«Хан шатырда» қызық көп

«Хан Шатыр» – Астанадағы таң­ғажа­йып ғимараттардың ішіндегі ең көр­нектісі ғана емес, көріктісі.  Орта­лық Азиядағы ең үлкен сауда ойын-сауық орталығы ретінде өзінің орнын белгілеген қайталанбас нысан. Шаһардың жаңа орталығының дәл кіндігінде орналасқан әсем ғимарат көш­пелі қазақ халқының көшпелі тіршілігінен хабар беріп қана қоймай, сол халықтың өз қолы­мен тұрғызған хан шатыр­ларының тұтас бір жиынтық көрі­нісі іспетті елестейді. Елорданың сол жағалауынан орын тепкен алып нысанның құрылысын ағылшындық Foster & Parthers фирмасы жобаласа, түріктің «Сембол Иншаат» компаниясы оны соңына дейін жеткізген. Былтырғы жылы қала күнінде пай­дала­нуға берілген, айналасы 4 жылдың ішінде бой көтерген, берік монолиттік металл қондырғыларынан тұратын «Ша­тырдың» биіктігі 150 метрді, ал жал­пы аумағы 133 шаршы метрді құ­райды. Арқаның құбыл­малы ауа райына бейімделіп салынған «Хан Шатыр» бір мезетте 10 мың адамды қабылдап, қызмет көрсете ала­тын мүмкіндікке ие. Мұнда келген кез келген жан өзінің уа­қытын көңілді әрі қызықты өткізе алады. Бірінші қабаттағы 700 авто­көлікке арналған паркинг, екінші қабат­та орналас­қан сауда дүкендері, үшінші қабаттағы 450 орындық кинозал, төр­тін­ші қабаттағы фаст-фуд, кіші-гольф және балаларға арналған ойын алаң­дары, өзге қабаттарда орналасқан түрік моншалары мен сұлу­лық салондары, фитнес орталы­ғы, әлем­нің әр қиыры­ның өзіне тән тіл үйірер дәмінен ас мәзірін дайындап, келушілерге ұсына­тын асханалар – елорда­лықтардың ға­на емес, шетелден келген туристердің жай­лы демалысына кепіл болмақ. Ал «Хан Шатырдың» шырқау биігіндегі пальмалармен қоршалған жабық, құмды жағажай мен хауыздар тынығушыларды әлемнің бейне бір тропикалық мекендерінде, мәселен, Жер­орта теңізінде демалып жүргендей әсер қалдыруы мүм­кін. Мұндағы хауыздың жағажайына төсе­летін құм алыс аралдардан жеткізіліпті. «Шатырдың» ішіндегі әдемі табиғи ландшафттың өзі көрген жанның көзін қуантпай қоймасы анық. Мәселен, таби­ғаттың түрлі климат­тық белдеулерінде өсетін жасыл желекті экзотикалық өсім­діктер шетелдің түкпір-түкпірінен ар­найы әкелінген. Елорданың таңғажайып, қайталан­бас архитектуралық ғимарат-нысанда­рының келісті көшін жалғастырған «Хан Шатыр» әйгілі Дискавери теле­арна­сының да наза­рын өзіне аударды. Бұл телеарна жақында «Әлемнің таң­ғажайып құрылысы»  серия­сы бо­йынша «Әлем­дегі ең алып шатыр» деген атпен деректі фильм түсіріпті. Онда «Шатыр» құры­лысының негізі қаланған сәттен бастап, оның еңселі ғимаратқа айналу кезең­дерінде кездескен қиын­шылық­тар мен қайталанбас сәттер жан-жақты суреттелген. Егер, жер жа­һанның ең ай­шықты деген ғимарат­тарының ішінен дүниежүзіне танымал телеарнаның на­зарына іліккен нысан кемде-кем екенін ескерсек, бұл ретте Норман Фостердің өзгеше идеясынан туындаған озық ғи­мараттың өзіндік бедел-биігі мен қай­таланбас үлгісін айрықша атап өтке­німіз жөн. Бүгінде «Хан Шатырды» салудағы соны техно­логиялық шешімдер қазіргі заманға сай «құрылыс ғылы­мындағы» қайталан­бас нысан ретінде бағалануда. Демек, бұл нысан ұзақ жылдар бойы озық технологиялық ойдың символы әрі мақтанышына айналатынына сенім мол. Ләйла ЕДІЛҚЫЗЫ.