Қазақстан Республикасы Мемлекеттік орталық музейінде Қытай Халық Республикасы елшілігінің Алматы қаласындағы Бас консулдығымен бірлескен қытайдың танымал халық композиторы Сянь Синхайды еске алуға арналған мемориалдық фотокөрме ашылды. Салтанатты шарада Мемлекеттік орталық музей директорының ғылыми жөніндегі орынбасары Ғалия Теміртонқызы қытай композиторының өмір жолы мен шығармашылық еңбегі туралы сөз сөйледі. Өз кезегінде Қытай Халық Республикасы елшілігінің Алматы қаласындағы білім және ғылым жөніндегі консулы Ми Гуйсюн музей ұжымына ыстық ықыласын, ризашылық сезімін білдірді.

Халық музыканты, педагог, композитор, шебер пианиношы, ғажайып дирижер Сянь Синхай 250-ден астам музыкалық шығармалардың авторы саналады. Оның сүбелі туындыларының арасында кантата, опера, симфония, оркестрлік музыкаға арналған сюиталар, рапсодия, скрипка мен пианиноға арналған көптеген соло және ансамбльдік туындылар бар екенін айта кеткен жөн. Композитор өз шығармаларында Ұлы Қытай революциясының шындығы мен ұлт бостандығын терең бейнелеген. Сондықтан да сазгердің музыкалық шығармалары ұлттық өрнегімен, түпнұсқалық айна-қатесіз құндылығымен ерекшеленеді. Ол жас кезінде Пекин университеті жанындағы дәстүрлі қытай музыкасы институтында, одан соң Шанхай консерваториясында дәріс алады. 1929 жылы Парижге оқуға барып, 1935 жылы Қытайға қайта оралып антижапондық патриоттық қозғалысқа белсене қатысады. 1938 жылы Синхай Қытай революциясының қасиетті мекені Яньаньға келіп, одан Лу Сюнь атындағы Өнер институтының музыка факультетінің деканы болып тағайындалады. Яньанда өткен жылдар композитордың шығармашылық өмірінің ең табысты кезеңі болып есептеледі: бар-жоғы бір жыл ішінде ол өзінің жауһар туындылары «Сары өзен», «Еңбек туралы», «18 қыркүйек туралы» кантаталарын және «Қарсы шабуыл», «Халықаралық әйелдер күні», «Жойылсын Ван Цзинвэй» секілді патриоттық рухтағы музыкалық шығармаларын өмірге әкеледі.
1940 жылы Сянь Синхай Кеңес Одағына Мәскеуге жіберілді, сол жерде «Ұлт азаттығы» деп аталатын бірінші симфониясын жазып, аяқтады. Ұлы Отан соғысы басталған 1941 жылы Алматыға көшіп, cол жылдары «Қасиетті соғыс» атты екінші симфониясы мен «Қытай рапсодиясы» сюитасын, қазақ батыры туралы «Амангелді Иманов» атты поэмасын жазады. Бұған қоса ол сол жылдары екі ел арасындағы мәдени елші ретінде қазақтың көптеген халық әндерін жинап, қайта өңдейді.
Қазақстан – Қытай достығының белгісі ретінде 1998 жылғы 7 қазанда Алматы қаласындағы көшелердің біріне Сянь Синхай атауы беріліп, сол жерде қытай сазгерінің құрметіне ескерткіш орнатылды. Ескерткіш тақтада: «Көрнекті қытай композиторы, Қытай – Қазақстан достығы мен мәдениеттер алмасу үрдісіндегі елші болған Сянь Синхайды еске алуға арналады» деп жазылған. Биыл Сянь Синхайдың туғанына 113 жыл толуына орай, қазақстандық және қытайлық өнер шеберлері аталмыш сазгердің өмірі мен шығармашылық жолын, Сянь Синхай мен Бақытжан Байқадамовтың арасындағы шынайы достықты арқау еткен «Музыкант» атты деректі фильм түсірген еді. Ал соңғы уақытта қолға алынып, екі ел кинематографистері бірлесіп түсіріп жатқан «Композитор» фильмінің жобасы да Бақытжан Байқадамов пен Сянь Синхай арасындағы достыққа арналған. Қазақстанда шығарманың кіріспесі жасалған фильмнің жалғасы қазір Яньан қаласында түсірілу үстінде. Басты рөлдерді Берік Айтжанов, Алтынай Нөгербек сияқты танымал қазақ актерлері сомдайды. «Композитор» фильмінің продюсері Шэнь Цзиян: «Бас кейіпкер Сянь Синхайдың рөлін елдегі танымал актер Ху Чжунь ойнайды. Актеріміздің өзі де композитор отбасында туып-өскендіктен, тұлғалы сазгеріміздің жан дүниесін жақсы түсінеді, бейнесін айшықты көрсете біледі ғой деп ойлаймын», деді.
Көрме экспозициясында сондай-ақ композитордың Парижде оқыған жылдарын бейнелейтін фотосуреттер, пролетарлық-музыкалық мәдени шараларға қатысқан әйелі Цянь Юньлин және қызы Нинамен бірге түскен отбасылық суреттерден тұратын 60-қа жуық деректі құжат қойылған. Лу Синь атындағы Өнер институтына жазған оқу құралдары, әр жылдар бедерінде қағазға түсірген музыкалық шығармаларының партитуралары, Сянь Синхай және Байқадамов отбасылары арасындағы достық ықыласқа толы жылдарды бейнелейтін өзге де деректі фотолар келушілерді қызықтырмай қоймайды.
Гүлайым ҚЫДЫРАЛИЕВА,
Мемлекеттік орталық музейдің қызметкері
АЛМАТЫ
Салғырт құрылыс компанияларын қара тізімге енгіземіз - Алтай Көлгінов
Аймақтар • Бүгін, 11:47
Шетелден 307 азамат ПТР анықтамасыз ұшып келді
Қазақстан • Бүгін, 10:49
Спорт • Бүгін, 10:10
Қостанай қазақ театры көрермендерімен қайта қауышты
Аймақтар • Бүгін, 09:47
Жансай Смағұлов күміс медальді иеленді
Спорт • Бүгін, 09:37
Пневмонияның 52 және 3 өлім жағдайы тіркелді
Қазақстан • Бүгін, 09:27
Елімізде 568 адам коронавирустан жазылып шықты
Коронавирус • Бүгін, 09:18
Елімізде бір тәулікте қанша адам вирус жұқтырды
Коронавирус • Бүгін, 09:07
Спорт • Кеше
Елімізде алғаш рет «Домалақ ана» операсы сахналанды
Аймақтар • Кеше
ШҚО аумағында шектеу шаралары 20 наурызға дейін ұзартылды
Аймақтар • Кеше
СҚО полициясында 374 қыз-келіншек қызмет атқарады
Аймақтар • Кеше
Қостанайлық «Тобыл» Қазақстан суперкубогын жеңіп алды
Аймақтар • Кеше
Алматының ортасындағы көше опырылып қалды
Аймақтар • Кеше
Теңіз кенішіндегі бес автобус өртінің себебі анықталды
Аймақтар • Кеше
Боксшылар әзірге төрт қола алды, тағы екеуі финалда
Спорт • Кеше
Тараз қаласында 135 отбасы баспаналы болды
Аймақтар • Кеше
Жансай Смағұлов жүлдеге таласады
Спорт • Кеше
Алматының бас санитары Жандарбек Бекшин жаңа қаулыға қол қойды
Аймақтар • Кеше
8 наурыз күні хоккейден балалар турнирі өтеді
Аймақтар • Кеше
Спорт • Кеше
Оралдық магистранттар қазақ әдебиетін оқиды
Аймақтар • Кеше
Қазақстанның қай өңірлері «сары» аймақта тұр
Қазақстан • Кеше
Дзюдодан Париждегі турнир Қазан қаласына ауыстырылды
Спорт • Кеше
Атырау облысында газдан уланған төрт адам қайтыс болды
Аймақтар • Кеше
Аймақтар • Кеше
Теңіз кенішінде 5 автобус отқа оранды
Аймақтар • Кеше
Пневмонияның 42 және 2 өлім жағдайы тіркелді
Қазақстан • Кеше
Қазақстанда коронавирустан жазылғандар саны 200 мыңнан асты
Қазақстан • Кеше
Өткен тәулікте 832 адамның коронавирус жұқтырғаны анықталды
Қазақстан • Кеше
Қазақстан мен Өзбекстан медицина саласында ынтымақтастықты нығайтады
Медицина • 05 Наурыз, 2021
Алматыда жауын-шашын салдарынан көліктерді ағаш басып қалды
Аймақтар • 05 Наурыз, 2021
Қазақстанның 7 облысында ауа райына байланысты ескерту жарияланды
Ауа райы • 05 Наурыз, 2021
Көктемдегі ҰБТ 10-наурызда басталады
Білім • 05 Наурыз, 2021
Үкіметте «Nur Otan» партиясының сайлауалды бағдарламасын іске асыру жөніндегі штабтың отырысы өтті
Үкімет • 05 Наурыз, 2021
Алматыда «Жыл құсы-2021» көрмесі басталды
Өнер • 05 Наурыз, 2021
Ashyq қосымшасы арқылы тексерілетін ЖСН мәліметтері қайда жіберіледі
Қоғам • 05 Наурыз, 2021
Екі-ақ төрті бар екен, қалғанының бәрі бес...
Аймақтар • 05 Наурыз, 2021
Әр сала үздіктеріне құрмет танытты
Аймақтар • 05 Наурыз, 2021
Алматы тауларында қар көшкіні жүреді
Экология • 05 Наурыз, 2021
Жаңа маусымда жергілікті ойыншыларға сенім артты
Аймақтар • 05 Наурыз, 2021
АҚШ-тың екі штатында бетперде тақпауға рұқсат етілді
Әлем • 05 Наурыз, 2021
«Қоғамдық бақылау туралы» заң жобасы жарияланды
Қоғам • 05 Наурыз, 2021
Алдағы 9 наурызда Бас санитардың жаңа қаулысы күшіне енеді
Медицина • 05 Наурыз, 2021
Атырауда түрмедегілер туысымен екі тәулікке кездесе алады
Аймақтар • 05 Наурыз, 2021
Елордалықтар ақпан айында МӘМС-ке 3,2 млрд теңгеден аса жарна аударды
Аймақтар • 05 Наурыз, 2021
Нұрлан Ермекбаев ресейлік әріптесі армия генералы Сергей Шойгумен телефон арқылы сөйлесті
Қоғам • 05 Наурыз, 2021
Аймақтар • 05 Наурыз, 2021
Биыл Жаңақорған ауданынан күн электр станциясы пайдалануға беріледі
Аймақтар • 05 Наурыз, 2021
Алматыда гашиш сатқан азамат ұсталды
Қоғам • 05 Наурыз, 2021
«Қазақалтын» кенішінен 122 млн теңгенің алтыны ұрланды
Аймақтар • 05 Наурыз, 2021
Қостанай облысында «Көктем - 2021» оқу-жаттығу шарасы өтті
Аймақтар • 05 Наурыз, 2021
Футзалдан «Евро-2022» додасының іріктеу ойындары өтті
Спорт • 05 Наурыз, 2021
Руслан Бекетаев жаңа қызметке тағайындалды
Тағайындау • 05 Наурыз, 2021
Елордада ағаштар мен бұталарды қояндардан қорғау жұмысы жүріп жатыр
Аймақтар • 05 Наурыз, 2021
«Ashyq» қосымшасын 27 алматылық кәсіпкер сынақтан өткізуде
Аймақтар • 05 Наурыз, 2021
Елімізідің көлік сақшылары полицей әйелдерді төл мерекеcімен құттықтады
Қазақстан • 05 Наурыз, 2021
Гүлшара Әбдіқалықова аяулы аналарды мерекесімен құттықтады
Аймақтар • 05 Наурыз, 2021
Қазақстанда тағы бір мереке пайда болады
Қазақстан • 05 Наурыз, 2021
ШҚО тұрғыны 230 келіден астам маралдың мүйізін ұрлаған
Аймақтар • 05 Наурыз, 2021
Grand Slam: Елдос Сметов финалға шықты
Спорт • 05 Наурыз, 2021
Қарағандыда жол апатынан 3 адам қайтыс болды
Аймақтар • 05 Наурыз, 2021
Ұқсас жаңалықтар