«Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ Басқарма төрағасы Тимур Құлыбаев «Газпром» ААҚ Директорлар кеңесінің құрамына сайланды
Үстіміздегі жылғы 30 маусымда Мәскеу қаласында «Газпром» ААҚ акционерлерінің кезектен тыс ашық жиналысы болып өтті. Онда компания Директорлар кеңесінің жаңа құрамы сайланды. Сайлау қортындысында «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қорының Басқарма төрағасы Тимур Құлыбаев тәуелсіз директор ретінде «Газпром» ААҚ Директорлар кеңесінің құрамына сайланды.
Ресейдегі ең ірі энергетикалық компания Директорлар кеңесінің құрамына Тимур Құлыбаевтың сайлануы Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы арасындағы экономикалық ынтымақтастықтың ерекше маңызға ие болып отырғандығын және «Самұрық-Қазына» қоры басқарма төрағасының жоғары кәсіби деңгейінің сапасын көрсетсе керек. Компания акционерлерінің ашық жиналысында «Газпром» ААҚ Директорлар кеңесінің төрағасы болып Ресей Федерациясы Үкіметінің бірінші вице-премьері Виктор Зубков сайланды.
Энергетикалық алып компания – «Газпром» жаһандық және қазіргі Ресей экономикасында шешуші рөл атқарады. «Газпром» әлемдік рынокқа табиғи газ жеткізетін ірі компаниялардың бірі болып табылады. 2010 жылы бұл компанияның қаржы айналымы 117 миллиард долларды (бұл Қазақстанның ІЖӨ-сімен деңгейлес) құраса, таза пайдасы 32 миллиард АҚШ долларына жетті. Нарықтық капиталдандыру деңгейі бойынша «Газпром» әлемдегі ірі компаниялардың алдыңғы сапынан көрініп келеді. 2008 жылы ресейлік газ концерні капиталдандыру жөнінен әлемдегі үш үздік компаниялар құрамына кірді. Оның капиталдандыру көлемін әлемдік рынок 350 миллиард долларға тең деп бағалады.
Биылғы жылы Ресей президенті Дмитрий Медведевтің тапсырмасы бойынша, жоғары лауазымды шенеуніктер көптеген мемлекеттік компаниялардың директорлар кеңесінің құрамынан шығарыла бастады. Сарапшылар бұл қадамды шаруашылық жүргізуші субъектілердің жұмыс тиімділігін және мөлдірлігін арттыратын игі бастама деп бағалады. Сөйтіп, биыл «Газпромның» директорлар кеңесі құрамынан Ресей энергетика министрі Сергей Шматко, экономикалық даму министрі Эльвира Набиулина шығарылды.
Қазақстан өкілінің әлемдік ірі корпорациялардың бірінен саналатын компания басшылығының құрамына кіргізілуі қазақстандық менеджменттің дүние жүзінде жоғары бағаланатындығына тағы да бір дәлел болса керек. Директорлар кеңесінің құрамындағы тәуелсіз директорға корпоративтік басқару жүйесінде ерекше жауапкершілік жүктеледі. Осы орайда акционерлер үшін бұл лауазым иесінің компания басқарушыларына тәуелді болмауы, оның жоғары біліктілігі мен білімінің деңгейі өте маңызды болып табылады. Бұл тұрғыдан келгенде Тимур Құлыбаевтың ресейлік концерн Директорлар кеңесінің құрамына сайлануы тиімді болып табылады. Бір жағынан, алғанда, Тимур Құлыбаев кәсіби білікті маман және тәуелсіз тұлға ретінде «Газпромның» ішкі корпоративтік үдерістеріне жаңа леп әкеледі. Екінші жағынан, ол алып газ компаниясының басшыларымен тіл табысуда да қиындық көрмейді. Себебі, Тимур Құлыбаев қазақстандық газды экспорттаумен айналысатын «ҚазРосГаз» бірлескен кәсіпорнының құрылуының және газ транзиті туралы қазақстандық-ресейлік келісімдердің бастауында тұрды. Сонымен бірге, Тимур Құлыбаев ТМД мемлекеттерінің әлемдік энергетика саласында ынтымақтастығын арттыруға күш салып келеді. Бұл үдеріс негізінен үш басымдыққа сүйенеді. Біріншіден, әлемдік және еуразиялық энергетикалық рынокта ТМД мемлекеттерінің рөлі арттырылады. Екіншіден, энергиялық қуат көздерін эскпорттау жобаларын жүзеге асыру кезінде ТМД мемлекеттері арасындағы байланысты нығайтады. Үшіншіден, энергетикалық жобалар мен жоспарларды жүзеге асыру мақсатында ТМД мемлекеттері арасындағы өзара байланыс арттырылады.
Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қорының басшылығына Тимур Құлыбаев келген кезде қордың жұмысын жаңа сапалық деңгейге көтеру жөнінде бірқатар нақты міндеттер қойған болатын. Бұл орайда ұлттық компаниялар қызметінің тиімділігін арттыру үшін «Самұрық-Қазына» өзінің ұйымдастырушылық және басқару қызметін жетілдіруі қажет. Міне, осы міндеттер аясында ол ішкі және халықаралық рынокта жаңа мүмкіндіктер іздестіруі керек болатын. Тимур Құлыбаевтың әлемдегі ең ірі корпоративтік құрылымының біріне директорлар кеңесінің мүшесі болып араласуы Қазақстан кадрларының әлемдік қоғамдастыққа белсене кіруінің, еліміздің бәсекеге қабілеттілігін арттырудың жарқын бір көрінісі болды.
KazEnergy ассоциясының бас директоры Жанболат Сәрсеновтің айтуынша, Қазақстан мен Ресейдің газ саласындағы қарым-қатынасы өзара тиімділік беретін басымдықтар негізінде дамып келеді. Қазақстан Ресейге ортаазиялық газ транзитін қамтамасыз етсе, Ресей Орынборда Қарашығанақ газ конденсатын қайта өңдейді. «ҚазРосГаз» – «Газпром» мен «ҚазМұнайГаздың» бірлескен кәсіпорны болып табылады. Бұл кәсіпорындағы екі жақтың үлесі 50/50 пайызды құрайды. «Газпром» сияқты әлемдік алып компания құрамында мұндай тең үлесі бар кәсіпорын құру да Қазақстан тарапына көрсетілген басымдықтың белгісі. Екі мемлекеттің газ саласы арасындағы ынтымақтастық мейілінше жүйелі дамып келеді. Оған бұрын даулы болып келген Имашев кен орнын бірігіп игеру жөніндегі келісім де дәлел болғандай. Енді міне, Қазақстанның мұнай-газ саласындағы беделді де білікті менеджердің компания Директорлар кеңесінің құрамына енгізілуі де өзара тиімді байланысты жаңа сапалық деңгейге көтерсе керек.
– «Газпромның» Директорлар кеңесіне Тимур Құлыбаевты шақыру жөніндегі шешімі Қазақстанның газ саласындағы күннен-күнге өсіп келе жатқан беделі мен үлкен бәсекелестігін көрсетеді, – дейді Макроэкономикалық зерттеу орталығының директоры Олжас Құдайбергенов. Оның айтуынша, ТМД мемлекеттерінің ішінде бірінші рет Қазақстан өкілінің «Газпром» басшылығының құрамына шақырылуы Еуразия кеңістігінде энергетикалық салада жаңа стратегиялық жобалардың жүзеге асырылатындығының дәлелі.
Қазақстандық газды экспорттау міндетін негізінен 2001 жылы құрылған «ҚазРосГаз» ЖШС жүзеге асырады. Бұл серіктестіктің газ қорының негізін Орынбор газ өңдеу зауытында қайта өңделетін Қарашығанақ конденсаты құрайды. «ҚазРосГаз» ЖШС бірінші кезекте Қазақстан Республикасының ішкі рыногындағы газ сұранысын толық қамтамасыз етеді. Содан кейін Қарашығанақ газы экспортқа шығарылады. Екі мемлекет арасындағы бұл бірлескен кәсіпорынның әлеуеті алғашқы кезектегі келісім бойынша 15 жылға арналған. Каспий жағалауы газ құбырының жалпы ұзындығы 1217 шақырымға созылған. Оның жобалық өткізу қуаты жылына 40 миллиард текше метр. Оның ішінде жылына 30 миллиард текше метр Түркіменстан газы және 10 миллиард текше метр Қазақстан газы жөнелтіледі.
«ҚазРосГаз» ЖШС пен «Газпром Добыча Оренбург» ЖШҚ арасындағы келісім бойынша Орынбор газ өңдеу зауытында жылына 8 миллиард текше метр Қарашығанақ газы өңделуге тиіс. Осыдан шыққан тауарлы газ алдымен Қазақстанның ішкі рыногына содан кейін шет елдерге экспортталады. Қазақстан мен Ресей арасындағы газ саласында орын алған осындай екі жақты тиімділік беретін жобалардың болашағы зор, пайдасы үлкен.
Қазақстанның ұлттық мұнай-газ саласының білікті кәсіби маманы Тимур Құлыбаевтың Ресейдегі ең ірі концерн – «Газпром» компаниясының басшылығы құрамына сайлануы екі ел арасындағы мемлекетаралық тығыз ынтымақтастықты және энергетикалық саладағы тиімді байланыстың айшықты көрінісі болып табылады. Қазақстандық экономиканың корпоративтік операторы болып табылатын «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ басшысының Ресейдің шешуші энергетикалық концерннің басшылығы құрамына енуі геостратегиялық маңызды мәселе. Кеңестік кеңістіктен шыққан елдер арасында басты интеграциялық күш болып мойындалған Қазақстан мен Ресей арасындағы мұндай стратегиялық альянстың құрылуы алдағы уақытта жұмыс істеп тұрған жаһандық энергетикалық құрылымдарға балама болатындығы даусыз.
Жылқыбай ЖАҒЫПАРҰЛЫ.
Үстіміздегі жылғы 30 маусымда Мәскеу қаласында «Газпром» ААҚ акционерлерінің кезектен тыс ашық жиналысы болып өтті. Онда компания Директорлар кеңесінің жаңа құрамы сайланды. Сайлау қортындысында «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қорының Басқарма төрағасы Тимур Құлыбаев тәуелсіз директор ретінде «Газпром» ААҚ Директорлар кеңесінің құрамына сайланды.
Ресейдегі ең ірі энергетикалық компания Директорлар кеңесінің құрамына Тимур Құлыбаевтың сайлануы Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы арасындағы экономикалық ынтымақтастықтың ерекше маңызға ие болып отырғандығын және «Самұрық-Қазына» қоры басқарма төрағасының жоғары кәсіби деңгейінің сапасын көрсетсе керек. Компания акционерлерінің ашық жиналысында «Газпром» ААҚ Директорлар кеңесінің төрағасы болып Ресей Федерациясы Үкіметінің бірінші вице-премьері Виктор Зубков сайланды.
Энергетикалық алып компания – «Газпром» жаһандық және қазіргі Ресей экономикасында шешуші рөл атқарады. «Газпром» әлемдік рынокқа табиғи газ жеткізетін ірі компаниялардың бірі болып табылады. 2010 жылы бұл компанияның қаржы айналымы 117 миллиард долларды (бұл Қазақстанның ІЖӨ-сімен деңгейлес) құраса, таза пайдасы 32 миллиард АҚШ долларына жетті. Нарықтық капиталдандыру деңгейі бойынша «Газпром» әлемдегі ірі компаниялардың алдыңғы сапынан көрініп келеді. 2008 жылы ресейлік газ концерні капиталдандыру жөнінен әлемдегі үш үздік компаниялар құрамына кірді. Оның капиталдандыру көлемін әлемдік рынок 350 миллиард долларға тең деп бағалады.
Биылғы жылы Ресей президенті Дмитрий Медведевтің тапсырмасы бойынша, жоғары лауазымды шенеуніктер көптеген мемлекеттік компаниялардың директорлар кеңесінің құрамынан шығарыла бастады. Сарапшылар бұл қадамды шаруашылық жүргізуші субъектілердің жұмыс тиімділігін және мөлдірлігін арттыратын игі бастама деп бағалады. Сөйтіп, биыл «Газпромның» директорлар кеңесі құрамынан Ресей энергетика министрі Сергей Шматко, экономикалық даму министрі Эльвира Набиулина шығарылды.
Қазақстан өкілінің әлемдік ірі корпорациялардың бірінен саналатын компания басшылығының құрамына кіргізілуі қазақстандық менеджменттің дүние жүзінде жоғары бағаланатындығына тағы да бір дәлел болса керек. Директорлар кеңесінің құрамындағы тәуелсіз директорға корпоративтік басқару жүйесінде ерекше жауапкершілік жүктеледі. Осы орайда акционерлер үшін бұл лауазым иесінің компания басқарушыларына тәуелді болмауы, оның жоғары біліктілігі мен білімінің деңгейі өте маңызды болып табылады. Бұл тұрғыдан келгенде Тимур Құлыбаевтың ресейлік концерн Директорлар кеңесінің құрамына сайлануы тиімді болып табылады. Бір жағынан, алғанда, Тимур Құлыбаев кәсіби білікті маман және тәуелсіз тұлға ретінде «Газпромның» ішкі корпоративтік үдерістеріне жаңа леп әкеледі. Екінші жағынан, ол алып газ компаниясының басшыларымен тіл табысуда да қиындық көрмейді. Себебі, Тимур Құлыбаев қазақстандық газды экспорттаумен айналысатын «ҚазРосГаз» бірлескен кәсіпорнының құрылуының және газ транзиті туралы қазақстандық-ресейлік келісімдердің бастауында тұрды. Сонымен бірге, Тимур Құлыбаев ТМД мемлекеттерінің әлемдік энергетика саласында ынтымақтастығын арттыруға күш салып келеді. Бұл үдеріс негізінен үш басымдыққа сүйенеді. Біріншіден, әлемдік және еуразиялық энергетикалық рынокта ТМД мемлекеттерінің рөлі арттырылады. Екіншіден, энергиялық қуат көздерін эскпорттау жобаларын жүзеге асыру кезінде ТМД мемлекеттері арасындағы байланысты нығайтады. Үшіншіден, энергетикалық жобалар мен жоспарларды жүзеге асыру мақсатында ТМД мемлекеттері арасындағы өзара байланыс арттырылады.
Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қорының басшылығына Тимур Құлыбаев келген кезде қордың жұмысын жаңа сапалық деңгейге көтеру жөнінде бірқатар нақты міндеттер қойған болатын. Бұл орайда ұлттық компаниялар қызметінің тиімділігін арттыру үшін «Самұрық-Қазына» өзінің ұйымдастырушылық және басқару қызметін жетілдіруі қажет. Міне, осы міндеттер аясында ол ішкі және халықаралық рынокта жаңа мүмкіндіктер іздестіруі керек болатын. Тимур Құлыбаевтың әлемдегі ең ірі корпоративтік құрылымының біріне директорлар кеңесінің мүшесі болып араласуы Қазақстан кадрларының әлемдік қоғамдастыққа белсене кіруінің, еліміздің бәсекеге қабілеттілігін арттырудың жарқын бір көрінісі болды.
KazEnergy ассоциясының бас директоры Жанболат Сәрсеновтің айтуынша, Қазақстан мен Ресейдің газ саласындағы қарым-қатынасы өзара тиімділік беретін басымдықтар негізінде дамып келеді. Қазақстан Ресейге ортаазиялық газ транзитін қамтамасыз етсе, Ресей Орынборда Қарашығанақ газ конденсатын қайта өңдейді. «ҚазРосГаз» – «Газпром» мен «ҚазМұнайГаздың» бірлескен кәсіпорны болып табылады. Бұл кәсіпорындағы екі жақтың үлесі 50/50 пайызды құрайды. «Газпром» сияқты әлемдік алып компания құрамында мұндай тең үлесі бар кәсіпорын құру да Қазақстан тарапына көрсетілген басымдықтың белгісі. Екі мемлекеттің газ саласы арасындағы ынтымақтастық мейілінше жүйелі дамып келеді. Оған бұрын даулы болып келген Имашев кен орнын бірігіп игеру жөніндегі келісім де дәлел болғандай. Енді міне, Қазақстанның мұнай-газ саласындағы беделді де білікті менеджердің компания Директорлар кеңесінің құрамына енгізілуі де өзара тиімді байланысты жаңа сапалық деңгейге көтерсе керек.
– «Газпромның» Директорлар кеңесіне Тимур Құлыбаевты шақыру жөніндегі шешімі Қазақстанның газ саласындағы күннен-күнге өсіп келе жатқан беделі мен үлкен бәсекелестігін көрсетеді, – дейді Макроэкономикалық зерттеу орталығының директоры Олжас Құдайбергенов. Оның айтуынша, ТМД мемлекеттерінің ішінде бірінші рет Қазақстан өкілінің «Газпром» басшылығының құрамына шақырылуы Еуразия кеңістігінде энергетикалық салада жаңа стратегиялық жобалардың жүзеге асырылатындығының дәлелі.
Қазақстандық газды экспорттау міндетін негізінен 2001 жылы құрылған «ҚазРосГаз» ЖШС жүзеге асырады. Бұл серіктестіктің газ қорының негізін Орынбор газ өңдеу зауытында қайта өңделетін Қарашығанақ конденсаты құрайды. «ҚазРосГаз» ЖШС бірінші кезекте Қазақстан Республикасының ішкі рыногындағы газ сұранысын толық қамтамасыз етеді. Содан кейін Қарашығанақ газы экспортқа шығарылады. Екі мемлекет арасындағы бұл бірлескен кәсіпорынның әлеуеті алғашқы кезектегі келісім бойынша 15 жылға арналған. Каспий жағалауы газ құбырының жалпы ұзындығы 1217 шақырымға созылған. Оның жобалық өткізу қуаты жылына 40 миллиард текше метр. Оның ішінде жылына 30 миллиард текше метр Түркіменстан газы және 10 миллиард текше метр Қазақстан газы жөнелтіледі.
«ҚазРосГаз» ЖШС пен «Газпром Добыча Оренбург» ЖШҚ арасындағы келісім бойынша Орынбор газ өңдеу зауытында жылына 8 миллиард текше метр Қарашығанақ газы өңделуге тиіс. Осыдан шыққан тауарлы газ алдымен Қазақстанның ішкі рыногына содан кейін шет елдерге экспортталады. Қазақстан мен Ресей арасындағы газ саласында орын алған осындай екі жақты тиімділік беретін жобалардың болашағы зор, пайдасы үлкен.
Қазақстанның ұлттық мұнай-газ саласының білікті кәсіби маманы Тимур Құлыбаевтың Ресейдегі ең ірі концерн – «Газпром» компаниясының басшылығы құрамына сайлануы екі ел арасындағы мемлекетаралық тығыз ынтымақтастықты және энергетикалық саладағы тиімді байланыстың айшықты көрінісі болып табылады. Қазақстандық экономиканың корпоративтік операторы болып табылатын «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ басшысының Ресейдің шешуші энергетикалық концерннің басшылығы құрамына енуі геостратегиялық маңызды мәселе. Кеңестік кеңістіктен шыққан елдер арасында басты интеграциялық күш болып мойындалған Қазақстан мен Ресей арасындағы мұндай стратегиялық альянстың құрылуы алдағы уақытта жұмыс істеп тұрған жаһандық энергетикалық құрылымдарға балама болатындығы даусыз.
Жылқыбай ЖАҒЫПАРҰЛЫ.
