқару жүйесі ретке кел­ті­ріліп, оның күретамыры ретіндегі мем­лекеттік қызметтің басты бағыт-бағ­дар­лары айқындалған. Адал қызмет іс­тей­мін дегендерге барлық мүмкіндік жасалған.

30 Наурыз, 2021

Бабадан мирас бұл мейрам

Өткен ғасыр басында қазақ оқы­ған­да­ры, яғни алаш қайраткерлері ұлт ұстазы Ахмет Байтұрсыновтың «Тұқымын адам­дықтың шаштым, ектім, Көңілін көгер­туге құл халықтың» дегеніндей, бәрі дерлік қазақтың жоқшысы болды. «Әр халықтың дәстүр-салты мен әдет-ғұрпы үкімет заңынан биік тұруы тиіс» деп қытай ойшылдары айтқаны сияқты, өткен ғасыр басында ұлтты сақтап қалудың ең нәзік иірімдері оның дәстүрі екенін қазақ оқығандары ерте аңғарды. Сөйтіп олар жұртты бірлікке, татулыққа, берекеге үндейтін, екінші жақтан жер емшегін емген дихан қауымын еңбекке ынталандыратын «Наурыз мейрамын» тірілтуге атсалыс­ты.

29 Наурыз, 2021

Әр үйде әке патша болмаған соң...

Қазір әлеуметті әрі-сәрі әңгімелерге жетелеп, қоғам пікірін қырық пышақ қылып қойған мәселелер көп-ақ. Айтыса-айтыса, ешқашан ортақ мәмілеге келе алмайтындардың уәжіне құлақ салсаңыз, ананікі де дұрыс, мына кісінікі де жөн сияқты. Отбасындағы озбырлық, зорлық-зомбылық, әлімжеттік сияқты түрлі әділетсіздіктерден бөлек, жаратқанның ырқына, өз жынысына қарсы шыққандар­дың бастамасын кім тыймақ?

26 Наурыз, 2021

Ұлы іс пен ұлыс

Жыл сайын осы күні тәуелсіз еліміздің тағдыршешті қадамы жасалған тарихи сәт көңіл төріне қайта қонақтайды. Бұдан дәл екі жыл бұрын, 2019 жылдың 19 наурызы Ұлыстың қарсаңындағы ұлы іс ретінде ел тарихына айтулы даталардың бірі болып енді. 

19 Наурыз, 2021

«Жеті ата» дәстүрі – қоғам саулығы

Ертеде қазақ ханы әз Жәнібек елге аты шыққан емші Өтейбойдақ Тілеуқабыл­ұлын шақырып: «Қандай дертке дауа жоқ?» деп сұраған екен. Сонда емші: «Тұқым қуалаған ауруға дауа жоқ» депті. «Оның алдын алуға бола ма?» дегенде, емші: «Жеті атаға дейін қыз алыспау», депті. Бұл пікірін әйгілі шипагер кейінгі ұрпақ білсін деп хаттап-шоттап жазып кеткен екен. «Жеті атадан асқаннан кейінгі аталардан қыз алыспақ керек. Жиенін алмақ – жиеніне бермек, емшек сүті араласпаса болды дейтіндерге: қандық, аңғақтық, уылымдық бейім көп болмақ. Алалық, шалажаралымдық, туылымдық, жаралыстық бітіс, милаулық туылғылар көз көргілігі бұтан дәлелімдік саналығы таппақ» дейді әйгілі дуагер.

17 Наурыз, 2021

Балаңыз ана тілін біле ме?

Бүгінгі қоғамымызда мемлекеттік тіл мәртебесі бар ана тіліміздің болаша­ғына елеулі алаңдаушылық бар. Бұл тақы­рыптың бұқаралық ақпарат құрал­дары мен әлеуметтік желілерде қызу талқыға түсіп жатқандығы – соның айғағы.

16 Наурыз, 2021

Демократия мен дүбәра ұрпақ

Әкем мектепте тарих пен қоғамтану пән­дерінен сабақ берді. Содан да болар, үйде дастарқан басында саясат, демократияға қатысты әңгімелер жиі айтылатын. Бірде батыстық демократияға қатысты сөз өрбі­ген­де әпкем: «Демократия деген бетімен кету ме?» деп сауал қойғаны бар.

15 Наурыз, 2021

Арқа жайлы болса, арқар ауып несі бар...

«Бос жатқан жер жау шақырады». Осы нақыл ойға оралғанда халық сирек орналасқан шекаралық аймақтарымыз бірден еске түседі. Іле «Еділдің бойы ен тоғай, ел қондырсам деп едім! Жағалай жатқан сол елге, мал толтырсам деп едім!» деп аһ ұрып өткен Махамбеттің арманға толы үні құлаққа жеткендей болады.

12 Наурыз, 2021

Шығармашылық шекарасы

Біз көбіне шығармашылықта шекара жоқ деп айтып жатамыз. Алайда қасиетті өнерде мәңгілік ұлы шекара барын көбіміз мойындағымыз келмейді. Ол шекара және сіз бен біз ерсілі-қарсылы кіріп-шығып жүре беретін иесіз есік я болмаса қараусыз қақпа емес, тек жанкешті нағыз дарын, өмірін өнерге көзсіз құрбан еткен тума талант ғана аттай алатын ай­рықша асу, биіктігіне кез келген адам­ның білім-парасаты жете бермейтін бөлек белес.

11 Наурыз, 2021

Теңдік пен кемдік

Қазіргі қазақ қоғамында еркек кін­діктілер­ден гөрі әйелдердің қоғамдық белсенділігі ерекше болып тұр. Осыдан екі жыл бұрын періште бес қыз қапияда қаза болғанда бас көтеріп, көшеге шыққан да әйелдер еді. Осы аналардың арқасында көп балалы отба­сыларға берілетін жәр­демақы бірден төрт еселеп өскенін жұрт­шылық жақсы біледі. Бұдан кейін әйел­дердің митингіге шығуы жиілеп кетті. Алдыңғы күні әртүрлі плакат ұстаған қыз-келіншектер Алматыда тағы бір шеру өткізді. Бірақ бұл жолы олардың талабы деген сұрапыл...

10 Наурыз, 2021

Сөз бен істің алшақтығы

Адам өмірі аққан өзен секілді екен. Білінбей баяу жылыстай отырып, балалықтың көктемінен, жастықтың жайраңдаған жазынан өтіп, ақыры мәуелі қоңыр күзге де келіп жетеді. Оның ар жағында көп нәрсеге мойын бұрғызбайтын, сейіл-серуен құрғызбайтын, көбінесе үйде қамап ұстайтын қытымыр қыс тұр. Әрине, қысты дұрыстап қарсы алу үшін қоңыр күздің адам үшін жайлы, жағымды болғанына не жетсін! Сол үшін де адамдар өз өмірінің күзі жеткенде оған дайындалып, түрлі қарекеттер жасай бастайтын көрінеді.

04 Наурыз, 2021

Адамнан адамның айырмасы

Қоғамдық пәлсапалық һәм танымдық тұрғыдан қарағанда «адам» ұғымы аса күрделі. ХІ ғасырда өмір сүрген түрік ғұламасы Мәулана Руми: «Адамның болмысы – ішінде әртүрлі аңдар мекендейтін орманға ұқсас. Біздің бойымызда таза-лас, жаман-жақсы, имани-хайуани сияқты мыңдаған қасиет бар. Егер ішкі жан шаһарыңда қасқыр үстемдік ете бастаса, адамның қасқырға айналғаны. Жақсылықтар мен жамандықтар да жасырын жолдармен жүрекке құйылып тұрады. Сәт сайын адамның жүрегінде бір нәрсе бас көтереді. Сол себепті адам кейде періште, кейде шайтани сипатқа айналып отырады» деген екен.

03 Наурыз, 2021

Көшбасшылық кілті

Таяуда миллиардер Илон Маск көшбас­шы­лыққа қатысты қызық пікір білдірді. Оның айтуынша, қазіргі таңда MBA (Іскер­лік басқару магистрі) дәрежесін иелен­ген­дерді басшылық қызметке қоюдың қажеті жоқ. Бұл пікір америкалық қоғамды дүр сілкіндірді десек, артық айтқандық емес.

02 Наурыз, 2021

Кітап бағындағы бақыт құсы

Әл-Фараби бабамыздың 1150 жылды­ғын атап өттік. Жаһандық пандемия жағдайы­на тұспа-тұс келсе де, ел бар жерде ер есімі елеу­сіз қалған жоқ. Әртүрлі деңгейдегі ғы­лыми кон­ференциялар, мәдени іс-шара­лар ұйым­­дастырылды, газет-журналдарда фара­­би­­тану­шылардан бастап, ғалымдар мен қалам­­герлердің танымдық, зерттеу мақа­ла­­лары жарық көрді. Көркем және дерек­ті фильмдер түсірілді.

24 Ақпан, 2021

Әділдіктен – әділеттілікке

Президент Қасым-Жомарт Тоқаев халыққа арнаған Жолдауы мен «Тәуелсіздік бәрінен қымбат» бағдарламалық мақа­ла­сында ашық, әділ, әділетті қоғам мен тиім­ді мемлекет құру мәселесіне арнайы тоқталды. Президенттің ұғымында әділетті мем­лекет орнату халықтың әлеуметтік жағ­дайын жақсартумен қатар, барлық аза­маттың мүддесін бірдей қорғауды аң­ғар­тады.

23 Ақпан, 2021

«...Курьер керек!»

Бүгінде «екі қолға бір күрек» іздеген­дер­дің алдынан осындай хабарландыру көптеп кездесіп жатады. «Іздегенге – сұ­раған» дегендей, сұранысқа сай ай­наламыздан курьер болып күнелтіп жүр­гендерді жиі байқаймыз. Расында, ел ба­сына індет қаупі төніп, емін-еркін жүріс-тұрысымыз шектелген шырғалаң шақта үйден шықпай, курьер қызметіне жүгінуді жөн көре бастадық.

19 Ақпан, 2021

«Айран ішкендер» тұтылып жүр ме? Әлде әлі де құтылып жүр ме?

Қоғамымызды іштен ірітіп, жегідей жеп жатқан жемқорлық індетімен күрес аяусыз екендігін айғақтайтын деректерді бұ­қаралық ақпарат құралдары күн са­йын дерлік нағыз майданнан келген жақсы лепестей сүйіншілете жариялау үстінде. Атқарылған істің нәтижесі де жаман емес: Transparency Inernational ха­лықаралық ұйымы анықтаған сыбайлас жемқорлықты қабылдау индексі бо­йынша Қазақстан былтырғы жылдың қорытындысына сәйкес алғаш рет 38 балл жинап, алдыңғы жылғымен са­лыс­тырғанда 19 саты жоғарылап, 94-орынға табан тірепті. Еліміздегі сыбайлас жем­қор­лық қылмыстарының саны 5 па­йызға кеміген. Бұған бұрынғы Мем­ле­кеттік қызмет істері және сыбайлас жем­қорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі екі­ге бөлініп, Антикор қызметі жеке ведомс­тво болып құрылғандығы және сыбай­лас жемқорлыққа қарсы заңнаманың айтар­лықтай қатайтылғаны оң ықпалын тигізгендігі анық.

18 Ақпан, 2021

Шаян салынған шелек

Егер сіз үлкен шелектің ішіне ортасынан толтырып тірі шаяндарды салып қойған болсаңыз, жыбырлаған жәндіктер әлгі ыдыстан ешқашан шығып кете алмайтыны қызық. Былай қарасаңыз шамалары бар-ақ шаяндар. Тарбиған аяқтарын бір-біріне тіреп, балтырларын баспалдақ ете қойса ыдыстан ытқып шығардай-ақ әлеуеттері жетерлік. Бірақ өкінішке қарай, олар әлгі ыдыстан ешқашан шыға алмайды екен. Неге деп басында біз де таң қалдық. Сөйтсек еш құпиясы жоқ болып шықты. Сол өзімізге жақсы таныс баяғы бақастық, өмірі бітпейтін күндестік, іштарлықпен індес көреалмаушылық деген көлденең көк мінездер осы әрекетке әбден тосқауыл болатын тәрізді. Бейшара шаянның біреуі сыртқа шыққысы келіп талпынса, әлбетте басқалары оның аяғынан тартып, жармасып, жабылып жүріп міндетті түрде құлатып тынады екен. Яғни мен шықпадым, демек сенің де шықпауың керек деген жабайы тірлік.

17 Ақпан, 2021

«Жалғыз қазық – мына жұрт»

Бүгінде халқы тығыз қоныстанған оңтүстік өңірде жұрт мал жаятын жер таба алмай жатқанда, елдің солтүстігіндегі жайылымы мен егістік жері мол ауылдарда тұрғындардың қатары сиреген. Қашанда қазақ «Бос жатқан жер жау шақырады» деп етек-жеңін қымтап отырған.

16 Ақпан, 2021