Су қауіпсіздігі – ұлт қауіпсіздігі

Қазіргі таңда шартарапта су мәселесі ушығып тұр. Әлемнің түкпір-түкпірінде өзендер мен көлдер құрғап, бөгендер мен буғаттар жойылып барады. Бұл проблеманың ушыққаны соншалық, ғалымдар осы бастан қамданбаса, келешекте жер-жаһанды аштық жайлауы мүмкін екенін айтады.

03 Сәуір, 2023

Құрмет пен міндет

Бүгінге дейін ел ішін бүлдіретіндей, бүтін­дігімізге сына қағатындай бірлі-жа­рым қитұрқы, қиямпұрыс әрекет оқтын-оқтын көрініс тауып келді. Бірақ кейін­гі күндері мемлекет құраушы ұлттың шамына тиетін, жүйкесіне ши жүгіртетін жағ­дайдың жиілеп кеткені әжептәуір алаң­датады.

02 Сәуір, 2023

Әлеуметтік әділдік талабы

Еліміздің солтүстік және шығыс өңір­ле­рінде халық саны жылдан-жылға аза­йып бара жатыр. Орынды алаңдау­шы­лық туғызып отырған осы теріс үрдісті тоқта­тып, келеңсіз демографиялық ахуал­ды жақсарту мақсатында Үкімет алты жыл­дан бері жұмыс күші артық өңір­лер­дің тұрғындарын жұмыс күші тапшы өңір­лерге ерікті түрде қоныс аударумен айналысып келеді. Қазір бұл бағдарлама «Қуат­ты өңірлер – ел дамуының драйвері» ұлт­тық жобасы аясында іске асырылып отыр.

30 Наурыз, 2023

Мәжілістің «мінезі»

Шетелдің парламентіне таңғаласың. Қашан көрсең айтыс-тартыс, күн тәрті­бі­не қойылған мәселені ұңғыл-шұңғы­лына дейін талқылап жатады. Әсіресе, Ұлы­британияның Қауымдастық палатасының отырыстарында талай қызық болады.

29 Наурыз, 2023

Қатыгездік синдромы

Бүгінгі қазақ қоғамында жүрекке ауыр тиер, жаныңды түршіктіріп, төбе шашыңды тік тұрғызар қылмыстың түр-түрі болып жатыр. Сондай келеңсіз, сұрықсыз оқиғаларды ести-ести оған етіміз де өліп кетті. Соңғы кездері елжірек ет жүрегіміз қатайып алғандай. Өйткені ештеңеге селт етпейтіндей болып барамыз.

28 Наурыз, 2023

Кенжелеп қалған контент

Біз балалар контентін де лайықты деңгейде дамыта алмай отырған жайы­мыз бар. Елімізде интер­нет 2009-2010 жылдары кеңінен қанат жайды, 2015-2016 жылдары белсенді фазаға көшті, ал YouTube 2018-2019 жылдардан бастап түрлі контентпен толыға түсті. Әрине, бірді-екілі жобалар бар. Бірақ үлкен ауқыммен алғанда оларды бар деуге де келмейді. Себебі аса ауқымды шетелдік контенттер біздің балалар аудиториясын толығымен «жұтып алды».

27 Наурыз, 2023

Теріскей өңірлерге тіл басқармалары қажет

Кейінгі жылдары қоғамда өңірлердің Тілдерді дамыту басқармалары өз міндетін жөнді атқармай, әкімдіктердің аударма бөлімдеріне айналып кетті деген сын жиі айтылып келді. Мұның аяғы бірқатар өңірде аталған мемлекеттік органның жабылып, Ішкі саясат және Мәдениет басқармаларына шағын бөлімдер ретінде қосылуына әкелді. Алайда мұндай шешім еліміздің орыстілді тұрғындарының қатары қалың облыстарда­ қазақ тілінің іс жүзіндегі мәртебесін бұрынғыдан да төмендете түскенін арада өткен уақыт айғақтап берді.

26 Наурыз, 2023

Мемлекетшілдік мінбері

Еліміз әлемдік, өңірлік һәм ішкі сын-қатер­­лерге байланысты дамудың жауапты ке­­зе­ңін бастап, оның темірқазығына – Әді­лет ұғымын алғаны және 2022 жылы 16 нау­­рызда саяси реформаларды жария етіп, мұны сәтімен жүзеге асырып жатқаны мә­лім.

22 Наурыз, 2023

Ірілік

Әңгімені бірден оқиғадан өрбітейік. Оны Торғай өңірінде жауапты қызмет істеген бір ағамыздан естіп едім. Өзі Шығыс Қазақстанның тумасы болса да, осы өлкеге сіңген азамат.

20 Наурыз, 2023

Татулық мейрамы

«Кемді күн, қызық дәурен тату өткіз, Жетпесе, біріңдікін бірің жеткіз!» деп Абай айтқандай, дүниенің тірегі – татулық. Тату елдің берекесі артады, бірлігі бекиді. Ерте дәуірден бізге жеткен мынадай әпсана бар. Қуаты мығым, жасағы мықты бір пат­ша теңіздің арғы жағында алыста жат­қан бейтаныс елге шабуыл жасау үшін қам жасайды. Әуелі елшілерін жіберіп, аң­дысын байқайды. Жіберген елші-тың­шылары патшаға көрген-білгенін айтып келеді. «Ол елдің бірлігі бекем, ағайын ара­сындағы татулығы тас қамалдай берік екен. Ағасы үшін інісі, елі үшін ұланы жанын беруге даяр тұрған жұртты көрдік», депті тың­шылар. Барлаушылардың бая­нын тың­даған патша басын шайқап: «Тату­лығы терең елді жау алмайды, бірлігі бекем жұртқа жұт келмейді» деген оларға соқтықпайық, жеңіліп масқара болады екенбіз», депті.

20 Наурыз, 2023

«Тальго» һәм төзім

Көктем шыға туған ауылыма барып қайтатыным бар. Биыл да сол дәстүрден жаңылмай, оңтүстікке қарай бет алдым. Әдетте ұшақпен ұшатын едім, бұл жолы «Тұлпар-Тальгоны» тақымға бастық.

16 Наурыз, 2023

Кітапсыз қала

Астанаға көшіп келген алматы­лықтардың бас қалаға сіңісуі қиын. Тіпті көбі ақырында сол Алматысына кері қай­тып жатады. Елордалықтар айтатын «алматылық құстар» деген әжуа тіркес (кейде әсерлі естіледі) осыдан пайда болды ма дейсің. Енді бір жағынан, Алатауды аңсауға әсер етуші фактор да көп. Мәселен, соның бірі – кітап. Иә, Астанада кітап дүкені аз. Базар маңында, яки жерасты жолдары қасында кітап сатып тұратын аталар мұнда жоқ. Ескі кітаптар сатылатын жертөледегі дүкендерді де таппайсыз. Алматыдағыдай емес. Білетініміз, сол «Абай», сол «Фолиант», сол «Меломан».

15 Наурыз, 2023

Вейп пен «кайф»

Елімізде іс-қағаздарды жүргізу элек­тронды нұсқаға көшіп жатқаны белгілі. Цифрлы қоғамға нық қадам басқанның әсері ме екен, тұрғындар электронды темекіні қолдана бастады. Өкініштісі сол, жасөспірімдер, әсіресе қыздар арасында бұл әдет белең алып, қоғамның дертіне айналып отыр. Ұят қысып, бір бұрышта тығылып тарту жоқ қазір.

14 Наурыз, 2023

Жария жүктілік

Жүкті болғанын жалпақ жұртқа жария­лайтын жаман әдет пайда болды кейінгі кездері. Аяғы ауырлағанын растайтын «екі сызықты таяқшаны» әлеуметтік желіге салып, жаңалығын еріне тосынсыймен жеткізетін келіншектердің бұл қылығын біреу түсінсе, енді біразы ерсі са­найды. Жалпы, «Жүктімін!» деп жаһанға жар салудың кімге қандай пайдасы мен қа­жеті бар?

13 Наурыз, 2023

«Сужылаған»

Бірнеше жыл бұрын еді. Бірде қала іргесіндегі ауылдың тұрғыны хабарлас­ты.­ Әр сөзіне екпін беріп сөйлетін адам екен, округ әкімнің үстінен шағым айтып,­ оны газетке жазуымызды талап етті. Журналистік кәсіпте түрлі адаммен тілдесіп, небір оқиғамен бетпе-бет келесің ғой, мұндай «талап» бізді аса таңғалдыра қоймады. Дегенмен істің мән-жайын білмек болдық.

12 Наурыз, 2023

Күнде келетін әкелер күні

Әне-міне дегенше әлемді гүлге бөлеген әйелдер мерекесі де өте шықты. «Ал енді бүкіл жыл бойы, келесі 8 наурызға дейін күнде Әкелер күні болады ғой, иә?» дейді үйдегілер қалжыңдап. Қарап отырсақ, ақиқатында солай емес пе?!

09 Наурыз, 2023

Кіндік шеше

Заман құбылған сайын құндылықтардың қалпы да, шарты да өзгеретіні рас. Бұл – заң­дылық. Дегенмен қандай кезең келсе де, қазаққа тән салт-дәстүрдің, жөн-жорал­ғының жоғалмағанын, өзгермегенін қалай­сың. Өкінішке қарай, біздің ұлтта ғана бар «кін­дік шеше» деген қасиетті ұғымның, ма­ңызды мәртебенің қадіріне көлеңке түсі­ріп алған жоқпыз ба деген ой келе­ді кейде.

07 Наурыз, 2023

Қариялар қадірі

Бұрынғының қариялары туралы әңгі­ме қозғағанда аузымыздан жаман сөз шық­пайды: «Шіркін-ай, кешегінің қарттары қандай еді, әрқайсы бір-бір тұлға еді ғой!» деген сыңайдағы сөздерді айтып жатамыз. Дұрыс-ақ, оған дау жоқ, бұрынғының үлкендері кесек мінезді, кісілік келбеті келісті, көшелі келетін. Сондай үлгі аларлық үлкендердің шет жағасын көрдік те...

02 Наурыз, 2023

Жазу да жазу

Осы күні жаның жақсы кітап із­дейді. Сөредегі сағыныса көрісетін шы­ғармалар түгесілген соң жаңа бір дүниеге аңсарың ауады. Өзіңді толық­қанды бақытты сезінуге сол ғана жетпей тұрғандай аласұрасың. Тулап-тулап басылған соң сәл тереңдей һәм сәл мұңая ойланасың. Бұл ойыңыз қазіргі қазақ прозасындағы тыныштықтан басталып, дүкендегі сықиған шетел әдебиетіне барып тіреледі. Әлқисса.

01 Наурыз, 2023

Құран және ғалам

Балалық шақта ғарышкер болуды арман­­дамаған адам кемде-кем шығар. Біз де баста­уыш сыныпта оқып жүргенде қиялға беріліп, ауылдағы тұнық түнде жеті қат көкке көз тас­тап, жымыңдаған жұл­дыздармен жарысып жүргенімізді елес­тететін едік. Мектепте астрономия мен физикаға қатты қызығатынбыз. Алайда өмір­дің ағысымен басқа салаға бет бұрдық. Бірақ ғаламға, аспан әлеміне қызы­ғу­­шылық басылған емес. Сондықтан ғарыш­қа қатысты соны жаңалықтарды мүлт жібер­мей­міз. Ең қызығы, ғалымдар ұсынған жаңа мәлі­меттер мен теориялар ғаламға ғана емес, дінге деген көзқарасты да бекіте түседі.

01 Наурыз, 2023