Көшпелі қоғамның кереметі

Ежелгі ата-бабаларымыздың өмір сүру дағдысы мен қоғамдық құрылымын батыс­тық­тар nomad деп таныса, ресейліктер «кочевники» деген ат қойып жүр. Бұл тіркестер қазір халық санасына терең сіңіп кет­кенімен, мән-мағына жағынан сон­ша­лық мақтанарлықтай атау емес.

07 Ақпан, 2023

Ұлт баспасөзінің темірқазығы

Ақпанның 2-сі – отандық кәсіби баспа­сөздің ізашар мінбері «Қазақ» газетінің туған күні. Алаш зиялылары Орынбордан Петерборға дейін патшалық жүйенің табалдырығын тоздыра жүріп рұқсат алған газеттің шы­ғуы осы күнге сәйкес келіпті. Халқымыз Жарат­қаннан «Жаңа айда жарылқа, ескі айда есірке!» деп сұраса, ақпанның жұлдызы ай­қын түніндегі ұлт ақпаратының бастауы – сын-қатерге төтеп берудің бағдары болса керек.

01 Ақпан, 2023

Лирней айдаһары һәм баспана

Елорда көшелерін жаяу араласаңыз, биік-биік ғимараттан көз сүрінеді. Бұл аз дегендей, салтанатты шаһардың әр тұсынан түрлі пішіндегі нысандар аспанмен таласып, күн санап бой көтеріп келеді. Осыларға қарап отырып, құрылысы осыншалықты қарқынды дамыған, бірақ халқының саны миллионнан енді ғана асқан қалада пәтер тапшылығы болмау керек деген ой түйесіз. Дегенмен баспанасы жоқ адамдар саны көбеймесе, азаяр емес.

01 Ақпан, 2023

100 және 99

Қылмыстық кодекстегі 100-бап «Жаңа­ туған баланы анасының өлтiруi» деп аталады. Жазасы – төрт жылға дейiн бас бос­­тандығын шектеу немесе сол мер­зiмге бас бостандығынан айыру. Елі­міз­де кейінгі екі айда осы бап бойынша екі оқиға тіркелді.

31 Қаңтар, 2023

Ауылды намысшыл ағайын көтереді

Ауыл шаруашылығын дамыту ісінде әлі күнге дейін ашып айтпай келе жатқан бір үлкен кемшілігіміз – қазақ халқының ұлттық болмысы мен оның жерінің ерекшеліктеріне дұрыс назар аудармайтынымыз. Мұны мен ұзақ жылдар бойы журналист ретінде Үкімет отырыстарына тұрақты түрде қатысып, мақала дайындаған кезімде байқадым.

30 Қаңтар, 2023

Әділетті Англия үлгісі

Таяуда Ұлыбританияда қызық жағдай болды. Полиция қызметкерлері премьер-министр Риши Сунакқа көлікте қауіпсіздік белбеуін тақпағаны үшін айыппұл салды. Бұған дейін бұрынғы премьер-министр Борис Джонсон да заң бұзғаны үшін жауапқа тартылған еді.

24 Қаңтар, 2023

«Өнер-білім бар жұрттың» өнегесі

Қазір біз Ыбырай Алтын­са­рин­ның атақты «Өнер-білім бар жұрттар» атты өлеңін қайта оқып, оған жаңаша көз­қа­рас­пен қарауымыз керек. Біз осы өлеңді бала­ларға арналғандай көре­міз. Түсіне біл­сеңіз, бұл іс басында жүр­ген бүгінгі ере­сектерге арналып тұр. Қа­лай­ша дей­сіз бе?..

23 Қаңтар, 2023

Ұлт басылымдары және масс-медиа заңы

Баспасөз әлімсақтан, Ахмет Байтұрсынұлы айтқандай, «халықтың көзі, құлағы һәм тілі». Оның тарихын, кәсіби құзыретін көзі ашық қауым жақсы біледі. Газет шежіресін біреулер Юлий Цезарь заманында тақтайшаға бәдізделген Сенат хабарынан бастаса, енді біреулер VІІ ғасырда тақтайға ойып жазылған Қытай императорының жарлық-нұсқауынан өрбітеді. Тарих көзімен қарағанда, беріде – Қазақ хандығы тарих сахнасына көтерілер қарсаңда сонау Германиядағы Иоганн Гутенбергтің бас­паханасынан немесе байырғы түркі-қыпшақ ұлысының жері үшін қазақ пен жоңғар жан алысып, жан берісіп жатқан шақта қиырда дәстүрлі газеттің әуелгі пішіндік-мазмұндық нобайын қалаған француздың «La gazetta»-сынан бастап билік пен қоғам арасын жалғағаны сөзсіз.

22 Қаңтар, 2023

Жастардың жанды жері – баспана

Былтыр желтоқсанда Мемле­кет басшысы «Қазақстан Респуб­ликасының кейбір заңнамалық актілеріне мемлекеттік жастар саясаты және әлеуметтік қамсыз­дандыру мәселелері бойынша өзге­рістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заңға қол қойып, жастардың жас шегі 29 жас­тан 35 жасқа дейін ұлғайтылғаны белгілі. Бұл – жастардың әлеуметтік белсен­ділігін арттыруға әсер етіп, баспа­на сияқты мәселелерді шешуге мүмкіндік бермек.

19 Қаңтар, 2023

«Еркектерді аялаңдар!»

Қазақстан 2000 жылы суицид деген сұмдықтан дүниежүзінде 6-орынға шығып, отандастарымыздың арасын­да­ғы өзін-өзі өлтіру көрсеткіші 100 мың адамға 39,4 жағдайдан келген. Содан кейін еліміздегі осы қасіретті құбы­лыс біртіндеп кеми бастады. Дүние­жү­зілік денсаулық сақтау ұйымы 2021 жылы жариялаған рейтинг бойынша Қазақ­стандағы суицид 100 мың адамға шақ­қа­н­да 18,05 жағдайға дейін азайып, 184 мем­лекеттің ішінде 18-ші орынға жайға­сып­пыз.

12 Қаңтар, 2023

Сайлау һәм ойлау

Қоғамда ел тағдыры шешілетін ма­ңыз­ды науқанға атүсті қарап, сайлауда дауыс беруге ынтасы жоқ жандар да кездеседі. «Отан отбасынан бас­талады» деуші едік. Тұрғындар неге отба­сы­лық тұрғыдан ғана ойланып, елдік ма­ңы­зы бар шаруаларға бас ауыртпайды? Тұр­мыс тауқыметі ме, әлде идеологиялық жұ­мыс­­тың ақсап тұрғаны ма?

08 Қараша, 2022

Рухани тұтастық

Ел ішінде жиі айтылатын «Өзгенің ақы­лы­мен зерделі бола алмайсың, өзге­нің даң­қын иеленіп абыройлы бола алмайсың» деген сөз бүгінгі қоғам үшін көкейкесті.

06 Қараша, 2022

Қазақстанның дінаралық диалогтың жаһандық процесіне қосқан үлесі

Осыдан бірнеше ай бұрын Қазақстан астанасында Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының VII Съезі өтті.

04 Қараша, 2022

Рейтинг әлегі

Әлеуметтік желілер мен бұқаралық ақ­­парат құралдарында Қазақстанның өмір сүру деңгейі ең арзан елдер қатарына кіргені туралы ақпарат ара-тұра бой көр­се­тіп қа­лады. Бірақ «арзанның сорпасы таты­мас» демекші, мұндай рейтингтерге сене қою қиын.

03 Қараша, 2022

Бесіктегі буллинг

Әлі аузынан анасының сүті де кеппеген жасөспірімдер арасындағы әлімжеттік пен әділетсіздік қалай пайда болады? Естіген адамның жаны түршігетін, түрме сияқты жабық мекемелерде, қылмыс әлемінде ғана орын алатын озбырлықты оң-солын танымаған мектеп оқушылары қайдан біледі?

02 Қараша, 2022

Жауыр жаба тоқылмасын

Ел тәуелсіздігін сақтап, оны келер ұр­пақ­қа аманаттау – ұлы міндет. Бұл міндет сапалы орындалуы қажет. Яғни ел тәуел­сіздігін келер ұрпаққа тап-тұйнақтай етіп, ауыр зардаптар әкелуі мүмкін қауіп-қатер­лерді қазір еңсеріп, мемлекеттің ын­ты­мағын барынша нығайтып барып аманаттаған жөн. Бұлай етпейінше тәуел­сіз­дігімізді өскелең ұрпақтың қолына тапсырдық деп тоқмейілсу жарамайды. Сондықтан ел тәуелсіздігін қыл көпірдің үстінде қалт-құлт еткізбей, сара да даңғыл жолға түсіруіміз маңызды.

01 Қараша, 2022

Заңды білмейтіндер зар илеп жүр

Кейінгі жылдары теңгенің құн­сыздануына байланысты халықтың тұр­мысы төмендеп, көптеген азамат екінші деңгейдегі банктер мен микроқаржы ұйымдарынан қыруар кредит алып, қарызға белшеден батқаны мәлім. Осыған орай Президент Қасым-Жомарт Тоқаев 2019 жылғы 26 маусымда «Қазақстан Рес­публикасы азаматтарының борыш жүктемесін азайту шаралары туралы» Жарлыққа қол қойып, бұрын-соңды болмаған əлеуметтік көмек көрсету туралы шешім қабылдаған еді.

31 Қазан, 2022

Әлеуметтік оптимизм

Әлемде экономикадағы болжамсыздық пен күрделі геосаяси ахуалдың қалыптасуы Қазақстанды да сырт айналып өткен жоқ. Ол Жер шарының көптеген халқының болашаққа деген сенімі мен үмітін сағым­дай етті.

27 Қазан, 2022

Бөкейханы қайда жүр бүгінгінің?

Президент Қ.Тоқаев «Әділетті мемлекет. Біртұтас ұлт. Берекелі қоғам» атты Жолдауында «Бізге сапалық тұрғыдан жаңа мемлекеттік басқарушылар керек. Мемлекеттік қызметшілерді іріктеу және жұмыстан босату жүйесін заман талабын ескере отырып, қайта жасау қажет», деді. Бұдан біз басқару саласына, елдің басқа да шаруасына елшіл, ұлтжанды тұлғаларға зәрулік барын көреміз.

22 Қазан, 2022

Доңыз трагедиясы

Жазушы Талаптан Ахметжанның кітабынан оқыған бір аңыз еске түсіп отыр. Аңыз доңыз туралы. Алайда астарында адамзаттық мәселе жатыр.

20 Қазан, 2022